چاکرا چیست و آیا نظریه چاکراها، علمی است؟

سرفصل های مهم این مقاله

چاکرا چیست و آیا نظریه چاکراها، علمی است؟

اخیراً یکی از دوستان که به تایلند سفر کرده بود، برای من سوغاتی جذابی آورد‌. احتمالاً هر چیزی به ذهنتان رسیده باشد جز یک کتاب! او کتابی خطی و قدیمی به زبان تایلندی (زبان تای) برایم هدیه آورد. در این کتاب، شکل‌ها و نمودارهای مختلفی درباره بدن انسان وجود داشت. کنجکاو شدم که موضوع کتاب چیست و با کلی زحمت، توانستیم کتاب را برای خودمان ترجمه کنیم و پی به محتویات آن ببریم. این کتاب پرده از رازی بزرگ برداشت که زندگی ما را متحول کرد.

با مطالعه این کتاب فهمیدیم که در بدن ما، مناطق انرژی خاصی به نام تاکرا (takraw) (به تایلندیตะกร้อ) ) وجود دارد. تاکرا در زبان تایلندی به صورت لغوی به معنای توپ است. تاکرا به نقاطی از بدن اشاره می‌کند که در آن، انرژی فشرده و گرد شده و به صورت توپ درمی‌آید. شما با شناخت این تاکراهای بدن می‌توانید با انجام تمرین‌ها و ورزش‌های مربوط به آن، وضعیت جسمانی و روانی خود را به طور اساسی بهبود دهید. به قول خودمانی، حالتان توپِ توپ شود!

یکی از این ورزش‌ها، ورزشی معروف و مهیج است که احتمالاً شما نیز نام آن را شنیده‌اید. سپک تاکرا!

ورزشی که بر اساس شناخت تاکرا ابداع شده است. سپک تاکرا، ورزشی مشابه والیبال است که در آن به‌جای دست، از پا برای عبور دادن توپ از روی تور استفاده می‌شود. این بازی از ورزش‌های بومی جنوب شرق آسیا است و در تایلند، مالزی، لائوس و اندونزی بسیار محبوب است. سپک تاکرا از ورزش چینی کوجو ریشه گرفته است.

وقتی با این مفاهیم و کارکردهای فوق‌العاده آن آشنا شدم، وقتی فهمیدم که ورزشی به حرفه‌ای و مفیدی سپک تاکرا بر اساس این سیستم بدن انسان ساخته شده، در پوست خود نمی‌گنجیدم. به نزد متخصصان و پژوهش‌ها رفتم و درباره فواید ورزش سپک تاکرا تحقیق کردم.

وقتی از فواید آن مطلع شدم، دیگر حجت بر من تمام شد و به طور کامل به تاکرا ایمان آوردم. وقتی از تاکرا به اطرافیان و اهالی علم می‌گفتم، باورهای مرا به ریشخند می‌گرفتند. آن‌ها می‌گفتند که وجود چنین انرژی‌‌ای هیچ‌وقت به اثبات نرسیده است؛ اما من معتقدم که وقتی تمام بدن ما و جهان ما سرشار از انرژی است، پس تاکرا نیز وجود دارد. تاکرا دانشی باستانی و ارزشمند هزاران ساله است که سینه‌به‌سینه در تایلند به زمانه ما رسیده است. هزاران هزار نفر توانسته‌اند با درک عمیق آن، زندگی خود را ارتقا دهند. همین الان هم که ورزش فوق حرفه‌ای سپک تاکرا و فواید آن مبتنی بر تغییرات تاکرا در بدن ماست؛ یعنی آن‌ها چگونه می‌توانند بگویند که همه‌ی این‌ها الکی است؟

من به آن‌ها گفتم که تاکرا وجود دارد، حتی اگر آن‌ها با آن علمشان نتوانند آن را درک کنند. از آن‌ها خواستم که اگر راست می‌گویند بروند و ثابت کنند که تاکراها وجود ندارند؛ اما آن‌ها می‌گویند:

چطور اثبات کنیم چیزی که وجود ندارد، وجود ندارد؟ ما فقط می‌توانیم بگوییم که اثری از آن پیدا نکردیم یا پیش‌بینی‌هایش را آزمودیم و غلط بودند؛ اما نمی‌توانیم بگوییم که یک چیز وجود ندارد.

اما گوش‌ من که به این حرف‌ها بدهکار نیست! هرچه هم بگویند که علم نتوانسته تأییدی برای وجود تاکرا پیدا کند، می‌گویم که همه چیز که علم نیست! تاکرا در درک علم امروزی نمی‌گنجد و علم در آینده کشفش خواهد کرد. بخواهید یا نخواهید، خوشتان بیاید یا نیاید، تاکرا واقعی است. بهتر است که آن را باور کنید تا از فوایدش بهره‌مند شوید. در انکار کورکورانه تاکرا چه فضیلتی وجود دارد؟ هیچ.

داستان بالا کاملاً ساختگی است. هیچ‌کدام از دوستان من به تایلند نرفته‌اند و برای من هم کتاب خطی نیاورده‌اند! هیچ نقاط متمرکز انرژی به نام تاکرا هم در بدن ما وجود ندارد؛ اما این مثال را نیاز داشتم تا به بحث اصلی خودمان بپردازم. چرا که وضعیت چاکرا مشابه همین تاکرای داستان ماست. تنها تفاوت آن این است که چاکرا مشهور است. در ادامه ابتدا مقداری توضیحات درباره چاکرا می‌دهم و سپس به بررسی آن می‌پردازم.

 

چاکرا چیست؟

چاکرا یک کلمه به معنای چرخ یا چرخه است. بنا بر ادعای معتقدین، چاکرا یا چاکراها به یک سری نقاط انرژی اشاره می‌کند که در بدن همه وجود دارد. بر طبق باور رایج، چاکراها، چرخ‌هایی هستند که انرژی را در بدن می‌چرخانند. بر این اساس، هفت چاکرای اصلی در امتداد ستون فقرات، از پایه ستون فقرات تا بالای سر شما قرار دارد.

مفهوم چاکرا در سنت‌های اولیه هندوئیسم به وجود آمده است. مطابق با باورهای هندوئیسم، ما انسان‌ها علاوه بر بدن یا بُعد فیزیکی (Sthula sarira)، یک بدن یا بُعد ذهنی نیز داریم که به آن بدن ظریف(sukshma sarira)  هم گفته می‌شود. بدن ظریف، بدن ذهن و انرژی‌های حیاتی است که بدن فیزیکی را زنده نگه می‌دارد. باور بر این است که بدن ظریف از انرژی و بدن جسمانی از ماده تشکیل شده است. گفته شده که بدن ظریف از یک‌سری کانال‌های انرژی به اسم نادی (nadi) تشکیل شده است. این کانال‌ها به واسطه گره‌هایی که همان چاکراها هستند، به هم متصل‌اند.

البته ادیان و آیین‌های مختلف هندی ادعاهای مختلفی درباره چاکرا دارند، برای مثال در بسیاری از متون بودایی به طور مداوم از پنج چاکرا صحبت شده است، درحالی‌که منابع هندو به شش یا هفت اشاره می‌کنند.

 

چاکرا به چه دردمان می‌خورد؟

باورمندان چاکرا به ما می‌گویند که باید تلاش کنیم تا با انجام یک سری تمرین‌های فیزیکی و ذهنی، چاکراهای خودمان را باز کنیم. با باز کردن چاکراهای خودمان، می‌توانیم به سلامتی بدنی، روانی و عاطفی برسیم. علاوه بر این، می‌گویند که عامل بیماری‌های مختلف، نامتعادل شدن چاکراهای ماست؛ یعنی اگر چاکراهای ما نامتعادل شوند، به بیماری‌های مختلف مبتلا می‌شویم. گفته می‌شود که این نامتعادل شدن باعث اختلال در انجام وظایف چاکراها شده و به این ترتیب عوارض مختلفی برای ما پیش می‌آید. برای مثال می‌تواند شخص را دچار سستی و بی‌حالی کرده یا باعث فعال شدن و بی‌احتیاطی او شود.

بنا بر ادعای کارشناسان، وقتی یک چاکرا متعادل نباشد، می‌تواند بر قسمت‌های مختلف بدن که در نزدیکی آن چاکرا است، تأثیر بگذارد. این تأثیرات می‌توانند بر روی اندام‌ها و بافت‌های بدن ما باشد. همچنین، چاکراها می‌توانند روی روان ما هم اثر بگذارند و سلامت روانی ما را مختل کنند.

 

انواع چاکرا | 7 چاکرای بدن!

همان‌طور که گفته شد، بر سر تعداد و انواع چاکرا اختلاف‌نظر وجود دارد؛ اما ما در ادامه رایج‌ترین توصیفات و دسته‌بندی برای چاکراها را بیان می‌کنیم تا با این ادعاها بهتر آشنا شوید.

 

1. چاکرای ریشه (Muladhara)

موقعیت چاکرای ریشه در پایه ستون فقرات بدن است. این چاکرا پایه و مبنای “بدن انرژی” محسوب می‌شود. از لحاظ عملکردی، این چاکرا مسئول امنیت و احساس ثبات فرد است. اگر تعادل آن برهم بخورد، فرد با مشکلاتی از قبیل افسردگی روبرو می‌شود.

 

2. چاکرای خاجی (Svadhishthana)

چاکرای خاجی در زیر ناف انسان قرار گرفته است. مسئولیت عملکردی این چاکرا، انرژی جنسی و خلاقیت است. گفته می‌شود که این چاکرا توسط ترس مسدود می‌شود، به خصوص ترس از مرگ. باز کردن این چاکرا می‌تواند خلاقیت، تمایل آشکار و اعتماد به نفس را افزایش دهد. علاوه بر این، این چاکرا با حس چشایی (زبان) و با تولیدمثل (دستگاه تناسلی)، نحوه برقرار کردن ارتباط با دیگران و همین‌طور احساسات‌ مرتبط است.

 

3. چاکرای شبکه خورشیدی (Manipura)

موقعیت چاکرای شبکه خورشیدی در بالای ناف شماست. این چاکرا به عنوان مسئول عزت نفس و اعتماد به نفس شناخته می‌شود. گفته می‌شود که این چاکرا در سیستم غدد درون‌ریز، با پانکراس و غدد فوق کلیوی خارجی (قشر آدرنال) مرتبط است. این غدد هورمون‌های مهمی را ایجاد می‌کنند که در هضم غذا نقش دارند و غذا را به انرژی برای بدن تبدیل می‌کنند. چاکرای شبکه خورشیدی جایی است که “انرژی‌های دریافتی از مردم” دریافت می‌شود.

 

4. چاکرای قلب (Anahata)

چاکرای قلب در نزدیکی قلب قرار گرفته است. گفته می‌شود این چاکرا با توانایی ما در محبت و دوست داشتن افراد، همدلی، شفقت و… مرتبط است.

 

5. چاکرای گلو (Vishuddha)

گفته می‌شود که این چاکرا بر توانایی ما در سخنگویی و گفتگو اثرگذار است.

 

6.  چاکرای چشم سوم (Ajna)

این چاکرا بسیار معروف است. موقعیت این چاکرا به میان چشم‌ها نسبت داده شده است. این چاکرا به لحاظ کاربردی به مسائلی مثل شهود، تخیل و… مرتبط است. بنا بر ادعای باورمندان، این چاکرا می‌تواند از طریق مدیتیشن، یوگا و سایر اعمال معنوی قدرتمندتر شود؛ مانند یک ماهیچه در بدن که با تمرین فیزیکی تقویت و قوی‌تر خواهد شد. گفته می‌شود که چشم سوم افراد را به شهودشان متصل می‌کند، به آن‌ها توانایی برقراری ارتباط با جهان را می‌دهد یا به آن‌ها کمک می‌کند تا پیام‌هایی از گذشته و آینده دریافت کنند.

 

7. چاکرای تاج (Sahasrara)

چاکرای تاج در بالای سر انسان قرار دارد. گفته می‌شود که این چاکرا به ارتباط معنوی و هدف زندگی ارتباط دارد.

 

آیا وجود چاکرا توسط علم تأیید می‌شود؟

 

آیا وجود چاکرا توسط علم تأیید می‌شود؟

خیر. هیچ تأیید علمی برای وجود چاکرا پیدا نشده است. دانشمندان در هیچ بررسی‌ای نتوانسته‌اند وجود چنین نوع انرژی‌ها و مناطقی را در بدن انسان کشف کنند. اگر دانشمندی می‌توانست به چنین کشفی برسد، علم را دگرگون می‌کرد و دریچه جدیدی از انسان و جهان به چشم بشریت می‌گشود. به‌احتمال‌قوی برنده جوایز معتبر مختلف از جمله جایزه نوبل می‌شد. فرصت وسوسه‌کننده‌ای است که هر کسی را جذب خود می‌کند. اگر شانس مناسبی برای موفقیت وجود داشته باشد، خود من نیز علاقه‌مند می‌شدم که آن را پیگیری کنم. بااین‌وجود، هیچ دانشمندی نتوانسته چنین کاری کند.

 

آیا چاکرا علمی است؟

نه‌تنها برای چاکراها هیچ‌گونه شواهد علمی وجود ندارد، بلکه حتی این موضوع علمی هم نیست.‌ توافق جامعه علمی این است که چاکراها و چاکرا درمانی کاملاً یک موضوع شبه‌علمی محسوب می‌شوند. در ادامه به دلایل این موضوع می‌پردازیم.

 

چرا چاکرا در زمره شبه‌علم جای می‌گیرد؟

 

چرا نظریه چاکرا در دسته شبه علم دسته بندی می شود؟

دلایل زیر برای دسته‌بندی کردن چاکراها در شبه علم، منطقی به نظر می‌رسند:

 

1. قابل آزمودن نیست

در اولین مطلب از سری مقالات بیشتر از یک ذره‌بین (مقاله علم چیست؟) توضیح دادیم که گزاره‌های علمی می‌بایست چه ویژگی‌هایی داشته باشند. یکی از مهم‌ترین آن‌ها، امکان به محک آزمون گذاشتن است. اگر ادعایی را نتوانیم مورد آزمایش قرار دهیم، آن ادعا علمی نیست.

وجود چاکراها در چنین وضعیتی است. هیچ وسیله یا راهی برای آزمودن یا مشاهده مستقیم و غیرمستقیم چاکراها وجود ندارد. دانشمندان به راه‌های مختلف انواع و اقسام انرژی‌ها را به محک آزمون می‌گذارند، اما با اینکه ادعا می‌شود چاکراها مناطقی در بدن مرتبط با انرژی هستند، نه وجود این مناطق در بدن را می‌‌توان آزمود و نه انرژی‌هایی که از آن صحبت می‌شود. انرژی چیزی خارج از محدوده علم نیست.

هر ادعایی که مرتبط با انرژی باشد، در محدوده علم است و می‌بایست شروط علمی بودن را رعایت کند تا از اعتبار علم بهره‌مند شود. اگر بدون آزمایش و صحت‌سنجی، ادعای وجود چاکرا را بپذیرید، می‌بایست ادعاهای داستان من درباره تاکراها را نیز بپذیرید. همین‌طور هزاران هزار ادعای دیگر که در آن از انرژی صحبت شده باشد.

 

2. ابطال‌پذیر نیست

هر گزاره علمی باید ابطال‌پذیر باشد؛ یعنی باید امکان این وجود داشته باشد که بفهمیم آن گزاره اشتباه است. این حرف به این معنا نیست که آن فرضیه واقعاً باطل شده یا زمانی ابطال خواهد شد، بلکه تنها ابطال آن باید ممکن باشد. منظور ما از امکان ابطال این است که باید شرایط یا اوضاعی وجود داشته باشد که اگر برقرار شود، به عنوان خلاف فرضیه به حساب آید.

برای مثال اگر کسی بگوید که خوردن چایی از نوع خاصی سرطان جلوگیری می‌کند، می‌توانیم دست به آزمایش بزنیم و ممکن است نتایج آزمایش به ما نشان دهد که این ادعا غلط است؛ اما اگر کسی ادعا کند که دلیل سقوط اجسام، این است که شبکه کیهانی از دست آن‌ها ناراحت شده است، این ادعا ابطال‌ناپذیر است. هیچ شرایطی را نمی‌توان متصور شد که در آن شرایط این ادعا باطل شود. به همین خاطر چنین ادعایی علمی نیست.

چگونه می‌توانیم نشان دهیم ادعاهای مربوط به چاکرا غلط هستند؟ هیچ راهی وجود ندارد. این ادعاها قابل تجربه کردن و اندازه‌گیری نیستند. هر شرایطی که ایجاد کنیم، خدشه‌ای به این حرف‌ها وارد نمی‌شود. به‌عنوان‌مثال، وقتی که گفته می‌شود انجام تمرین‌های خاصی باعث می‌شود چاکرای ریشه باز شود؛ اما اگر فردی این تمرین‌ها را انجام بدهد و بعد از مدتی نتیجه‌ای حاصل نشود، درمانگران زیر بار اشتباه بودن روششان نمی‌روند. به چنین فردی گفته می‌شود که به درستی تمرین نکرده‌ای. ایراد فقط به انجام دهنده یا شرایط بیرونی نسبت داده می‌شود و نه اصل و اساس روش. این یک نمونه واضح از رفتار شبه‌ علمی است.

برای هرحرفی می‌توانیم بپرسیم “چه چیز مدرکی علیه آن خواهد بود؟” اگر چنین چیزی وجود نداشته باشد، آن حرف نمی‌تواند ادعای علمی بودن کند.

3. قابل‌اندازه‌گیری نیست

اندازه‌گیری در علم، نقش کلیدی دارد. خصوصاً زمانی که بحث انرژی در میان باشد. دانشمندان انواع و اقسام انرژی را اندازه‌گیری و محاسبه می‌کنند. اگر صفتی غیرقابل‌اندازه‌گیری باشد، جایگاهی در علم ندارد. قابل‌اندازه‌گیری بودن، شرط لازم علمی بودن یک ویژگی است.

مدافعان چاکرا دائم از انرژی صحبت می‌کنند ولی مشخص نمی‌کنند درباره چه انرژی‌ای صحبت می‌کنند و چگونه آن را اندازه می‌گیرند. آیا می‌توان روشی برای اندازه‌گیری و محاسبه باز و مسدود بودن چاکراها، یا متعادل و نامتعادل بودن آن‌ها تهیه کرد؟ تاکنون هیچ روشی برای تجربه، مشاهده و اندازه‌گیری چاکراها و انرژی‌های مربوط به آن وجود ندارد. به خاطر این مسائل، چاکرا کاملاً شبه‌علمی است.

 

4. محدود به گزارش‌های شخصی است و نه مقالات پژوهشی معتبر

برای تأیید یا عدم‌ تأیید موضوعی، دانشمندان بر روی آن پژوهش می‌کنند و پژوهش‌ها به صورت مقاله در نشریات معتبر علمی منتشر می‌شود. در این نشریات، داوران ممتازی که در آن حوزه متخصص هستند، مقالات را داوری می‌کنند تا مبادا نویسنده در آن مرتکب خطای عمدی یا سهوی شده باشد. این امر اگرچه عیب‌هایی نیز دارد، اما کمک می‌کند تا کیفیت مقالات بالاتر رفته و از جعل و دست‌کاری تا حد مطلوبی جلوگیری شود؛ اما مطالب تأییدگر چاکرا به صورت شخصی و در نشریات عمومی منتشر می‌شود و حاصل پژوهش علمی نیستند.

 

5. با دانش پایه سازگار نیست

چاکرا شامل ادعاها و مفاهیمی است که با دانش پایه علم فیزیک و علم زیست‌شناسی سازگاری ندارد. ازآنجایی‌ که بسیاری از بخش‌های این علوم با ادعاهای مربوط به چاکرا متناقض یا متضاد هستند، برای پذیرفتن صحت ادعاهای مربوط به چاکرا، می‌بایست بپذیریم که این بخش‌های علوم فیزیک و زیست‌شناسی اشتباه هستند. البته ممکن است واقعاً این‌طور باشد؛ اما می‌بایست ببینیم کدام حالت محتمل‌تر است؟

اینکه بخش‌های زیادی از علومی که حاصل هزاران هزار پژوهش دقیق و معتبر هستند غلط باشد، یا صرف ادعاهایی پراکنده از آیین هندوئیسم که از گذشته‌های دور همین‌طور بین انسان‌ها چرخیده است و هیچ‌گونه شواهد علمی برای آن وجود ندارد؟

اگرچه احتمال اشتباه بودن تمامی این دانش‌های تجربی صفر نیست، اما به قدری ناچیز است که می‌توانیم با خیال راحت بین چاکرا و این علوم، این علوم را انتخاب کنیم.

 

بعد از دوره رایگان علم و شبه علم، دیگر فریب نخواهید خورد!

شبه علم

 

پس مدیتیشن چه می‌شود؟ می‌گویید آن هم دروغ است؟

خیر! این مقاله به‌هیچ‌عنوان چنین چیزی نمی‌گوید. به زیر سؤال بردن چاکرا، اصلاً به معنای رد کردن مدیتیشن نیست. مدیتیشن مبتنی بر تمرین‌هایی عملی است که نتایج آن را می‌توان به محک آزمون گذاشت و شروط لازم برای علمی بودن را دارد. پژوهش‌های مختلفی نیز تأثیرات و نتایج مدیتیشن را تأیید کرده‌اند و در این زمینه شواهد بسیاری وجود دارد. مشکل اینجاست که از قدیم، فواید مدیتیشن را به مفاهیمی مثل انرژی و چاکرا ارتباط می‌دادند.

امروزه علم نشان داده است که کارکرد مدیتیشن به عوامل دیگری باز می‌گردد. به همین خاطر مدیتیشن که برای کارکرد آن شواهد قابل قبولی وجود دارد را زیر سؤال نمی‌بریم، بلکه می‌گوییم مدیتیشن اساساً ارتباطی به چاکرا ندارد.

مثال ابتدای این مقاله را به خاطر دارید؟ در آن داستان ساختگی، ادعای وجود چیزی به اسم تاکرا را کردم و آن را به ورزش سپک تاکرا مرتبط اعلام کردم. ادعا کردم که سپک تاکرا مبتنی بر این مناطقی است که به آن تاکرا گفته می‌شود. سپس با توسل به نتایج و فواید این ورزش، تلاش کردم تاکرا را کاربردی و درست نشان دهم. ماجرای میان چاکراها و مدیتیشن نیز همین‌طور است. به این نوع استدلال غلط، مغالطه “علت جعلی” گفته می‌شود.

مغالطه علت جعلی وقتی رخ می‌دهد که در یک استدلال، چیزی به عنوان «علت» حساب شود که در واقعیت علت نیست؛ یعنی در بررسی و تحلیل، دلیلی برای علت بودن آن نداشته باشیم، اما گوینده در استدلال خود آن را به عنوان علت بکار ببرد. علت وقوع این مغالطه درباره مدیتیشن و چاکراها، احتمالاً جهل گذشتگان بوده است. گذشتگان اطلاعی درباره زیست‌شناسی و روان‌شناسی نداشتند تا بتوانند نحوه عمل مدیتیشن را درک کنند. به همین خاطر آن را به چیزهایی مثل چاکراها نسبت می‌دادند.

 

اما شما از چاکراها نتیجه گرفته‌اید؟

در مواقع نقد مسائل شبه علمی، معمولاً افرادی این پاسخ را می‌دهند که خودشان از آن رویکرد نتیجه گرفته‌اند و به همین خاطر پژوهش‌های علمی برایشان اهمیتی ندارد. من در مقالات بخش “بیشتر از یک ذره‌بین” هربار به شکلی به این اعتراض پاسخ می‌دهم. این بار در این مقاله از همان داستان ابتدای مطلب (درباره تاکرا) استفاده می‌کنم.

مشکل این پاسخ در این است که یک فرد بنا به محدودیت‌های شناختی خودش و بدون استفاده از پژوهش آماری معتبر، نمی‌تواند بفهمد که آیا تغییری که در زندگی‌اش رخ داده صرفاً حاصل تصادف بوده یا نه ارتباطی واقعی بین این تغییر و استفاده از آن رویکرد وجود دارد. اگر من به ترویج همان داستان تاکرا بپردازم و یک میلیون نفر در جهان به آن باور پیدا کنند، نیمی از افراد به طور تصادفی وضعیت بهتری را تجربه خواهند کرد (و نیمی دیگر خیر).

نیمی از افراد که وضعیت بهتری برایشان رقم خورده، این نتیجه را به باور و عمل به تاکرای ساختگی من نسبت خواهند داد و تصور خواهند کرد به خاطر این باور است که آن‌ها نتیجه گرفته‌اند. درحالی‌که این‌طور نیست.

 همچنین ممکن است برخی از تمرینات (از جمله مدیتیشن) که به دلایل دیگری (به‌جز وجود چاکراها) مؤثر هستند را انجام دهید و با اشتباه، نتیجه تمرینات را شواهدی برای وجود چاکرا تصور کنید. در داستان من نیز وقتی شخص باور کند که ورزش سپک تاکرا بر اساس وجود تاکرا در بدن کار می‌کند، با انجام این ورزش و کسب نتایج خوب از آن، تصور خواهد که پس تاکرا وجود دارد وگرنه به این دستاوردها نمی‌رسیدم. درحالی‌که این نتایج به دلایل بیولوژیکی و روان‌شناختی به دست می‌آیند و نه وجود تاکرا و چاکرا!

 

غلبه بر سوگیری ها و مغالطه ها در زمینه چاکراها

 

مغالطه توسل به سنت

ممکن است مدافعان چاکرا در پاسخ به این انتقادات، بخواهند که با پیش کشیدن قدمت و کهن بودن چاکرا، از آن دفاع کنند. اگر چاکرا درست نبود، در طول هزاران سال در باورهای مردم نمی‌ماند و کنار گذاشته می‌شد؛ اما آیا این دفاعیه قابل قبولی است؟ خیر. چرا که این حرف، مغالطه توسل به سنت یا سنت‌گرایی است. مغالطه توسل به سنت (argumentum ad antiquitatem) زمانی رخ می‌دهد که فرد، کهنه و قدیمی بودن مطلبی را دلیل درستی آن بداند و بگوید که چون این کار از پیشینیان به ما رسیده است و از قدیم باقی مانده، پس درست است. تمایل به پذیرش اعتقادات گذشتگان، پدیده رایجی است؛ اما آیا هرچه گذشتگان باور داشته‌اند، درست است؟ خیر. برای مثال تصور کنید فردی چنین علیه اتومبیل‌سواری استدلال کند:

اجداد ما در طول تاریخ اسب سوار می‌شدند. اشتباه است که بخواهیم ماشین سوار شویم.

آیا این استدلال پذیرفتنی است؟ خیر. این یک مثال از مغالطه توسل به سنت است. موارد بی‌شماری در تاریخ وجود دارد که مردمان به چیزی باور داشتند و با گذر زمان، ثابت شده که بر خطا بوده‌اند. باورها سیرترشی نیستند که با گذر زمان، کیفیت بیشتری پیدا کنند!

 

مغالطه توسل به مرجعیت

ممکن است برخی از باورمندان چاکرا، به این دلیل وجود چاکرا را به این دلیل پذیرفته باشند که آن را از زبان شخصیت‌های تأثیرگذار و اینفلوئنسرهای مشهور شنیده باشد. اگر شخص بخواهد برای دفاع از باور خود، به اعتبار و اقتدار گوینده متوسل شود، مرتکب مغالطه توسل به مرجعیت (Argument from authority) شده است. درستی یا غلطی یک سخن، ارتباطی به جایگاه اجتماعی شخص گوینده آن ندارد. این دو مورد کاملاً از یکدیگر جدا هستند. یک فرد محترم و معتبر نیز می‌تواند باورها و سخنان اشتباهی داشته باشد. اگر حرف غلطی را انسان بزرگی بزند، آن حرف صحیح نمی‌شود. گزاره غلط فارغ از گوینده آن، غلط است.

 

خطر چاکراها برای سلامتی و موفقیت

 

خطر چاکراها برای سلامتی و موفقیت

شاید پیش خودتان بگویید که خب ایرادی ندارد که مردم به چاکرا باور داشته باشند. باور به آن که زیانی ندارد؛ اما آیا این‌چنین است؟ متأسفانه خیر. در حیطه سلامتی، باور به چاکرا و توجه و صرف هزینه (زمانی، انرژی و پولی) برای آن، باعث می‌شود که فرد توجه کمتری صرف درمان‌ها و راهکارهای علمی برای رفع بیماری‌ها و کسب سلامتی کند.

فرض کنید شخصی به بیماری خطرناکی مبتلا شود و به جای صرف تمرکز بر روی تشخیص پزشکی و درمان‌های مؤثر، به دنبال متعادل کردن چاکراهای خودش برود. در چنین وضعیتی بیماری او پیشروی کرده و می‌تواند جان و سلامتی دائمی او را به خطر بیندازد.

همچنین درباره موفقیت نیز باور و عمل به چاکراها می‌تواند انگیزه فرد را بکاهد و او دیگر زمان و تلاش کافی صرف روش‌های مؤثر نکند. در چنین حالتی می‌توانیم بگوییم او به دنبال نخود سیاه فرستاده شده است.

 

امیلی رزا و انرژی درمانی

 

امیلی رزا و انرژی درمانی و نتایج آزمایش های او

در دهه ۹۰ میلادی پژوهشی جنجالی توسط یک دختر ۹ ساله به نام امیلی رزا (Emily Rosa) انجام شد. این آزمایش نشان داد که درمانگران لمس درمانی (نوعی انرژی درمانی) حتی قادر به تشخیص انرژی‌ای که ادعا می‌کنند از بدن انسان‌‌ها خارج می‌شود نیز نیستند. کارشناسان لمس درمانی (Therapeutic touch) ادعا می‌کردند با کمک گرفتن از انرژی، می‌توانند از مشکلاتی مثل استرس و اضطراب را بکاهند. بدین منظور آن‌ها مدعی بودند که می‌توانند میدان انرژی اطراف هر انسان را حس کرده و حتی آن را دست‌کاری کنند.

 

در این آزمایش، یک دیوار چوبی نازک بر روی یک میز قرار گرفت. تنها در پایین دیوار دو سوراخ برای عبور دست درمانگران ساخته شده بود. به همین خاطر درمانگران نمی‌توانستند آن‌سوی میز را ببینند. درمانگران کف دست خود را به طرف بالا بر روی میز قرار می‌دادند و امیلی دست خود را به فاصله کمی بالای دست آن‌ها می‌گرفت. درمانگران می‌بایست می‌گفتند که دست امیلی بالای کدام دستشان قرار دارد.

حتی به بعضی از درمانگران این فرصت نیز داده شد که پیش از شروع آزمایش، دست‌های امیلی رزا را بررسی کنند و از نظر خودشان ببینند که کدام یکی از دست‌های او انرژی بیشتری دارد. در این موارد، امیلی از همان دستی که آن‌ها به عنوان دست پرانرژی‌تر شناسایی کرده بودند، استفاده کرد. درمانگران می‌بایست با توجه به انرژی بدن امیلی و حس کردن آن جواب پرسش را می‌دادند.

نتایج بسیار ناامیدکننده بود. از ۲۸۰ باری که این آزمایش روی ۲۱ درمانگر مختلف انجام شد، فقط ۱۲۲ بار (۴۴% موارد) درمانگران پاسخ درست دادند. نتیجه‌ای حتی کمتر از ۵۰% که نشان‌دهنده شانسی بودن کامل پاسخ‌هاست. این پژوهش[1] توسط نشریه پزشکی American Medical Association منتشر شد. پس از آن نیز هیچ‌کدام از رهبران لمس درمانی حاضر نشدند تحت آزمایشی مشابه قرار بگیرند و یا خودشان آزمایشی علمی برای تأیید ادعاهایشان طراحی و اجرا کنند.

 

پیش از پایان این مقاله، پیشنهاد می‌کنم ویدئوی پیام بهرام‌پور درباره چاکراها را نیز تماشا کنید:

 

سخن پایانی

در این مطلب به علمی نبودن و شبه علمی بودن مبحث چاکرا پرداخته شد. توضیحاتی ارائه شد که چرا چاکرا شواهد علمی ندارد و حتی در چهارچوب علم نیز جایگاهی ندارد و شبه علمی است. این سخنان نشان می‌دهد که برای وجود و تأثیرگذاری چاکرا، دلیلی وجود ندارد و بهتر است برای کسب سلامت جسمی، ذهنی و کسب موفقیت، به روش‌ها و رویکردهایی که مبتنی بر شواهد هستند (از جمله مدیتیشن که حساب آن از چاکراها جداست) رجوع و عمل کنیم.

اگر روزی برای مبحث چاکرا به نحوی اصلاح شود که ویژگی‌های علمی بودن را داشته باشد و ادعاهای پیرامون آن نیز توسط شواهد تأیید شود، دانشمندان و اهالی علم از آن به شدت استقبال خواهند کرد؛ اما تا چنین روزی، چاکرا هیچ‌گونه اعتبار علمی ندارد.

 

چطور به صورت علمی، مدیتیشن کنیم؟

تحقیقات متعدد، حاکی از این است که بر خلاف مبحث چاکراها، انجام مدیتیشن به شدت مفید است. هم روی اعتماد به نفس، هم کاهش سطح استرس و … . با اپلیکیشن آرامیا، ابتدا 7 روز رایگان مدیتیشن کنید، نتایج آن را ببینید و سپس در صورت تمایل، همراهمان بمانید!

تا امروز اپلیکیشن آرامیا بیشتر از 100 هزار بار دانلود شده و البته افتخارمان این است که از این تعداد مخاطب، امتیاز 4.9 از 5 را دریافت کرده‌ایم! اگر شما هم دوست دارید به کمک اپلیکیشن آرامیا به دنیای جذاب و متفاوت ذهن آگاهی پا گذاشته و مدیتیشن را بخشی از برنامه روزانه‌تان کنید، می‌توانید همین حالا با ورود به صفحه دانلود آن، اپلیکیشن را دانلود کنید.

 

پیام

نحوه رسیدن به درآمد با راه‌اندازی کسب و کار

Picture of ساتیا بالنده

ساتیا بالنده

امتیاز (4/5)
4/5
به اشتراک بگذاریم
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید

۴۳ دیدگاه دربارهٔ «چاکرا چیست و آیا نظریه چاکراها، علمی است؟»

  1. یاد کتاب بیست هزار فرسنگ زیر دریای ژول ورن افتادم که زمانی نوشته بود که هنوز برق اختراع نشده بود ولی اون داشت درباره زیردریایی میگفت و اونموقع کتابش خیلی تخیلی بود. چاکراها از چیزایی حرف میزنن که جو دیسپنزا علمیشو ثابت کرده ولی اسم دیگه ای روش گذاشته.

  2. درود.استفاده کردم..اما نظر شخصی من در مورد چاکرا..
    مبحث چاکرا و ادعای درمان کردن افراد با روش های این قبیلی،تمام و کمال مزخرفات و چرندیات محض است..
    یک درصد هم شکی در این قضیه ندارم.افرادی که دنبال درمان با این حرف ها هستند آدم های خوش باور و ساده لوح هستند و کسانی که ادعای درمان و استادی دارند،شیاد و شارلاتان هستند.بهترین کار دوری از این افراد است.

  3. سلام.
    من اصلا به چاکرا اعتقادی نداشتم.اصلا ! روزی خانواده ام به مسافرت رفتند و من در خانه تنها شدم، تقریبا شب شده بود. شدیدا احساس تنهایی کردم. روی زمین دراز کشیدم و شروع کردم به گوش دادن موسیقی های مختلف، بعضی ها طپش قلبم را بالا می برد، بعضی ها پایین.
    بعد از چند دقیقه در میان آهنگ هایم، یک آهنگ عجیب پخش شد، چشمم را باز کردم تا ببینم چیست!
    دیدم نوشته بود هفت چاکرا. یادم افتاده بود چند ماه پیش دانلود کرده بودم و از سبکش خوشم نیامده بود.
    اما امشب چی شده؟ چرا فرق کرده؟
    چشم هایم را بستم و به گوش دادن ادامه دادم…
    من از تنها بودن بیزارم و با شنیدن اولین چاکرا که مربوط به ترس می شود احساس کردم حالم رو به بهبودی است. خیلی نتوانستم در برابر صوت ۷ چاکرا مقاومت کنم به حدی که در اواسط موسیقی به خواب عمیقی فرو رفتم ولی گوشهایم همچنان موسیقی را می شنید.
    حس امید و ادامه دادن در وجودم شعله می کشید.
    بلافاصله با پایان موسیقی ۷ چاکرا که ۲۱ دقیقه بود.از خواب بیدار شدم چون آهنگ بعدی یک قطعه گیتار راک بود.
    من تا آن لحظه هیچ اعتقادی نداشتم، چون در شرایطِ استفاده از موسیقی هفت چاکرا نبودم.
    وقتی در شرایط ترس و نا امیدی قرار گرفتم بر روی من اثر کرد. واقعا به آن اعتقاد پیدا کردم.
    هیچ اصراری به هیچ کسی نمی کنم که باور کند.
    باور به چاکرا مثل عشق مادر هست.آیا می شود عشق مادر را با چشم دید؟شما آثار عشق مادر را می بینید.
    آیا وقتی دخترتان به شما می گوید بابا جون دوستت دارم.آیا دوست داشتن قابل دیدن هست؟ آیا قابل اندازه گیری هست؟ مثلا کودکی می گوید بابا من تو رو ۴ تا دوست دارم.یعنی چی؟ یعنی ۴ عدد؟ این از نظر ما خیلی کم است.می خندیدم.اما برای کودکی که نهایت دانش اش عدد ۴ است یعنی عشق کامل و بی نهایت.
    هوایی که نفس می کشیم قابل دیدن نیست، پس بگوییم هوا وجود ندارد.ما هوا را از آثارش می شناسیم.
    خیلی از چیزها در دنیای مرموز ما قابل دیدن و اندازه گیری نیستند،اما نباید آن را رد کنیم. یک زمانی گالیله می گفت زمین گرد است و … دانشمندان و دین پرستان چه کردند؟ چه گفتند؟
    زمانه همین است، انسان تا نبیند باور نمی کند.
    روح چطور وارد بدن جنین داخل شکم مادر می شود؟
    دیدنی نیست.پس روح وجود ندارد.
    من آثارِ بهبودی و تکامل زندگی روحی و جسمی ام را در پاکسازی با ۷ چاکرا کاملا با گوشت و پوست و خونم حس کردم. البته در تکمیل حرفهایم بگویم که از ۷ چاکرا قوی تر، نماز و دعا و قرآن خواندن هست .
    صد البته هیچ اصراری به شمای خواننده این مطلب ندارم که کور کورانه باور کنید.
    باید براتون پیش بیاد تا بهش ایمان بیارید.مثل من.
    دوستدار شما…اسفندیار

    1. پشتیبانی بیشتر از یک

      سلام همراه عزیز بیشتر ازیکی
      خوشحالیم که اهل مطالعه و یادگیری هستید؛ و ممنونیم که نظرتون رو باهامون به اشتراک گذاشتید؛ بهتون پیشنهاد می کنیم در دوره رایگان های ” علم و شبه علم ” و ” تفکر نقاد ” نیز همراهمون باشید.
      دسترسی به دوره رایگان تفکر نقاد
      دسترسی به دوره رایگان علم و شبه علم
      بیشتر ازیک نفر

  4. سلام
    جناب بهرام پور با تمام احترامی که به اطلاعات شما قائلم، و با وجود اینکه هیچ تجربه ای در مورد این مطلب ندارم.
    اما یک انتقاد جدی به مطالبی از این دست شما دارم. باید جسارت کنم و خدمتتون عرض کنم که چنین بررسی هایی کاملا ابتدایی و کودکانه است. من شیمی خودم و کاملا به روند بررسی علمی یک پدیده و نظریه آگاهم. اما در دنیا هزاران پدیده است که به روش علمی قابل توجیه نیست تا به امروز، حتی علم پزشکی و روانشناسی که با جسم و روح انسان های درگیره دائما در حال تغییر هستن، مثلا روش های تربیت کودک در طول زمان، برای هر خانواده و هر فرزند تغییر کرده، روش ها از نحوه عملکرد خانواده ها اسطنباط شده. یا یک زمانی تعبیر خواب به روش سنتی بود و احتمالا آدم هایی بودند مثل شما که اعتقاد به خواب خرافه می پنداشتن تا اینکه روانشناسی تایید کرد و حتی یاد داد چطور تعبیر کنیم. یا مفهوم زمان کاملا نظری و قراردادی هست. یا اطلاعات ما در مورد موجودات فضایی که زمانی کاملا رد میشد و امروزه ظاهرا نشان هایی هست که نمیشه با اطمینان این امر رو رد کرد. صدها مثال دیگه هم میتونیم بزنیم. بنابراین اینکه در تمام حوزه ها اظهار نظر کنیم، نظر قطعی بدیم، مسخره کنیم و کارهایی از این دست یک کار کاملا خام و کودکانه است. اما اینکه میخوایید تو همه سرچ های گوگل باشید و براتون مهم نیست موضوع مورد بحث به حوزه شما مربوطه یا نه اون دیگه بحث دیگه ای هست. شاید حتی بهتر باشه اگر نقدی مینویسید اینچنین خام نباشه و به قول خودتون بگید که علم هنوز جوابی نداره و هنوز در دسته شبه علم قرار میگیره.

    1. پشتیبانی بیشتر از یک

      سلام همراه عزیز بیشتر ازیکی
      خوشحالیم که اهل مطالعه و یادگیری هستید؛ ممنونیم که نظراتتون رو باهامون به اشتراک گذاشتید؛ و بهتون پیشنهاد می کنیم حتما از این فرصت رایگان استفاده کرده و در دوره رایگان علم و شبه علم و تفکر نقاد از طریق لینک زیر همراهمون باشید.
      دوره علم و شبه علم
      دوره تفکر نقاد
      بیشتر ازیک نفر

  5. ولی به نظر من همیشه اون هایی هم که به خرافه و شبه علم اعتقاد دارند هم نتایجی از این موضوع گرفتن. نباید بهشون بی احترامی کرد. باید باهاشون هم صحبت شد. چون اونهاهم انسان هستن
    امیدوارم عزیزانمون رو بابت عقایدشون سرزنش نکنیم چون هیچ نتیجه ای جز دلخوری نداره

    1. پشتیبانی بیشتر از یک

      خوشحالیم که به فکر مطالعه و رشد فردیتون هستید؛ بله کاملا، هیچ انسانی حق بی احترامی به عقاید یکدیگر را نداشته و ندارد.
      موفق و بیشتر ازیک نفر باشید.

  6. وقتی میبینی استاد اومدن یک ساعت این موضوع رو برسی کردن واقعا تعجب میکنم
    وقتی یک ساعت ازش آموزش میدن، یعنی خیلی راجبش مطالعه داشتن.
    درود برشما

  7. فائزه چنگیز

    چقدر این بیشتر از زیر ذربین هاتون جالبه خیلی قشنگ نقد میکنید مسئله رو لذت بردم واقعا

    1. پشتیبانی بیشتر از یک

      خوشحالیم که تو جمع بیشتر ازیکی ها هستید و اهل آموزش؛ ممنوینم بابت همراهیتون.
      بیشتر ازیک نفر

  8. سلام دوستان.
    بیشتر مطالب و نظرها را خوندم.
    دوستان یک عده میگن چند تا بدن دا یم و یکی از این بدن ها بدن انرژیایی هست که چاکداها روی اوت قرار دارن. که شاید علم هنوز اثبات نکرده باشه. و اثبات نشدن توسط علم هم به این سادگی تیست که بریم جلوی آینه بایستیم و بگیم من چاکرای تاجی یا قلب رو نمی بینم و یا دستگاهی نیست که اندازه گیری کنم پس کلا وجود ندا ند.
    حالا بیایید به قضیه به صورت علمی نگاه کنیم. بهتر است دوستان کتاب ماوراءالطبیعه شدن اثر جو دیسپنزا را بخوانید.
    در اونجا این طور بیان شده که مراکزی در بدن وجود دارند که تجمع نورون ها و حساسیت اونها بیشتر هست. و از اونجا که پیامهای عصبی جنبه ااکتریکی دارند، پس می توان به عنوان مراکز انرژی هم نام برد. به عنوان مثال جاکرای چهارم رشته ای ازرشته های عصبی هستند که قلب، ریه ها، مانکراس و چند عضو دیگر را کنترل کنند. عملکرد ضعیف هر کدام از این شبکه های عصبی روی خصوصیات روانی و اخلاقی انسان را مختل می کنند. به عنوان مثال عملکرد نادرست روده ها می تواند منجر به افسردکی شود.
    حالا طبق نظر این نویسنده با تمرکز بر روی این مراکز عصبی به شیوه ای خاص و تتفس عمیق باعث عملکرد بهتر این مراکز عصبی می شود که به عنوان ماکسازی چاکراها مطرح می باشد.
    هم چنین تنفسی با عنوان بیرون کشیدن ذهن از بدن مطرح شده که طی آن مابع مغزی نخاعی در امتداد ستون فقزات حرکت کرده و ذرات باردار موجود در آن که شامل نمک های محلول است، یک میدان الکترومغناطیسی قوی قابل اندازه گیری در اطراف بدن می سازد که تصاویر با دورببن های حساس به این میدان و آزمایشاتش در همین کتاب توضیح داده شده اند.
    یکی از دوستان عوان کرده است که کرا وجود ندارد و یا علم تایید نکرده اما عم مدیتیشن را تایید کرده.
    اصلا پاکسازی این مراکز عصبی با تنفس متمرکز هم خودش یک مدیتیشن خاص هست. که اثرات آن بررسی و شناخته شده است.

    1. پشتیبانی بیشتر از یک

      سلام همراه عزیز
      خوشحالیم که همراهمون هستید و اهل مطالعه…
      ممنونیم که نظرتون رو با ما به اشتراک گذاشتید.
      بیشتر ازیک نفر

  9. سلام و درود میگم به تیم خوب بیش تر از یک و جناب بهرام پور گرامی.
    من (محدثه هستم ) و بیست سالمه. میخواستم راجع به تحقیق و پژوهش و پرسشگری بپرسم.
    اینکه چطور میتونم راجع به یک موضوع خاص تحقیق کنم و به منابع علمی برجسته و مقالات روز دنیا، چه به زبان فارسی یا انگلیسی دسترسی پیدا کنم؟ متاسفانه به دلیل فیلترینگ و کمبود کتابخانه در نزدیکی محل زندگی ما این فرصت خوب رو که مطالعه هست از دست دادم. البته با کمک وبسایت بیش تر از یک و چندین اپلیکیشن کتاب های صوتی و دیجیتال، یا سفارش کتاب به صورت آنلاین، مطالعات خودم رو پیش میبرم.
    منتها اینکه تا چه اندازه این ترجمه ها و کتاب ها قابل اتکا هستن و چطور میتونم از اون ها در جهت رسیدن به خواسته هام بهره ببرم و چگونه منبع مطالعاتی معتبر انتخاب کنم، عاجزم. ☹️ در واقع قدرت تشخیص منابع موثق علمی یا مشابهش رو ندارم.
    ممنون میشم اگر مقالاتی راجع به روش های مطالعه و روش های صحیح انتخاب منابع و گزینش آنها تهیه کنید تا افرادی مثل من کم سواد هم بتونیم ازش بهره بگیریم.

    در پایان از شما و تیم خوبتون که با انتشار دوره ی تفکر نقاد و سایر دوره های پراهمیت و جذاب سعی در روشن سازی ما دارید؛ نهایت تشکر و قدر دانی رو دارم.

    1. تیکتینگ بیشتر ازیک

      سلام دوست عزیز
      تبریک به شما که اهل اموزش و یادیگیری هستید؛ از طریق گوگل اسکولار میتونید به منابع موثق، علمی و زبان اصلی دسترسی پیدا کنید.
      بیشتر ازیک نفر باشید…

      1. سلام
        علم همه چیز و ثابت نکرده و همه چیز هم واقعی نیست.
        در مقاله جایگاه چاکرای ششم یکم شک برانگیز بود اما بیخیال!.
        اما تجربیاتم و در رابطه با این موضوع مینویسیم.
        در رابطه با چاکرای ریشه باید بگم تو یه دوره ای خیلی مادی گرا بودم و عصبی و خشن که علائم چاکرای پرکاری چاکرای ریشه هست، بعدا که خودم رو اصلاح کردم انرژی رو بصورت مور مور شدن اون ناحیه احساس میکردم، پس معتقدتر شدم که واقعیه.
        در رابطه با چاکرای خارجی وقتی که شهوت رانی رو کنار گذاشتم، دوباره احساس مور مور شدن داشتم
        در رابطه با چاکرای خورشیدی هیچ
        در رابطه با چاکرای قلب هیچ
        اما گلو، وقتی که تصمیم گرفتم حرفم همه جا بزنم انرژی و مور مور شدن در قسمت همون چاکرا احساس کردم؛ خیلی جالب بود.
        در رابطه با چاکرای ششم خیلی حرف واسه گفتن دارم
        مثل از قبل دونستن چیزی و دیدن یسری چیزا اما همین قدر بگم که انرژی رو احساس کردم
        تاج هم که هیچ

        نمیشه بگیم چون علم ثابت نکرده واقعی نیست، چون شاید فردا به اثبات رسید.

        1. پشتیبانی بیشتر از یک

          سلام همراه عزیز

          خوشحالیم که همراهمون هستید و اهل مطالعه و یادگیری دادید.

          بهتون پیشنهاد می کنیم جهت اطلاعات بیشتر در این خصوص دوره علم و شبه علم و دوره رایگان تفکر نقاد رو مشاهده نمایید.

          دوره رایگان شناخت علم و شبه علم
          دوره رایگان تفکر نقاد | سنجشگرانه اندیشیدن

          بیشتر ازیک نفر…

      2. سلام میخواستم بدونم اگر شما میتونید این سوال رو از استاد بهرام پور بپرسید چون واقعا برام مهمه و میخوام بدونم

        آیا شیفتینگ و شیفت کردن واقعیه ؟ ایا امکان داره در خواب آگاه بشیم که خواب هستیم یا خیر

        این ایملم هست اگر خواستید اینجا جوابم رو بدید اگرم نه به همین ایمیلم ارسال کنید
        ۶۲۵۵۳۳۸z@gmail.com

        1. پشتیبانی بیشتر از یک

          سلام همراه عزیز
          خوشحالیم که همراهمون هستید و دغدغه رشد و یادگیری دارید.
          در این خصوص بهتون پیشنهاد می کنیم دوره رایگان تفکر نقاد و علم و شبه علممون رو مشاهده کنید تا علم رو از شبه علم تشخیص دهید.
          بیشتر ازیک نفر
          دوره رایگان تفکر نقادانه | سنجشگرانه اندیشیدن
          دوره رایگان شناخت علم و شبه علم

          1. با سلام من هم بخاطر متن قشنگ تون دوست دارم خاطره ای از خودم تعریف کنم قبل از هیچ شناختی از چاکرا من روزی از دوچرخه به پشت افتادم یعنی بعد از تک چرخ و مهرهای کمرم شدیداً ضربه خورد که دو هفته کامل قدرت حرکت نداشتم کم کم با مسکن و ماساژ و آب داغ تونستم حرکت کنم ولی همچنان کمرم درد داشت و حرکاتم خیلی ناقص و مشخص بود لنگ میزنم یا هنگام کج و راست درد کمر دارم بعد از یکماه اتفاقی با کسی آشنا شدم توی خونه اون شخص نماز خوندم طرف متوجه درد و حرکت من شد بهم گفت میشه بدونم مشکلت چیه بعد از تعریف گفتند میشه پیراهن بیرون بیاری و به شکم دراز بکشید گفتم نه چرا مگه گفتند من دکترم و میخوام کمک کنم خوب شی بعداً قبول کردم و خوابیدم طرف ظرفی از آب و نمک درست کردن و با انگشتان دست پاشیدن روی کمرم بعداً دستانش جفت چسپاند به هم و کف دست رو به بدن من به فاصله ۲۵ سانتی از بدنم بالا پایین میبردن یعنی از نوک سر تا کف پا و من شیی داغ به اندازه قنداق داخل بدنم احساس میکردم حرکت می‌کند دقیقا زیر دست شخص برایم خیلی جالب و عجیب بود و خلاصه اینکه اون جلسه ده دقیقه من کاملاً خوب شدم گفتم چکار کردی جادو بود گفتند من طب سنتی آسیایی بلدم و چاکرای شما آسیب دیده بود باز کردم و هنوز نمیدانم که چی بود و چاکرا چیست ولی بعد از آن کمی مطالعه کردم و واقعا بهش ایمان دارم چون لمس کردم و خوب شدم
            عجیب ولی واقعی
            بقول دوستمان نماز و دعا هم عالی هستند و نصیحت آخر همون دکتر گفتند برای تخلیه انرژی اضافی بدن پای پتی یا لخت روی شن کنار ساحل یا زمین چمن پیاده روی کنید که انرژی اضافی باعث وجود درد در بعضی ناحیه مثل قولنج و غیره میشه دلیلش هم استفاده داعمی از عایق مثل کفش و دمپایی یا فرش باید انرژی اضافی به زمین بدیم تا متعادل شویم با درود بر همه بزرگان و علاقه مندان

  10. تنکیو وری ماچ بهترین❤ اینجا همه چی با علم پیش میره.عااالیه.یادمه حالم بد بود.دکتر میگفت بیماری دو قطبی داری،دوستانی که دنبال چاکرا و انرژی بودن گفتن دارو استفاده نکن همه چی در درون توست تو سالمی!افکار من کشیده شد سمت نخوردن دارو و روز بروز حالم بدتر شد.تا اینکه به جنون رسیدمو دارو شروع کردم و بعد از ۲۰ روز هوشیار شدم.چاکرا دروغ است.ندای درونتون مطمعنا علمی راهنمایی میکنه و اگر منطقی نگاه کنید چاکرا نیست.

    1. تیکتینگ بیشتر ازیک

      سلام
      از همراهی شما بسیار متشکریم. خوشحالیم که الان حالتون مساعد هست.
      امیدواریم بتوانیم در کنار هم در مسیر رشد با قدرت ادامه دهیم.
      بیشتر ازیک نفر…

    2. سامان طاهرخانی

      گاهی وقتی علم خودش بزرگ ترین دروغگو هست برای پیشروی اهداف قدرت ها میتونید حرف کن رو قبول نکنید و گاهی وقت ها علم نقض کننده حقایقی هست که نمیخواهند متوجه بشید ولی ساده لوحانه میپذیریم چون علم میگه …. پشت پرده دنیا قدرت های بزرگ نشستن … همین علم در ناسا کلی دروغ به خورد جهان داده

  11. سلام
    برای اثبات حرف هایی که میشنویم هر چیزی که باشه ، از چه منبعی میتونیم کمک بگیریم که درستی یا نادرستی اون رو بفهمیم ؟

  12. سلام آقا بهرام پور من قبل از خواندن این مقاله به اجنه اعتقاد داشتم و گفتم نکنه به صورت کورکورانه دارم میپزیرم که وجود دارن چه طور باید بفهمم که علم اثباتش کرده یا نه آیا با یه سرچ ساده میشه اعتماد کرد یه حتما باید به صورت پیشرفته سرچ کرد ممنون میشم کمکم کنین

    1. تیکتینگ بیشتر ازیک

      سلام همراه عزیز
      در این خصوص باید جداگانه در منابع موثقی چون گوگل اسکولار سرچ کرده و تحقیق کنید.
      بیشتر ازیک نفر…

  13. چاکراها وجود دارند و علم خیلی عقب تر از اون هست که بتونه این رو به اثبات برسونه البته دستگاهی بنام کرلیان انرژی هاله رو نشون داده و شاید بتونن در آینده به سطحی برسن که چاکرا رو هم بشناسن
    چون این موضوع رو باید با چشم درون ببینی و درک کنی
    و میتونم بگم صد در صد وجود دارن

    نه تنها چاکرا خیلی چیزای دیگم هست که به عقل بشر نمیرسه و ازش عقب هست… علم واقعا تو این مسائل ضعیف و عقب هست.

    پیشنهاد میکنم اول پاکسازی کنید…. یا همون مدیتیشن رو دنبال کنید شاید تونستید حقیقت رو درک کنید… چون فعلا که حجاب بروی چشم درون شما گذاشته شده
    زمانیکه حجاب شما برداشته بشه و دید معنوی پیدا کردین،،، به اشتباهتون پی میبرید در رابطه با چاکرا یا خیلی چیزا که فقط به چشم فیزیکی و علم ناقص اذهان به اصطلاح دانشمند(انسانهای خطاکار) بسنده کردین

  14. شهرام دهقانی

    میخواستم براتون یه چیزایی بنویسم ولی بعد به این فکر کردم که شما در این مورد تعصب دارید و تجربه افراد را غیر علمی یا شبه علم میدونید. بنابر این شما با علوم خودتون خوش باشید.

    1. بیشتر از یک نفر

      سلام دوست عزیز
      ما از انتقادهایی که منابع موثق معرفی می کنند استقبال هم خواهیم کرد و نظرتون برامون ارزشمند خواهد بود.
      بیشتر ازیک نفر…

    1. بیشتر از یک نفر

      سلام دوست عزیز
      بررسی چنین چیزی در حیطه علم نیست و تحقیق و پژوهش در این زمینه ممکن نیست.
      علم هیچ پاسخ قطعی و مشخصی در این باره ندارد. این سوالی است که هر فرد خودش با مطالعه و اندیشه باید به آن جوابی دهد.
      بیشتر ازیک نفر…

      1. ممنون
        استقبال می‌کنیم از مقالاتتون
        این مقاله هم عالی بود چون معمولا افراد خرافاتی اطرافم به چاکرا اعتقاد به شدت تعصبی دارن
        راجب سابلیمینال هم مقاله بنویسید

        1. تیکتینگ بیشتر ازیک

          سلام دوست عزیز
          تبریک به شما که اهل اموزش و یادیگیری هستید؛ ممنونیم بابت پیشنهاد ارزشمندتون.
          بیشتر ازیک نفر باشید…

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

اسکرول به بالا
برای ورود مشکل دارید؟