در مدیریت سازمان‌ها و کسب‌وکارها، دو حوزه اساسی که برای اداره و کنترل امور مالی اهمیت دارند، مدیریت مالی و حسابداری هستند. این دو حوزه، هر کدام نقش ویژه‌ای در انجام وظایف مالی و ارزیابی عملکرد اقتصادی دارند. از این رو، باید با فرق مدیر مالی و حسابدار آشنا باشیم. برخی از تفاوت‌های بین آن‌ها شامل موارد زیر است:

• وظایف
• تحصیلات
• مسئولیت‌پذیری
• نوع شغل
• و…

اما در این مطلب، می‌خواهیم با تمرکز بر مدیریت مالی و حسابداری، تفاوت‌ها و نقش هر یک از این حوزه‌ها را بررسی کنیم. با ما همراه شوید.

مدیریت مالی چیست؟

مدیریت مالی فرآیندی است که شامل برنامه‌ریزی، تنظیم، کنترل و نظارت بر تمامی فعالیت‌های مالی یک سازمان یا فرد می‌شود. این اقدامات شامل مدیریت گردش مالی، بودجه‌بندی، سرمایه‌گذاری، تحلیل هزینه‌ها و درآمدها، مدیریت ریسک‌های مالی و برنامه‌ریزی مالی بلندمدت است. هدف کلی این فرآیند ایجاد دسترسی به منابع مالی لازم برای دستیابی به اهداف و استراتژی‌های تعیین شده و به حداکثر رساندن ارزش افزوده برای سازمان یا فرد است.

در مدیریت مالی، تصمیم‌گیری‌های مهمی درباره استفاده از منابع مالی، سرمایه‌گذاری، تخصیص منابع، مدیریت ریسک‌های مالی، تهیه گزارش‌های مالی و ارزیابی عملکرد مالی انجام می‌شود. این فعالیت‌ها به مدیران کمک می‌کند تا به بهبود عملکرد مالی، به حداکثر رساندن سود و افزایش ارزش شرکت یا سازمان بپردازند. همچنین، مدیریت مالی برای جلوگیری از مشکلات مالی و تضمین پایداری مالی در طولانی مدت نیز حائز اهمیت است.

عوامل مهمی که در مدیریت مالی مورد توجه قرار می‌گیرند شامل بررسی و تجزیه و تحلیل هزینه‌ها و درآمدها، برنامه‌ریزی مالی صحیح، مدیریت گردش مالی بهینه، انتخاب سازماندهی مناسب برای منابع مالی، تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک و از جمله مدیریت ریسک‌های مالی است. با اجرای این اقدامات و مدیریت مالی صحیح، شرکت‌ها و سازمان‌ها می‌توانند بر کاهش هزینه‌ها، افزایش سودآوری، ارتقاء عملکرد مالی و در نهایت دستیابی به اهداف استراتژیک خود تأثیرگذار باشند.

• بیشتر بخوانید: چگونه ارائه کنفرانس خوبی داشته باشیم؟
• بیشتر بخوانید: نحوه شروع سخنرانی در جلسات

حسابداری چیست؟

حسابداری به‌عنوان یک فرآیند سیستماتیک و دقیق شناسایی، ثبت، تجزیه و تحلیل، تفسیر و ارائه اطلاعات مالی درباره وضعیت مالی یک شرکت، سازمان یا فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرآیند شامل ثبت تراکنش‌های مالی، تهیه گزارش‌های مالی (مانند صورت‌های مالی و سود و زیان)، حسابرسی، مدیریت مالی و بررسی صحت مالی و عملکرد اقتصادی یک واحد اقتصادی است. هدف اصلی حسابداری ارائه اطلاعاتی قابل اعتماد و مفید به مدیران، سرمایه‌گذاران و سایر ذینفعان برای اتخاذ تصمیمات مالی صحیح و بهبود عملکرد مالی موجود است.

حسابداری به دو دسته عمده‌ حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی تقسیم می‌شود. حسابداری مالی شامل تهیه گزارش‌های مالی است که اطلاعات مالی جهت استفاده خارجی مانند سهامداران، بانک‌ها، مدیران خارجی و دیگر افراد و شرکت‌ها را فراهم می‌کند. حسابداری مدیریتی هم به تولید اطلاعات مالی برای استفاده داخلی سازمان می‌پردازد که مدیران را در اتخاذ تصمیم‌های راهبردی و مدیریتی یاری می‌رساند.

حسابداری علاوه بر این، به دلایل اعتباری و قانونی نیز از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. با رعایت استانداردهای حسابداری، شفافیت مالی و صداقت در گزارشگری اطلاعات مالی تضمین می‌شود و اعتماد ذینفعان نظیر سرمایه‌گذاران و مشتریان نیز تقویت می‌شود. به‌طورکلی، حسابداری به‌عنوان زبان اصلی ارتباط درباره امور مالی و اقتصادی در یک سازمان به‌شمار می‌رود و نقش مهمی در مدیریت و تصمیم‌گیری‌های مالی دارد.

تفاوت مدیر مالی و حسابدار

بیایید به برخی تفاوت‌های بیشتر بین مدیریت مالی و حسابداری بپردازیم. این تفاوت‌ها باعث می‌شود که مدیریت مالی و حسابداری به صورت ترکیبی و هماهنگ زمینه‌های کاری خود را پوشش دهند و در جهت بهبود عملکرد مالی و ارزش‌افزوده به سازمان کمک کنند.

وظایف اصلی حسابدار:

• ثبت تمام درآمدها، هزینه‌ها و سایر معاملات مالی در سیستم‌های حسابداری.
• تهیه صورت‌های مالی مانند ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدی.
• تجزیه و تحلیل داده‌های مالی برای شناسایی روندها، پیش‌بینی‌ها و ارائه گزارش به ذینفعان.
• اطمینان از انطباق با قوانین و مقررات مالی مربوطه.

مهارت‌های مورد نیاز حسابدار:

• آشنایی کامل با اصول حسابداری، قوانین مالیاتی و نرم‌افزارهای حسابداری.
• دقت و توجه به جزئیات برای تضمین صحت و دقت اطلاعات مالی.
• توانایی تجزیه و تحلیل داده‌ها و ارائه گزارش‌های واضح و مختصر.
• مهارت‌های بین فردی قوی برای تعامل با همکاران، مدیران و مشتریان.

مسیر شغلی حسابدار:

• حسابدار پایه
• حسابدار ارشد
• سرپرست حسابداری
• مدیر حسابداری
• مدیر مالی (با کسب تجربه و تحصیلات تکمیلی)

مدیر مالی در نقش یک استراتژیست مالی عمل می‌کند. او از داده‌های مالی گذشته و حال برای برنامه‌ریزی و هدایت آینده مالی یک سازمان استفاده می‌کند.

وظایف اصلی مدیر مالی:

• توسعه و اجرای استراتژی‌های بلندمدت برای دستیابی به اهداف مالی یک سازمان.
• تهیه و مدیریت بودجه‌های عملیاتی و سرمایه‌ای.
• یافتن منابع مالی برای تأمین نیازهای یک سازمان، مانند وام، اوراق قرضه یا سرمایه‌گذاری.
• مدیریت سرمایه‌گذاری‌های یک سازمان برای افزایش بازده و به حداقل رساندن ریسک.
• شناسایی و ارزیابی ریسک‌های مالی یک سازمان و ایجاد استراتژی‌هایی برای کاهش آن‌ها.

مهارت‌های مورد نیاز مدیر مالی:

• مدرک تحصیلی در رشته مالی، حسابداری یا رشته مرتبط.
• دانش عمیق از اصول مالی، مفاهیم سرمایه‌گذاری و تحلیل ریسک.
• مهارت‌های قوی در حل مسئله، تصمیم‌گیری و تفکر استراتژیک.
• توانایی رهبری و ایجاد انگیزه در تیم‌های مالی.
• مهارت‌های عالی ارتباطی برای ارائه گزارش به ذینفعان کلیدی.

مسیر شغلی مدیر مالی:

• تحلیلگر مالی
• متخصص ارشد مالی
• مدیر ارشد مالی (CFO)
• معاون مالی
• مدیر عامل (با کسب تجربه و تحصیلات تکمیلی)

• بیشتر بخوانید: فرق رئیس و مدیر چیست؟
• بیشتر بخوانید: چگونه عادت‌های بد مدیریتی را از بین ببریم؟

چه سازمان‌هایی به مدیر مالی نیاز دارند؟

تقریباً هر سازمانی که با پول سروکار دارد، به یک مدیر مالی نیاز دارد. این شامل موارد زیر می‌شود، اما به این‌ها محدود نمی‌شود:

شرکت‌ها:

• شرکت‌های بزرگ و کوچک در همه صنایع، از جمله تولید، فناوری، خرده‌فروشی، مراقبت‌های بهداشتی و خدمات مالی.
• شرکت‌های دولتی و غیرانتفاعی.

موسسات آموزشی:

• دانشگاه‌ها، کالج‌ها و مدارس.

سازمان‌های دولتی:

• آژانس‌های محلی، ایالتی و فدرال.

بیمارستان‌ها و سازمان‌های مراقبت‌های بهداشتی:

• بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و سایر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی.

سازمان‌های غیرانتفاعی:

• خیریه‌ها، بنیادها و سازمان‌های مذهبی.

حتی سازمان‌های کوچکی که فقط چند کارمند دارند ممکن است از استخدام یک مدیر مالی پاره وقت یا مشاور مالی بهره‌مند شوند.

چند دلیل وجود دارد که چرا یک سازمان ممکن است به مدیر مالی نیاز داشته باشد:

• مدیریت امور مالی: مدیران مالی مسئول نظارت بر تمام جنبه‌های امور مالی یک سازمان، از جمله بودجه‌بندی، گزارش‌دهی، سرمایه‌گذاری و انطباق با قوانین هستند.
• توسعه استراتژی مالی: مدیران مالی با رهبری ارشد برای توسعه یک استراتژی مالی بلندمدت که با اهداف کلی سازمان همسو باشد، همکاری می‌کنند.
• تجزیه و تحلیل مالی: مدیران مالی از داده‌های مالی برای ارزیابی عملکرد گذشته، شناسایی روندها و پیش‌بینی‌های آینده استفاده می‌کنند.
• تصمیم‌گیری‌های مالی: مدیران مالی توصیه‌هایی در مورد نحوه تخصیص منابع، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی ارائه می‌دهند.
• مدیریت ریسک: مدیران مالی ریسک‌های مالی را شناسایی، ارزیابی و مدیریت می‌کنند که می‌تواند بر سازمان تأثیر بگذارد.

مدیران مالی نقش مهمی در اطمینان از سلامت و موفقیت مالی یک سازمان ایفا می‌کنند. آن‌ها با ارائه تخصص و دانش مالی خود به رهبری ارشد کمک کرده تا تصمیمات مالی صحیحی را اتخاذ کنند که به نفع ذینفعان کلیدی سازمان باشد.

• بیشتر بخوانید: دعوا با رییس بر سر مرخصی گرفتن
• بیشتر بخوانید: اگر رییستان بین شما و همکارتان فرق می گذارد

چه سازمان‌هایی به حسابدار نیاز دارند؟

تقریباً هر سازمانی که با تراکنش‌های مالی سروکار دارد، به یک حسابدار نیاز دارد. این شامل موارد زیر می‌شود، ولی به آنها محدود نمی‌شود:

شرکت‌ها:

• شرکت‌های بزرگ و کوچک در همه صنایع، از جمله تولید، فناوری، خرده‌فروشی، مراقبت‌های بهداشتی و خدمات مالی.
• شرکت‌های دولتی و غیرانتفاعی.

موسسات آموزشی:

• دانشگاه‌ها، کالج‌ها و مدارس.

سازمان‌های دولتی:

• آژانس‌های محلی، ایالتی و فدرال.

بیمارستان‌ها و سازمان‌های مراقبت‌های بهداشتی:

• بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و سایر ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی.

سازمان‌های غیرانتفاعی:

• خیریه‌ها، بنیادها و سازمان‌های مذهبی.

حتی سازمان‌های کوچکی که فقط چند کارمند دارند ممکن است از استخدام یک حسابدار پاره وقت یا برون سپاری خدمات حسابداری خود به یک شرکت حسابداری بهره‌مند شوند.

چند دلیل وجود دارد که چرا یک سازمان ممکن است به حسابدار نیاز داشته باشد:

• ثبت معاملات مالی: حسابداران تمام درآمدها، هزینه‌ها و سایر معاملات مالی را در سیستم‌های حسابداری ثبت می‌کنند.
• تهیه گزارش‌های مالی: حسابداران صورت‌های مالی مانند ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدی را تهیه می‌کنند که وضعیت مالی و عملکرد یک سازمان را نشان می‌دهد.
• انطباق با مقررات: حسابداران اطمینان حاصل می‌کنند که یک سازمان با تمام قوانین و مقررات مالی مربوطه، از جمله قوانین مالیاتی، مطابقت دارد.
• مدیریت حقوق و دستمزد: حسابداران ممکن است مسئولیت پردازش حقوق و دستمزد، کسر مالیات و سایر وظایف مربوط به حقوق و دستمزد را بر عهده داشته باشند.
• ارائه مشاوره مالی: حسابداران ممکن است به مدیران و سایر کارکنان در مورد مسائل مالی مانند بودجه‌بندی، سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی مالی مشاوره ارائه دهند.

حسابداران نقش مهمی در اطمینان از صحت، دقت و انطباق اطلاعات مالی یک سازمان ایفا می‌کنند. آن‌ها با ارائه گزارش‌ها و مشاوره‌های دقیق، به رهبری ارشد کمک می‌کنند تا تصمیمات مالی آگاهانه‌ای اتخاذ کنند که به نفع سازمان باشد.

کلام آخر

در این مطلب با فرق مدیر مالی و حسابدار آشنا شدیم. تفاوت مدیریت مالی و حسابداری در این است که مدیریت مالی بر اهداف و راهبردهای مالی تمرکز دارد؛ در حالی که حسابداری بر ثبت و گزارش اطلاعات مالی تمرکز می‌کند. با ترکیب درست این دو حوزه و استفاده از اطلاعات مالی به‌عنوان پایه تصمیم‌گیری‌های مالی، سازمان‌ها می‌توانند عملکرد مالی خود را بهبود ببخشند و به اهداف مالی خود دست یابند.