خشم از اصلی‌ترین و ابتدایی‌ترین احساسات ما انسان ها است. فهم خشم مانند هر احساس دیگری تأثیر به سزایی بر سلامت روان افکار، هیجانات و رفتار ما می‌گذارد. در این مقاله تلاش کرده ایم خشم را مورد بررسی قرار دهیم و علل آن را واکاوی کنیم.

خشم چیست و چگونه می‌توان آن را تعریف کرد؟

خشم یک حالت هیجانی شدید است که می‌تواند در اثر یک محرک خارجی و یا داخلی ایجاد شود. خشم معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که این محرکات به نوعی به ما آسیب رسانده باشند.

در واقع خشم ناشی از عدم تطابق واقعیت با انتظارات است. زمانی که وقایع بیرونی و درونی خلاف انتظار ما پیش می‌روند و احساس می‌کنیم که از سمت این محرکات تهدید شده‌ایم، خشم را تجربه می‌کنیم.

برای مثال زمانی که یک دوست، در جمع به ما بی‌احترامی کند ممکن است خشمگین شویم. دلیل ایجاد احساس خشم این است که آن رفتار را ناشایست می‌دانیم و یا انتظار خوش‌رفتاری و احترام را داریم. در واقع زمانی که وقایع خلاف انتظار ما باشند و این وقایع را تهدیدآمیز و یا تحقیرآمیز ارزیابی کنیم، مستعد تجربه خشم هستیم.

خشم شامل چه ویژگی‌ها و نشانه‌هایی است؟

خشم مانند هر هیجان دیگری با سازوکارهای شناختی، عاطفی و فیزیولوژیکی همراه است. از ویژگی‌های خشم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بالا رفتن ضربان قلب
• افزایش فشار خون
• بالا رفتن هورمون‌هایی نظیر آدرنالین در بدن
• افزایش دمای بدن
• تنش در عضلات
• افکار آزاردهنده

کارکرد خشم؛ آیا خشم کاربردی هم دارد؟

خشم مانند هر هیجان دیگری کارکرد خاص خود را دارد. نباید خشم را با کلماتی مانند خوب و بد توصیف کنیم، بلکه باید آن را به عنوان یک هیجان که کارکرد بقایی خاص خود را دارد بررسی کنیم.

خشم یک هیجان کاملاً طبیعی است که از ما در برابر خطرهای مختلف مراقبت می‌کند. خشم نوعی پیام به دیگران است که به حدومرزهای ما احترام بگذارند.

خشم در واقع سلاحی است که هر فرد برای مراقبت از خود و بقا به آن مسلح شده است. البته ما نباید فراموش کنیم که آنچه کاملاً طبیعی است احساس خشم است و نه پرخاشگری.

خیلی وقت ها افراد این دو را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند و گمان می‌کنند که چون خشم احساسی طبیعی است اجازه دارند هرگونه که می‌خواهند آن را ابراز کنند. برای فهم بهتر تفاوت خشم و پرخاش در ادامه کمی به بحث دراین‌باره می‌پردازیم.

تفاوت خشم و پرخاش در چیست؟

خشم یک احساس است و پرخاشگری یک رفتار. ما باید به خود برای تجربه احساسات مختلف حق دهیم، اما نمی‌توانیم خود را مجاز به هر رفتاری بدانیم. خشم لزوماً نباید به پرخاشگری منتهی شود و به شیوه‌های مختلفی ابراز می‌شود. در ادامه شیوه‌های مختلف ابزار خشم را معرفی می‌کنیم.

سبک‌های مختلف ابراز خشم

خشم با این سبک‌ها می‌تواند بروز پیدا کند:

1-     پرخاشگری منفعلانه

در این نوع ابراز خشم، فرد بدون اینکه مستقیماً حرفی بزند یا واکنشی نشان دهد، به‌طور غیرمستقیم خشم خود را به صورت کلامی یا غیرکلامی ابراز می‌کند. برای مثال جواب تلفن را نمی‌دهد.

2-     پرخاشگری مستقیم

در این مدل ابراز خشم فرد مستقیماً با کلمات و رفتارهای خشن، خشم خود را ابراز می‌کند. برای مثال از خشونت فیزیکی استفاده می‌کند یا فحاشی می‌کند.

3-     ابراز خشم قاطعانه

در این سبک اما فرد به‌طور مستقیم و با کلمات مناسب و کاملاً قاطعانه و البته منصفانه خشم خود را ابراز می‌کند و برای مرزبندی در روابطش تلاش می‌کند.

چرا خشمگین می‌شویم؟ واکاوی خشم!

حال که به درک خوبی از خشم رسیده‌ایم لازم است به این سؤال پاسخ دهیم که اصلاً چرا خشمگین می‌شویم؟ همان‌طور که گفتیم خشم معمولاً ناشی از تهدیدآمیز یا تحقیرآمیز ارزیابی کردن وقایع مختلف است. بااین‌حال، مسئله به اینجا ختم نمی‌شود و خیلی اوقات خشم یک احساس ثانویه است که در پشت احساس دیگری ظاهر می‌شود.

خیلی اوقات آنچه ما را خشمگین می‌کند، ناتوانی در مدیریت احساسات اولیه‌ دیگری مانند ترس است. برای مثال فردی را تصور کنید که در یک رابطه عاطفی قرار دارد، ترس از دست دادن در او شدید است و با هر رفتار کوچک و بزرگی از شریک عاطفی خود خشمگین می‌شود.

ظاهر ماجرا ممکن است این‌گونه باشد که این فرد، خیلی زودرنج است و زود خشمگین می‌شود. بااین‌حال بررسی‌های بیشتر ممکن است نشان دهند که این ترس از دست دادن است که باعث می‌شود فرد خیلی زود خشمگین شود. در واقع در اینجا خشم یک احساس ثانویه است و قبل از بررسی آن باید به بررسی احساسات زیر آن توجه کرد.

سخن پایانی مقاله خشم چیست!

در این مقاله به معرفی خشم پرداختیم. خشم یک حالت هیجانی شدید و البته طبیعی است که به بقای ما کمک می‌کند. خشم با ویژگی‌های فیزیولوژیکی و شناختی مختلفی همراه است. به خشم معمولاً به عنوان یک احساس ثانویه توجه می‌شود که در زیر آن احساسات دیگری قرار دارند

مطالعه دو مقاله مفید در مورد خشم

این مقالات نیز برای کمک به شما جهت مدیریت خشم، طراحی و نوشته شده است:

تمرینات کنترل خشم ؛ 5 روش علمی و ساده

6 تکنیک و راهکار موثر برای کنترل خشم در محیط کار!!

چگونه خشم را تحت کنترل خود درآوریم؟

پاسخ ساده است.: با تمرینات عملی و موثر! این تمرینات کجاست؟ در دوره‌ای که منحصراً برای کنترل خشم و عصبانی با روش‌های علمی و موثر، طراحی و تولید کرده‌ایم. روی تصویر زیر کلیک کنید: