از گذشته دور اختلافات زیادی بر سر تعریف استعداد وجود داشته است. این موضوع به خوبی نشان میدهد که تعریف استعداد کار سادهای نیست و باید این را در نظر داشت که هر تعریفی محدودیتهای خودش را دارد و نمیتواند جامع باشد. در این مقاله سعی میکنیم که تعاریف مختلفی از استعداد را ارائه دهیم. در آخر نیز به چند نکته که باید در رابطه با استعداد بدانیم اشاره میکنیم.
تعریف استعداد؛ استعداد به چه معناست؟
تعاریف مختلفی را میتوان برای استعداد برشمرد. بهصورت کلی استعداد را میتوان پتانسیل و ظرفیت یادگیری و عملکرد ماهرانه در یک زمینه خاص تعریف کرد.
ملانی کلاین استعداد را تحت عنوان «مجموعهای از تواناییها که در فرهنگهای خاص، باارزش به شمار میرود» تعریف میکند. توجه به این تعریف نشان میدهد که استعدادها میتوانند در فرهنگهای مختلف، متفاوت تعریف شوند. برای مثال توانایی نوشتن ممکن است در یک فرهنگ استعداد تلفی شود و در فرهنگ دیگری یک توانایی عادی و پیشپاافتاده باشد و استعداد تلفی نشود.
استعداد را همچنین میتوان تحت عنوان تواناییها و مهارتهای بالقوه تعریف کرد. این توانایی باعث میشود که بتوانیم با صرف زمان و انرژی کمتری، یادگیری بیشتری داشته باشیم و بهتر عمل کنیم.
استعداد چه تفاوتی با هوش دارد؟
خیلی از اوقات هوش و استعداد با یکدیگر اشتباه گرفته میشوند؛ اما باید توجه داشته باشیم که این دو یکی نیستند. هوش مفهومی بسیار گسترده است و به نوعی برای بررسی هوش، تکتک استعدادها را باید در نظر گرفت. در واقع استعداد را میتوان زیرمجموعه هوش به حساب آورد. بهصورت کلی باید پر نظر داشت که هوش مفهوم گستردهتری از استعداد است و با استعداد متفاوت است.
چند نکته که باید درباره استعداد بدانیم!!
با نکات زیر در مورد استعداد و شناخت بهتر آن، همراه باشید:
1- استعداد به تنهایی تعیینکننده مسیر زندگی شما نیست
خیلی از افراد گمان میکنند که همه کسانی که در یک زمینه خاص موفق شدهاند با استعدادها و تواناییهای خارقالعاده به دنیا آمدهاند. این افراد دیدگاه جبرگرایانهای نسبت به موفقیت دارند و باور دارند که دیگران قطعاً همیشه تواناتر از آنها خواهند بود.
باید دقت کنیم که تواناییهای ذاتی و ژنتیک تمام مسیر زندگی ما را کنترل نمیکنند و در خلال زندگی و در مواجهه با محرکهای گوناگون فرصت بهبود ظرفیتهایمان را دارا هستیم.
همه کسانی که در یک زمینه موفق شدهاند با استعدادی خارقالعاده متولد نداشتهاند و هر کدام میزان متفاوتی از تلاش و پشتکار را داشتهاند. به همین دلیل باید پشتکار و استعداد را مکمل یکدیگر دانست.
2- استعداد همان هوش نیست
همانطور که بالاتر اشاره کردیم هوش و استعداد با یکدیگر یکی نیستند و از یکدیگر متفاوتاند. به همین خاطر نباید این دو را بهجای یکدیگر به کار برد.
3- استعداد محدود به ریاضی نمیشود
تا حرف از استعداد میشود همه به یاد تواناییهایی نظری ریاضیات و تواناییهای کلامی میافتند. بااینحال نباید فراموش کنیم که استعدادها بسیار متنوعاند و محدود به یک یا دو زمینه نمیشوند.
4- انسانها را نمیتوان به بااستعداد و بیاستعداد تقسیم کرد
احتمالاً تاکنون بارها شنیدهاید که فردی بااستعداد و یا بیاستعداد نامیده شود. نکته بسیار مهمی که در این مورد وجود دارد این است که هر انسان با استعدادهای متفاوتی به دنیا میآید. اینکه یک فرد در یک زمینه استعداد ندارد نباید باعث شود کهبه خود اجازه دهیم که او را بیاستعداد بنامیم.
معمولاً آنچه ما به عنوان استعداد میشناسیم، بخش محدودی از گستره استعدادهاست. ما معمولاً استعداد را در تواناییهایی مثل حرف زدن و ریاضی و گرفتن نمره خوب در مدرسه میبینیم. آنچه در مدرسه آموزش داده میشود و سنجیده میشود نیز خود بسیار محدود است و بخش کوچکی از گستره استعدادهاست.
به همین دلیل ما باید به این موضوع توجه کنیم که اینکه فردی در یک زمینه خاص استعداد ندارد، به این معنی نیست که او بیاستعداد است. استعدادها شامل طیف گستردهای هستند و هر کدام به میزان متفاوتی در افراد مختلف وجود دارند.
5- هر کس ترکیب منحصربهفردی از استعدادها دارد
هیچکس نیست که در همهچیز استعداد داشته باشد. هرکدام از ما در چیز یا چیزهایی خوب هستیم و در چیزهای دیگر ممکن است نیاز به تلاش بیشتری داشته باشیم. پس اگر در یک نوع ورزش یا یک موضوع ضعیف هستید، مطمئن باشید در چیز دیگری قوی هستید.
6- هر استعدادی باید شکوفا شود تا به یک نقطه قوت تبدیل شود
اگر بتوانید استعدادهای پنهان خود را کشف کنید، بدون شک در آن رشته یا موضوع، به موفقیتهای بزرگی خواهید رسید (البته بهشرط تلاش فراوان و برنامهریزی!)
بسیاری از افراد موفق، کسانی هستند که در مسیر درست استعدادهایشان حرکت کردهاند.
سخن پایانی مقاله استعداد چیست؟
در این مقاله به معرفی چیستی استعداد پرداختیم. استعداد در واقع یک سری ویژگیها و تواناییهای ذاتی است که باعث میشود در یک زمینه عملکرد بهتری داشته باشیم. باید توجه داشته باشیم که استعداد با هوش متفاوت است. همچنین باید توجه داشته باشیم که استعداد انواع بسیار متنوعی دارد و محدود به ریاضیات و تواناییهای کلامی نمیشود. از سوی دیگر نباید از یاد ببریم که نمیتوان انسانها را به سادگی بیاستعداد نامید.
چگونه استعداد کودکان خود را به درستی کشف کنیم؟
اگر حسرت میخورید و میگویید ای کاش استعداد من کشف شده بود، اجازه ندهید همین حسرت، برای بچههایتان هم تکرار شود…
با دوره زیر که به کوشش رایحه صنعتگر (بازی درمانگر) طراحی شده است، استعداد هر کودکی، کشف خواهد شد. روی تصویر زیر کلیک کنید:
۵ دیدگاه دربارهٔ «استعداد چیست؟ +6 نکته جالب برای شناخت بهتر استعداد!»
مقاله آموزنده ای بود
سلام همراه عزیز
خوشحالیم که محتوا براتون کاربردی بوده است؛ امیدواریم در ادامه نیز بتوانیم با محتوایی مفید همراهتون باشیم.
بیشتر ازیک نفر
بسمه تعالی
باسلام وتشکر مقاله خوبی است بنده بعداز ۶۰ سال به استعداد خودم پی بردم ولذت می برم
بله استعداد ذاتی است
اماخیلی کم انسانها در ایران متوجه استعداد خود شده اند علت ان ندانستن فرمول جذب استعداد است
بنده از استاد درخواست دارم فرمول عملی استعداد را هم بنویسد
سلام همراه عزیز بیشتر ازیکی
خوشحالیم که همراهمون هستید و دغدغه آموزش و یادگیری دارید.
در کتاب های اسب سیاه و قله در خصوص استعدادیابی کامل صحبت کرده ایم؛ در صورت تمایل به تهیه کتب می توانید از طریق لینک زیر اقدام نمایید.
دسترسی به کتاب ها
بازتاب: رابطه بین استعداد و طرز فکر - مریم دریاباری