یکی از بزرگترین ناتوانی های ما، بلد نبودن نه گفتن است. نه گفتن مهارتی است که همه ما برای ادامه زندگی به آن نیازمندیم، چون ممکن است ناتوانی در آن، تاوان بزرگی برایمان داشته باشد و توانایی به دست آوردن آن، دستاوردهایی زیاد!

کلمه «نه» یکی از آزاردهنده‌ترین کلمات برای همه ماست و از گفتن و شنیدن آن بیم داریم. بااین‌حال هیچ‌کدام از ما همیشه نمی‌توانیم به درخواست دیگران پاسخ مثبت دهیم و این ضرورت پرورش مهارت نه گفتن را بیشتر می‌کند. خیلی از ما در بزرگ‌سالی خود به سر می‌بریم و مهارت نه گفتن را نداریم. یکی از مهم‌ترین دلایل آن به تربیت ما بر‌می‌گردد و اگر طور دیگری تربیت می‌شدیم خیلی راحت‌تر می‌توانستیم بر احساس خجولی غلبه کنیم و نه بگوییم. در این مقاله به آموزش مهارت نه گفتن در کودکان می‌پردازیم. البته این مقاله را در قالب چندین نکته به شما تقدیم می‌کنیم. رعایت این نکات در کنار آموزش و تربیت صحیح، از فرزندتان، فردی با احتمال موفقیت بالاتر خواهد ساخت 🙂

• مطلب مرتبط: تقویت و یادگیری مهارت نه گفتن با 5 روش علمی

چرا آموزش مهارت نه گفتن در کودکان، اینقدر پراهمیت است؟

اگر یک مهارت باشد که به عنوان پدر و مادر باید به کودکان خود یاد بدهید، آن مهارت «نه گفتن» است! به دلایلی که در زیر می‌خوانید، آموزش مهارت نه گفتن به کودکان از اهمیت به سزایی برخوردار است. تنها به چند مورد اشاره می‌کنیم:

• یاد گرفتن مهارت نه گفتن در کودکان برای این مهم است که با قبول مسئولیت‌های بی‌مورد و ناخواسته، دچار استرس و اضطراب نشوند!
• یادگیری نه گفتن توسط کودکان، به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند در بزرگسالی، تصمیمات قاطعانه و درست‌تری بگیرند. در واقع، مهارت تصمیم‌گیری کودکان با یادگیری مهارت نه گفتن، حسابی تقویت خواهد شد!
• کودکان باید نه گفتن را یاد بگیرند تا اعتماد به نفسشان بالاتر رفته و استقلال شخصیتی‌شان شکل بگیرد.

می‌توان ده‌ها دلیل عنوان کرد که اهمیت آموزش مهارت نه گفتن در کودکان را به خوبی نشان دهد.

چطور مهارت نه گفتن در کودکان را به آن‌ها آموزش دهیم؟

در ادامه این مقاله که تلاش کرده‌ایم مبتنی بر تحقیقات و پژوهش‌های علمی باشد، راهکارهای جالبی برای آموزش مهارت نه گفتن به کودکان خود می‌آموزید:

۱- به کودک خود بیاموزید که نه گفتن حق طبیعی او است

اول‌ازهمه باید به کودک خود بیاموزیم که قرار نیست به همه درخواست‌ها پاسخ مثبت دهد و به عنوان یک انسان حق دارد که درخواست دیگران را رد کند. درخواست، همان‌طور که از نامش پیداست نوعی پرسش از دیگران است و همه ما به عنوان یک انسان حق داریم که به این پرسشِ دیگران آری یا خیر بگوییم.

۲- به فرزندتان بیاموزید که نمی‌تواند همه را راضی نگه دارد

خیلی از اوقات از ترس قضاوت منفی دیگران به تلاش برای راضی نگه داشتن آن‌ها رو می‌آوریم. خیلی از ما ویژگی‌های شخصیتی خاصی داریم که باعث می‌شوند مدام در جهت ارضای نیاز دیگران و راضی نگه‌داشتن آنان تلاش کنیم. بااین‌حال هیچ‌گاه نمی‌توانیم همه را راضی نگه داریم و هر بار که به خاطر دیگران از خود می‌گذریم ریشه خودسرزنشی را در خود می‌کاریم.

در واقع خیلی اوقات، هر بار که از نه گفتن به دیگران طفره می‌رویم گویی یک «نه» محکم به شخصیت و هویت خود می‌گوییم‌. پدر و مادر وظیفه دارند این موضوع را از کودکی به فرزندان خود آموزش دهند و به آن‌ها یادآوری کنند که راضی نگه‌داشتن همه انسان‌ها هیچ‌گاه ممکن نیست. بهتر این است که در تلاش برای راضی نگه داشتن دیگران احساسات و نیازهای خود را سرکوب نکنند.

۳- به او یاد بدهید که نه گفتن به معنی طرد دیگران نیست

خیلی اوقات از روی ترحم و به این خاطر که دیگران فکر نکنند آن‌ها را دوست نداریم، علی‌رغم بی‌علاقگی درونی، درخواستشان را قبول می‌کنیم. بااین‌حال باید از کودکی این را یاد بگیریم که می‌توان فردی را دوست داشت و باز هم به او نه گفت.

نه گفتن به معنی دوست داشتن و طرد دیگران نیست؛ بلکه به این معنی است که با توجه به شرایط زندگی‌مان تصمیماتی بگیریم که کمترین آسیب را به ما وارد کنند. این‌که برای محافظت از خود قدم برداریم اصلاً به این معنی نیست که به دیگران بی‌اهمیتیم و آن‌ها را دوست نداریم.

۴- به کودک خود بیاموزید که نه گفتن به معنی بی‌ارزش کردن دیگران نیست

عامل دیگری که باعث می‌شود نتوانیم درخواست دیگران را رد کنیم به این دلیل است که تصور می‌کنیم نه گفتن نوعی بی‌احترامی به دیگران و شکستن معیارهای اجتماعی است.

بااین‌حال نباید فراموش کنیم که نه گفتن به دیگران به معنی بی‌ارزش شمردن دیگران نیست و صرفاً به این معنی است که به خود احترام می‌گذاریم و مرزبندی‌ها و محدودیت‌های شخصی خود را داریم. پس والدین در این حوزه نیز وظیفه دارند با آموزش صحیح به کودک خود بیاموزند که نه گفتن به معنی بی‌احترامی به دیگران نیست.

۵- به کودک خود یاد بدهید که حقوق فردی‌اش باید در اولویت باشند

ما ایرانی‌ها در یک جامعه جمع‌گرا زندگی می‌کنیم و همواره بر اهمیت منافع جمعی تأکید می‌شود. بااین‌حال کمتر به منافع و حقوق فردی انسان‌ها اهمیت داده می‌شود. بااین‌حال نباید فراموش کنیم که زمانی که به عنوان یک فرد سرکوب و نادیده گرفته شویم، کمتر هم می‌توانیم به جامعه و دیگران خدمت کنیم.

پس کودکان باید یاد بگیرند که حق دارند خود را در اولویت قرار دهند. آن‌ها باید یاد بگیرند که تلاش برای دفاع از حقوق فردی خودخواهی نیست و وظیفه اولیه هر انسانی مراقبت از خود است.

۶- نه شنیدن را هم به کودک خود بیاموزید

نه گفتن و نه شنیدن هر دو با هم می‌آیند و همان‌طور که ما حق داریم به دیگران نه بگوییم، دیگران نیز حق دارند به ما نه بگویند. ما نباید فراموش کنیم که در نهایت مهم‌ترین وظیفه هر شخص مراقبت از مرزبندی‌های خود است و دیگران کاملاً حق دارند که درخواست‌های ما را رد کنند و نپذیرند.

۷- روی پرورش مهارت شهامت و ابراز وجود در کودکتان تمرکز کنید

یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که کمبود آن در جامعه ما حس می‌شود شهامت است. متأسفانه هیچ‌گاه در مدرسه و دانشگاه به ما نمی‌آموزند که می‌توان به دیگران احترام گذاشت و بااین‌حال با قاطعیت از حقوق خود دفاع کرد. متأسفانه تا حرف از قاطعیت می‌‌شود همه به یاد پرخاشگری می‌افتیم و این ضرورت آموزش این مهارت را در جامعه بیشتر نشان می‌دهد.

داشتن شهامت اصلاً به معنی پرخاشگری به دیگران نیست و به این معناست که: قاطعانه و شفاف از حقوق خود دفاع کرده و درعین‌حال نیز حقوق دیگران را زیر پا نگذاریم و به آن‌ها بی‌احترامی نکنیم. والدین ابتدا باید این مهارت را با تمرین و تکرار در خود پرورش دهند و سپس به کودکان خود نیز آموزش دهند.

• مطلب مرتبط: شهامت چیست؟ چگونه باجرات و باشهامت باشیم

۸- خودتان مهارت نه گفتن را در خود پرورش دهید

ما به عنوان والدین یکی از مهم‌ترین منابع یادگیری کودکان هستیم. نباید فراموش کنیم که کودکان بیشتر از گفته‌های ما به رفتارهای ما توجه می‌کنند و ما با پرورش مهارت نه گفتن در خود می‌توانیم به‌طور غیرمستقیم با رفتارمان آن را به کودکان خود نیز بیاموزیم.

۹- نه گفتن را با کودک خود تمرین و تکرار کنید

شما می‌توانید موقعیت‌های مختلف آزمایشی را برای کودک خود فراهم کنید و چرایی و چگونگی نه گفتن را در هر موقعیت با آن‌ها تمرین کنید. نه گفتن همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم یک مهارت است.

در واقع همان‌طور که برای یادگیری نقاشی و یا پیانو زدن نیازمند تمرین و تکرار هستیم، برای پرورش مهارت نه گفتن نیز نیازمند تمرین و تکرار در موقعیت‌های مختلف و بازنگری رفتارها و افکار خود در موقعیت‌های مختلف هستیم.

مهارت نه گفتن در دانش آموزان را چگونه آموزش دهیم؟

دانش آموزانی که مهارت نه گفتن را یاد بگیرند، تصمیمات بهتری هم می‌گیرند. شاید یادگیری چنین مواردی، در دوران دانش آموزی راحت‌تر از موقعی باشد که شخصیت افراد در بزرگسالی کاملاً شکل گرفته و دیگر تغییرش سخت شده است.

زمانی که دانش آموزان مهارت نه گفتن را بیاموزند و به عواقب کارشان، قبل پاسخ دادن به درخواست دیگران فکر کنند و با روش‌های گوناگون نه گفتن آشنا باشند، به راحتی از شرکت در هر کاری که به خودشان یا دیگران آسیب وارد می‌کند، دست خواهند کشید.

سخن پایانی مقاله مهارت نه گفتن در کودکان

در این مقاله به بررسی مهارت نه گفتن در کودکان پرداختیم. آموزش مهارت نه گفتن نیازمند کاشتن یکسری باورها در ذهن کودک چه به‌صورت مستقیم و چه غیرمستقیم است. به عنوان والدین باید تلاش کنیم به آن‌ها بیاموزیم که این حق طبیعی آن‌هاست که یک درخواست را بپذیرند و یا رد کنند و آن‌ها را به سمت مراقبت از مرزهای فردی و داشتن شهامت سوق دهیم.

مهارت نه گفتن را با “شهامت” یاد بگیرید

بر روی تصویر زیر کلیک کنید