ایرانیان در گفتگوهای روزمره و رسمی خود از تعارفات مختلفی استفاده می‌کنند. یکی از این تعارفات که در موقعیت‌های مختلف به کار می‌رود، عبارت “ببخشید پشتم به شماست” است. این جمله زمانی به کار می‌رود که شما در مجلسی جلوی شخصی بنشینید و به‌خاطر احترام و عرض عذرخواهی از طرف مقابلتان ناخواسته از این جمله استفاده می‌کنید. برخی پاسخ‌های مناسب که می‌توانید استفاده کنید شامل موارد زیر می‌شود:

• خواهش می‌کنم، تعارف نکنید.
• گل پشت و رو ندارد.
• پشت به گل هم صفا ندارد.
• مهم اینه که اینجا هستید.
• من از دیدن شما خوشحالم.
• حضور شما باعث افتخار است.

معنا و مفهوم عبارت ببخشید پشتم به شماست

ایرانیان به تعارفات ظریف و گاه طنزآمیزشان در فرهنگ گفتگو مشهورند. یکی از این تعارفات که در موقعیت‌های مختلف به کار می‌رود، عبارت “ببخشید پشتم به شماست” است. این جمله در ظاهر عذرخواهی برای نشستن پشت به روبروی شخص دیگر است، اما در باطن حامل پیامی عمیق‌تر از احترام و ادب است.

ریشه‌های فرهنگی:

ریشه این تعارف را می‌توان در فرهنگ احترام به بزرگان و جایگاه افراد در جامعه جستجو کرد. در گذشته، نشستن پشت به روبروی بزرگ‌ترها یا افراد با مقام اجتماعی بالاتر نوعی بی‌احترامی تلقی می‌شد. از این رو، افراد برای نشان دادن احترام خود، از این تعارف برای عذرخواهی و کسب اجازه برای نشستن در آن موقعیت استفاده می‌کردند.

معانی ضمنی:

با گذشت زمان، این تعارف کاربردی فراتر از معنای ظاهری خود پیدا کرد و به نوعی تعارف متداول در فرهنگ ایرانی تبدیل شد. امروزه، “ببخشید پشتم به شماست” می‌تواند معانی ضمنی مختلفی را به همراه داشته باشد، از جمله:

• احترام: این تعارف نشان‌دهنده احترام به شخص مقابل و جایگاه او در گفتگو است.
• فروتنی: گوینده با این تعارف، خود را در جایگاهی پایین‌تر از شخص مقابل قرار می‌دهد و فروتنی خود را نشان می‌دهد.
• ادب: استفاده از این تعارف نشان‌دهنده ادب و نزاکت گوینده در گفتگو با دیگران است.
• تشکر: گاه از این تعارف برای تشکر از شخص مقابل به خاطر حضورش در جمع یا گفتگو استفاده می‌شود.

• بیشتر بخوانید: در جواب تعارفات چه بگوییم؟
• بیشتر بخوانید: بهترین و مناسب‌ترین کلمات محترمانه برای خانم ها
• بیشتر بخوانید: کلمات محترمانه و کلمات زیبا در گفتگو را بشناسیم

در جواب ببخشید پشتم به شماست چه بگوییم؟

انتخاب بهترین پاسخ به جمله “ببخشید پشتم به شماست” به موقعیت و لحنی که این جمله به‌کاررفته است بستگی دارد. در ادامه به چند نمونه از این موقعیت‌ها و پاسخ‌های مناسب به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

در یک مهمانی رسمی

اگر در یک مهمانی رسمی هستید و از شما می‌خواهند که روبروی آن‌ها بنشینید، می‌توانید از جملات “خواهش می‌کنم، تعارف نکنید” یا “مهم اینه که اینجا هستید” استفاده کنید.

در یک گفتگوی دوستانه

در یک گفتگوی دوستانه می‌توانید از جملات “گل پشت و رو ندارد” یا “پشت به گل هم صفا ندارد” استفاده کنید. اما به‌طورکلی می‌توانید از پاسخ‌هایی مانند جملات زیر استفاده کنید:

• گل پشت و رو نداره.
• پشت گل گلستونه.
• اشکالی نداره.
• اختیار دارید این چه حرفیه راحت باشید.
• خواهش می‌کنم، راحت باشید.
• مشکلی نیست جانم.
• استدعا می‌کنم راحت باشید.
• خواهش می‌کنم این چه حرفیه.
• نزنید این حرفو، راحت باشید.
• پروانه پشت گله راحت باشید.
• خواهش می‌کنم، راحت باشید.
• مشکلی نیست.

برخی جملات طنز:

• قوطی حلبی پشت و رو نداره.
• پشتتم قشنگه.
• همون بهتر ریختت دیده نشه.
• بچه باید جلوی چشم باشه.

در جواب خجالت بکش چه بگوییم؟

اگر فردی به شما بگوید خجالت بکش می‌تواند با توجه به شرایط و لحن گوینده دارای معانی متفاوتی باشد. به عموان مثال فرد می‌تواند این جمله را به شوخی به شما بگوید و یا قصد آزار و اذیت شمارا داشته باشد و گاهی ممکن است شما مرتکب خطا و یا کار خارج از عرف و فرهنگی شده باشید و فرد قصد تذکردادن به شما را داشته باشد.

در پاسخ به این جمله با توجه به شرایط، لحن گوینده، میزان صمیمیت و منظور فرد گوینده می‌توانید بهترین پاسخ را انتخاب کنید، برخی از پاسخ‌هایی که می‌توانید به فرد برهید شامل موارد زیر می‌شود:

• من برای کاری که انجام دادم خجالت نمی‌کشم.
• من از کاری که انجام دادم ناراحت نیستم.
• من کاری نکردم که از آن پشیمان باشم.
• من برای نظر شما ارزش قائلم، اما با شما موافق نیستم.
• من از چیزی که هستم، به خودم افتخار می‌کنم.
• من اجازه نمی‌دهم شما مرا از خودم خجالت‌زده کنید.
• شما باید از خودتان خجالت بکشید.
• من اجازه نمی‌دهم شما به من توهین کنید.

در جواب شرمنده چه بگوییم؟

یکی از عباراتی که تغریبا می‌توان گفت هر ایرانی یک‌بار در طول عمر خود شنیده است، عبارت شرمنده‌ام است که کاربرد بسیار و رایجی در فرهنگ ما دارد. اما وقتی فردی به ما می‌گوید شرمنده است چه باید بگوییم؟ در ادامه برخی پاسخ‌های مناسب آورده شده است مانند؟

• عزیزم! چه حرفیه …
• دشمنت شرمنده باشه
• فکرشم نکن
• فدای سرت عزیزم
• اختیار داری، حتماً برات مقدور نبوده …
• نگو تو رو خدا
• خواهش می‌کنم، اشکالی نداره
• استدعا دارم، نفرمایید

• بیشتر بخوانید: در جواب شرمنده چه بگوییم؟

کلام آخر

“ببخشید پشتم به شماست” به عنوان یک تعارف رایج در فرهنگ ایرانی، حامل ظرافت‌های فرهنگی و معانی ضمنی متعددی است. انتخاب پاسخ مناسب به این تعارف به موقعیت و لحن گفتگو بستگی دارد، اما در نهایت نشان‌دهنده احترام، فروتنی، ادب و تشکر گوینده از شخص مقابل خواهد بود. همچنین اگر علاوه بر جملات بالا، شما می‌توانید از جملات دیگری نیز استفاده کنید که مناسب موقعیت و لحن گفتگو باشد. چنانچه جمله مناسب‌تری نیز دارید می‌توانید در کامنت‌ها بنویسید تا دیگران نیز از جملات شما استفاده کنند.