احتمالاً تاکنون در مورد نظریه هوش چندگانه گاردنر شنیده‌اید‌. گاردنر که یکی از جذاب‌ترین ایده‌ها در مورد هوش را ارائه داد معتقد بود بیان مقدار عددی برای میزان هوش انسان؛ قادر به بیان دقیق همه توانایی‌های او نیست.

درواقع در تئوری گاردنر، هوش به حیطه وسیع‌تری گسترش یافت که هوش فضایی قلمرویی از آن است. به طور کلی هوش فضایی به توانایی تجسم، بازآفرینی تصاویر و تفکر در کالبد آن‌ها اشاره دارد‌.

بنابراین معماران حرفه‌ای و مجسمه‌سازان احتمالاً هوش فضایی بالایی دارند. ما در این مقاله به تعریف دقیق هوش فضایی، اهمیت و راه‌های بهبود آن می‌‌پردازیم.

مقدمه‌ای در مورد هوش فضایی، یکی از هوش‌های چندگانه گاردنر!

به دنبال پیشرفت فناوری و علم، دنیای امروز به دنبال افرادی با هوش بالا و چندگانه است. هوش فضایی، یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین هوش‌های چندگانه است که برای کسب موفقیت در زندگی و کار بسیار مهم است.

هوش فضایی به این معناست که فردی به راحتی و با دقت بالا می‌تواند درک کند که چطور اشیا و اجسام در فضا قرار گرفته‌اند و توانایی دارد که با این قابلیت، به راحتی به برنامه‌ریزی، طراحی و حل مسائل فضایی بپردازد. این هوش به افراد اجازه می‌دهد که درک بهتری از فضا، موقعیت جسمانی و جایگاه هر جسم در فضا داشته باشند و بتوانند با استفاده از این دانش در بسیاری از زمینه‌های کاری خود به خوبی عمل کنند.

در این مقاله، به بررسی و توضیح این هوش چندگانه پرداخته خواهد شد و روش‌هایی که می‌توان برای بهبود آن استفاده کرد را بررسی می‌کنیم. هدف این مقاله، برآورده کردن نیازمندی‌های جامعه از این نوع هوش، توضیح مزایا و نحوه اثرگذاری آن در زندگی افراد و بهبود شرایط شغلی و زندگی خانوادگی آن‌هاست.

پس با ما همراه باشید تا در این مسیر بسیار جذاب و شگفت‌انگیز همراه شما باشیم و به ارتقای هوش فضایی خود بپردازید.

تعریف هوش فضایی چیست؟

هوش فضایی (Spatial intelligence) مفهوم توانایی درک موفقیت‌آمیز و استخراج بینش از داده‌های بصری است. به بیان بهتر توانایی تجسم یک فضا و تصور آن از زوایای مختلف، توجه به جنبه‌ها و جزئیات ظریف و همچنین تشخیص صحنه‌های بصری بدون حضور محرک فیزیکی‌ است. این فرایند شناختی به عنوان یک استعداد برای درک اطلاعات بصری در معنای واقعی و انتزاعی و همچنین یک توانایی ذاتی برای تصور اطلاعات شناخته می‌شود.

افراد از این توانایی و این شکل استدلال در فعالیت‌های روزمره از جمله مرتب کردن و سازمان‌دهی اتاق و رانندگی استفاده می‌کنند. نکته قابل توجه در مورد هوش فضایی این است که مردم اغلب بینایی را در ارتباط با هوش فضایی مورد بحث قرار می‌دهند، اما تعیین توانایی فضایی و حدت بینایی کاملاً از هم جدا هستند. در واقع، حواس دیگری نیز می‌توانند در میزان هوش فضایی نقش ایفا کنند. به‌عنوان‌مثال، یک فرد نابینا هنوز هم می‌تواند یک شکل سه بعدی را با لمس تشخیص دهد، یا با گوش دادن به تغییرات صدای یک وسیله نقلیه در حال حرکت، فاصله و جهت آن را تفسیر کند.

اگرچه انسان‌ها هنگام استفاده از مهارت‌های فضایی به شدت به بینایی متکی هستند، اما ممکن است یک فرد دارای بینایی کامل، هوش فضایی ضعیفی داشته باشد یا بالعکس.

اهمیت و کاربردهای هوش فضایی چیست؟

هوش فضایی انسان را قادر می‌سازد تا در جهان حرکت کند و همچنین دیدگاه دیگران را تعیین کند. ظرفیت به خاطر سپردن شکل چیزی در ذهن و تصویر کردن آن از منظرهای مختلف، کلید این نوع هوش است و این موضوع نیاز به تخیل و خلاقیت دارد. هوش فضایی به افراد این امکان را می‌دهد تا به راحتی اشیاء یا مکان‌های دیگر را جست‌وجو کنند.

علاوه بر آن در توانایی فرد برای دنبال کردن نقشه نقش دارد. این استعداد همچنین شامل توانایی پیش‌بینی مسیر و سرعت اجسام متحرک نیز می‌شود. برای مثال هنگام گرفتن توپ بیس‌بال یا عبور از یک خیابان شلوغ هنرنمایی این هوش را در عرصه استعدادها مشاهده می‌کنید. علاوه بر این موارد هوش فضایی برای یادگیری ریاضیات نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و به دانش‌‌آموزان این امکان را می‌دهد تا در محاسبه هندسی و تشخیص الگو به واسطه ایجاد یکشی ذهنی که قابلیت اندازه‌گیری، جابه‌جایی و یا تغییر شکل دارد؛ به خوبی عمل کنند‌.

هنرمندان، معماران، فیزیکدانان، دریانوردان، شطرنج‌بازان و گلف بازان افرادی هستند که اغلب در زمینه هوش فضایی نسبت به دیگران برتری دارند. کسانی که ادراک فضایی قوی دارند احتمالاً از هنر لذت می‌برند، به ندرت گم می‌شوند، همه‌چیز را خیلی واضح تصور می‌کنند و استعاره در مکالمات روزانه آن‌ها به کرات یافت می‌شود. این افراد همچنین، اغلب دارای خاطرات “عکاسی” هستند و تصاویر را راحت‌تر از کلمات یا اعداد حفظ می‌کنند.

راه‌های بهبود هوش فضایی چیست؟

چندین راه برای تقویت این نوع هوش وجود دارد، از جمله استفاده از پازل‌ها و بازی‌های فکری که بر روی نقشه‌برداری و سناریوهای تجسم تمرکز دارند. برخی از سرگرمی‌های رایج مانند عکاسی، بازی با هواپیماهای مدل پرنده و جغراگنج بازی (Geocaching)، شطرنج، پازل، بازی با لگو، طراحی سریع، استفاده از نقشه‌ها، فعالیت‌های هنری و توجه به عکس‌ها نیز مفید هستند. درحالی‌که برخی از افراد به طور ذاتی و طبیعی در این زمینه استعداد دارند، تقریباً هرکسی می‌تواند با تمرین اختصاصی بهتر شود.

برای مثال در بازی شطرنج، حدس حرکات بعدی فرد مقابل و پیش‌بینی استراتژی از مواردی‌ست که منجر به بهبود هوش فضایی شما می‌شود‌. همچنین فضاسازی تاکتیک‌ها در ذهن خود و تمرین برای به خاطر سپردن چندین موقعیت مکانی سه‌ بعدی متفاوت در این راستا به شما کمک می‌کند. بازی‌های استراتژیک با به چالش کشیدن ذهن و کنجکاو نمودن آن از روش‌های کارآمد پرورش هوش فضایی شناخته می‌شود.

و در ادامه چند راه دیگر برای بهبود هوش فضایی!

هوش فضایی یکی از هوش‌های چندگانه یا هوش‌های گاردنر است که شامل قابلیت‌هایی مانند تصویرسازی فضایی، تشخیص الگوها و روابط میان فضاهای مختلف است. برای بهبود هوش فضایی، چند راهکار مفید عبارت‌اند از:

اتخاذ راهکارهای تصویری

برخی افراد برای بهبود هوش فضایی‌شان با تصویرسازی‌های مختلفی مانند نقاشی، تصاویر دوبعدی و سه بعدی و حتی بازی‌های فکری پرداخته‌اند.

تمرین مسائل فضایی

تمریناتی مانند حل مسائل فضایی، بهبود تصور فضایی و قدرت تصویرسازی فضایی را بهبود می‌بخشد.

یادگیری موسیقی

یادگیری موسیقی به دو صورت بصری و شنیداری است و باعث تقویت هوش فضایی می‌شود.

بازی‌های رایانه‌ای

بازی‌های مخصوص افرادی که می‌خواهند هوش فضایی‌شان را بهبود بخشند، وجود دارد. این بازی‌ها مانند پازل‌های فکری، ساختمان‌سازی و بازی‌های رایانه‌ای دیگر هستند.

ممارست رقص

رقص کردن پروسه‌ای از تصویرسازی فضایی است و با ممارست آن می‌توان هوش فضایی را بهبود بخشید.

خواندن کتاب‌های تاریخی و دیدن مستندات تاریخی

خواندن کتاب‌های تاریخی و دیدن مستندات تاریخی مبتنی بر کشف فضا و ماهواره‌ها باعث افزایش نمونه‌برداری فضایی و بهبود تصویرسازی فضایی می‌شود.

سخن پایانی مقاله هوش فضایی

هوش فضایی که به طور کلی توانایی درک اجسام، تجسم اشکال و مدل‌سازی آن‌ها در مغز را نشان می‌دهد؛ در زندگی روزمره و بسیاری از فعالیت‌ها مؤثر واقع شده و اهمیت ویژه‌ای دارد. میزان این هوش یکی از اصلی‌ترین عوامل تفاوت میان افراد در فیزیک و ریاضیات، معماری، جهت‌یابی، طراحی و بازی‌هایی چون شطرنج و لگو است.

در این مقاله ابتدا به تعریف هوش فضایی و مفهوم آن پرداختیم و سپس اهمیت آن را از دیدگاه‌های متنوعی مورد بررسی دادیم. در نهایت نیز به روش‌هایی در جهت پرورش و تقویت این هوش اشاره کردیم و دانستیم که قابلیت ارتقا هوش فضایی از مهم‌ترین نکات قابل توجه در این زمینه‌ است. امید است با مطالعه این مقاله و بهره‌گیری از این مطالب مفید بیان شده در راستای بهبود هوش فضایی خود گام بردارید.

سایر مقالات در مورد هوش که برایتان مفید است!

شما دوستان عزیز، می‌توانید این مقالات را هم با موضوع هوش مطالعه کنید:

هوش چیست؟ چه نظریه‌هایی در رابطه با هوش وجود دارد؟

معرفی 5 بازی برای تقویت هوش کلامی؛ لذت‌بخش و ساده!

نظریه هوش چندگانه گاردنر چه می‌گوید؟ +نکات خواندنی!

هوش تجاری چیست؟ تعریف و راه حل های هوش تجاری

هوش موسیقیایی چیست؟ 8 نشانه کسانی که این هوش را دارند!

هوش مالی چیست؟ هرآنچه در مورد آن باید بدانید!

هوش کلامی چیست؟ +راهکارها، تکنیک‌ها و معرفی کتاب!

هوش اجتماعی چیست؟ + 9 فایده مهم آن!

هوش درون فردی چیست؟ 7 روش برای تقویت این هوش!!

چطور هوش کلامی خود را با تمرینات جذاب، افزایش دهیم؟

بدون اغراق و تعریف و بزرگنمایی، می‌گوییم دوره هوش کلامی مجموعه بیشتر از یک نفر، در مقایسه با دیگر دوره‌های مشابه، بر پایه حقایق علمی و همراه با تمرینات بسیار مؤثر طراحی‌شده است. روی تصویر زیر کلیک کنید و در مورد آن بیشتر بخوانید: