انتقاد یعنی چه؟ با انواع انتقاد بیشتر آشنا شوید!
سرفصل های مهم این مقاله
همه ما بارها مورد انتقاد قرار گرفته‌ایم و یا از دیگران انتقاد کرده‌ایم. ممکن است بارها دیگران را با انتقادهایمان رنجانده باشیم و یا از انتقادات دیگران رنجیده باشیم. ما در تیم «بیشتر از یک نفر» قصد داریم در چند مقاله مختلف موضوع انتقاد و انتقادپذیری را به‌طور کامل مورد بررسی قرار دهیم. در این مقاله تمرکز ما بر چیستی انتقاد و انواع آن خواهد بود. پس برای درک بهتر از چیستی انتقاد تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. سپس در انتهای مقاله، مقالات دیگر در مورد انتقادپذیری را معرفی کرده‌ایم که می‌توانید استفاده کنید.
انتقاد چیست؟ تعریف سر راست و راحت!
انتقاد نوعی بازخورد منفی و ارزیابی منفی از دیگران است. زمانی که از یک فرد انتقاد می‌کنیم در واقع به او می‌گوییم که او آنگونه که هست و یا رفتار می‌کند نزد ما پذیرفته نیست و نیاز به تغییر دارد. در واقع انتقاد ممکن است شخصیت و وجودیت افراد را نشانه بگیرد و یا ممکن است صرفاً یک رفتار را مورد نشانه قرار دهد.
انتقاد می‌تواند به شیوه‌های مختلفی بیان شود. گاهی با لحنی تند و طلبکارانه و گاهی نیز با لحنی آرام و دوستانه. انتقاد همچنین می‌تواند با اهداف مختلفی صورت گیرد. گاه انتقاد به قصد سرزنش، تحقیر و تخریب است و گاه نیز به قصد کمک است. گاه انتقادی دیرتر از زمانی که باید، اعلام می‌شود و گاه نیز عجولانه و بر حسب قضاوت‌های اشتباه است. به‌صورت کلی انتقاد یک بازخورد و شهامت ارزیابی منفی از دیگران است که می‌تواند با روش‌ها و اهداف مختلفی و در زمان‌های مناسب و یا نامناسبی بیان شود.
- مطلب مرتبط: انتقاد پذیری چیست و چگونه انتقاد پذیر باشیم؟
معرفی انواع انتقاد
انتقاد را می‌توان بر حسب هرکدام از عواملی که در بالا ذکر کردیم (روش، هدف، زمان) به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد. به‌صورت کلی یک دسته‌بندی خاص و مطلق برای انتقاد وجود ندارد، ولی به‌صورت کلی می‌توان انتقادات را به دو دسته مخرب و سازنده تقسیم کرد و سپس به سراغ زیر مجموعه‌ها رفت.
1. انتقادات سازنده
انتقادات سازنده، انتقاداتی‌اند که به شیوه مناسب، با هدف مناسب و در زمان مناسب بیان می‌شوند. این انتقادات با هدف سرزنش و تحقیر دیگری نیستند و با هدف کمک به پیشرفت دیگری بیان می‌شوند. این انتقادات همچنین در زمان مناسب و با لحن و روش مناسب بیان می‌شوند.
2. انتقادات مخرب
انتقادات مخرب را می‌توانیم به چند دسته مختلف تقسیم کنیم:
3. انتقاد از روی قصد و غرض
گاهی اوقات افراد از روی قصد و برای آسیب زدن و تحقیر کردن دیگری شروع به انتقاد از او می‌کنند. در این شرایط واقعیت اهمیتی ندارد و هدف فرد صرفاً آزار رساندن به دیگری است. در واقع شاید آن انتقاد وارد باشد و یا نباشد ولی آنچه مشخص است این است که در چنین شرایطی انتقاد صرفاً برای آسیب رساندن به دیگری است و هدف آن کمک نیست.
4. انتقاد مبتنی بر فرافکنی
در این شرایط افراد مشکلات خودشان را به دیگران نسبت می‌دهند. فرافکنی به معنی نسبت دادن درونیات خودمان به دیگران است. در واقع ما از بعضی از ویژگی‌های خود گریزان هستیم و نمی‌توانیم وجود آن‌ها را در خود بپذیریم.
به همین خاطر شروع به نسبت دادن آن به دیگران می‌کنیم. تصور کنید که من فردی بی‌نظم و بد اخلاقم. من ازآنجایی‌که نمی‌خواهم بی‌نظمی و بداخلاقی خود را بپذیریم شروع به نسبت دادن آن به دیگران می‌کنیم. در چنین شرایطی انتقاد بیش از اینکه دیگری را نشانه بگیرد، خودمان را نشانه می‌گیرد. گویی که مخاطب آن انتقاد خودمان هستیم و نه دیگران.
5. انتقاد تهاجمی
گاهی اوقات افراد با لحن و شیوه‌ای نامناسب شروع به انتقاد از دیگران می‌کنند. در این شرایط افراد معمولاً با لحنی تند و تهاجمی شروع به انتقاد می‌کنند. این موضوع از طرفی زمینه جبهه گرفتن و مقاومت دیگری را افزایش می‌دهد و از طرف دیگر نیز فرصت اثربخشی و کمک به دیگری را از ما می‌گیرد و صرفاً به آن‌ها احساس بی‌ارزشی می‌دهد. به‌صورت کلی برای انتقاد کردن ابتدا باید روش‌های درست انتقاد را یاد بگیریم. برای دستیابی به این مهم در مقاله‌ای جداگانه حتماً به این موضوع خواهیم پرداخت.
6. انتقاد نابهنگام
گاهی اوقات انتقاد زودتر و یا دیرتر از یک زمان خاص بیان می‌شود. زمانی که ما خیلی زود دیگران را قضاوت می‌کنیم و به آن‌ها انتقاد می‌کنیم احتمال خطا در آن انتقاد بالا می‌رود چرا که ما بر اساس اطلاعات ناکافی دست به انتقاد از دیگری زده‌ایم و این موضوع احتمال جبهه گرفتن و مقاومت در دیگران را بالاتر می‌برد. زمانی هم که ما دیرتر از یک زمان خاص دست به انتقاد می‌زنیم، دیگر فرصت اثربخشی و کمک به دیگران را از دست داده‌ایم. پس بهتر این است که در زمان مناسب و با اطلاعات کافی از دیگران انتقاد کنیم.
سخن پایانی مقاله انتقاد چیست؟
در این مقاله به معرفی انتقاد و انواع آن پرداختیم. به‌صورت کلی انتقاد نوعی بازخورد منفی نسبت به رفتار، ویژگی‌ها و شخصیت دیگران است و با توجه به روش، هدف و زمانِ بیان می‌توان آن را به دو دسته سازنده و مخرب تقسیم کرد.
چطور صریح، قاطعانه، شفاف و محترمانه انتقاد کنیم؟
دوره شهامت که تا به حال بیش از ۱۰ هزار نفر آن را تهیه کرده‌اند، پر از روش‌هایی است که با آن می‌توانید علاوه بر کنار گذاشتن خجالت، به خوبی از دیگران انتقاد کنید، بدون اینکه مشکلی برایتان پیش بیاید یا کسی را ناراحت کرده باشید! روی تصویر زیر کلیک کنید:
۵ دیدگاه دربارهٔ «انتقاد یعنی چه؟ با انواع انتقاد بیشتر آشنا شوید!»
سلام. لحنمون موقع انتقاد کردن خیلی مهمه.
بله کاملا
چند تا از اطرافیانم رو میشناسم ک دچار انتقاد تهاجمی هستند حتما مقاله رو براشون میفرستم
ممنونم از اطلاعات مفیدتون
سلام دوست عزیز
خوشحالیم که مقاله آشنایی با انتقاد برای شما کاربردی بوده و ما را در نشر بیشتر این مطلب یاری میکنید.
ما رو در جریان موفقیت هاتون قرار بدید.
موفق و بیشتر از یک نفر باشید …
چقدر خوبه که اگاهمون کردید❤️