آیا بیماری افسردگی قابل درمان است؟
سرفصل های مهم این مقاله
افسردگی رایج‌ترین اختلال روانشناختی است و گاهی درمان آن بسیار پیچیده و دشوار میشود. گاهی علائم و تاثیرات این اختلال باعث میشود تا افراد به دنبال درمان نروند که منجر به تشدید آن میشود. در این مقاله می‌خوانیم آیا بیماری افسردگی قابل درمان است؟ درمان آن به چه صورت است و به طور طبیعی چقدر طول می‌کشد؟
آیا بیماری افسردگی قابل درمان است؟
اختلال افسردگی با اینکه رایج‌ترین اختلال روانشناختی است، درمان‌پذیرترین نیز هست. بر اساس آمار بیشتر از 80 درصد مبتلایان به این اختلال درمان می‌شوند. بنابراین جواب این سوال کاملا مشخص و واضح است. مسئله‌ای که گاهی درمان افسردگی را پیچیده می‌کند، تنوع روش‌های درمانی است.
نکته مهم: تجربه کردن حالات احساسی مختلف و طی روز و ماه، یک امر عادی برای همه انسان‌هاست. در روانشناسی به این موضوع افسردگی می‌گویند. اما منظور از بیماری یا اختلال افسردگی، زمانی است که شما به طور مداوم دچار حال و احساسات بد بوده و عملا زندگی روزمره‌تان مختل شود.
اختلال افسردگی به عنوان یک اختلال خلقی، تاثیرات متفاوتی بر افراد دارد. هر کسی به روش خاص خود آن را تجربه می‌کند و به همین دلیل روش‌های درمانی بسیار متنوعی برای آن وجود دارد. از طرف دیگر شدت علائم و مدت زمان بروز علائم در درمان آن تاثیر دارند.
از طرف دیگر، انواع مختلف افسردگی، ماهیت و ابعاد مختلفی دارند. برای مثال مبتلایان به افسردگی مزمن، شدت علائم بسیار کمتری را تجربه می‌کنند که ممکن است گه‌گداری دوره‌های کوتاه مدتی از علائم شدید را نیز تجربه کنند؛ اما نکته‌ای که موردتوجه است این است که این افراد حداقل به مدت دو سال درگیر این اختلال هستند.
مدت طولانی درگیری و علائم با شدت کم اما آزاردهنده باعث میشود تا تمامی زندگی فرد برای مدت خیلی طولانی تحت تاثیر قرار بگیرد و ذهنیتی نسبت به عدم امکان درمان آن شکل بگیرد.
درمان افسردگی چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان درمان افسردگی به عوامل مختلفی بستگی دارد. سن، تجربیات شخصی، شدت علائم و مدت بروز آنها بخشی از این متغیرها هستند که مدت درمان را کوتاه یا طولانی‌تر می‌کنند. به طور عمومی انتظار میشود افسردگی طی 4 الی 6 درمان شود اما مواردی از افسردگی مزمن وجود دارند که فرد تا دو سال تحت درمان باقی می‌ماند.
اگر افسردگی درمان نشد چه باید کرد؟
درمان اختلالات روانشناختی در دوره‌های مشخصی اتفاق می‌افتد. پروتکل و برنامه‌های مشخصی وجود دارند که مدت آنها بنا به روش درمانی از دو هفته تا شش ماه متغیر است. درمان نشدن افسردگی در یک دوره کاملا طبیعی است. اکثر افرادی که با موفقیت درمان می‌شوند، حداقل دو دوره درمان را پشت سر گذاشته‌اند.
بزرگترین چالش در درمان افسردگی، مقاومت بدنی یا شرایط پیچیده زندگی فرد نیست؛ فردی که برای مدت طولانی درگیر افسردگی است و تاثیرات منفی آن بر زندگی خود را لمس کرده، امید خود نسبت به بهبودی را از دست می‌دهد و پیگیری پروسه درمان اتفاق نمی‌افتد.
بررسی موارد مربوط به سلامت جسم در درمان افسردگی اهمیت زیادی دارد. در بسیاری از موارد مشکلات پزشکی مثل کم‌کاری تیروئید منجر به درگیری با افسردگی میشود که منجر به طولانی مدت و مزمن شدن آن نیز میشود.
بر این اساس، در صورت احساس عدم پیشرفت موفق درمان، مراجعه به پزشک و بررسی جوانب جسمی اهمیت زیادی دارد. پس از آن می‌توانید با مراجعه به روانپزشک نیاز به داروی ضدافسردگی را بررسی کنید. دارودرمانی جزو درمان اصلی افسردگی نیست و معمولا نیازی به آن نیست؛ با توجه به عوارض داروهای ضدافسردگی، توصیه میشود که تا جای ممکن تجویز نشوند.
نکته: اگر نیازمند مشاوره آنلاین افسردگی هستید می‌توانید به مجموعه پل که مورد تایید مجموعه ما هم هست، مراجعه کنید.
درمان قطعی افسردگی
تاثیرات اختلال افسردگی مخصوصا در مواردی که مزمن و طولانی مدت است، بسیار پیچیده است. موارد مختلفی از جمله کارکرد بخش‌های خاصی از مغز، هورمون‌ها و مواد بیوشیمیایی درون بدن همگی تحت تاثیر افسردگی هستند و متقابلا بر آن تاثیر می‌گذارند.
به همین دلیل درمان افسردگی نیاز به بررسی همه جانبه ابعاد سلامتی دارد. درمان اصلی افسردگی، روان‌درمانی است. انواع مختلفی از روان‌درمانی بر پایه نظریات مختلف روانشناسی وجود دارند که متخصص با توجه به شرایط بهترین گزینه را انتخاب می‌کند.
مسئله‌ای که اهمیت زیادی در درمان اختلالات روانشناختی دارد، رابطه درمانی است. رابطه درمانی به رابطه بین متخصص و مراجع گفته میشود و به زبان ساده یعنی چه حسی نسبت به درمانگر خود دارید. هر چقدر این رابطه قدرتمندتر و با اعتماد شما همراه باشد، احتمال موفقیت بیشتر است. بنابراین اگر احساس راحتی با متخصص خود ندارید، بهتر است درمانگر دیگری پیدا کنید.
همانطور که قبلا بررسی کردیم، مدت درمان در افراد مختلف متفاوت است. اما به طور کلی انتظار می‌رود تا در طول 6 الی 12 ماه، پیشرفت قابل لمس و بهبود قابل مشاهده و قابل اندازه‌گیری باشد.
موثرترین درمان افسردگی
بهترین گزینه از روش‌های درمان باید توسط تشخیص متخصص و بر اساس شرایط شما مشخص شود. بر اساس آمار، CBT یا شناخت رفتار درمانی موثرترین روش در درمان افسردگی است. در این روش افکار، باورها و انتظارات ناسالم یا اشتباه به همراه رفتارها و انتخاب‌های ناسالم یا اشتباه موردتوجه قرار می‌گیرند و متخصص سعی می‌کند تا به روشن کردن ابعاد پیچیده و عمیق ذهن و بدن انسان، زمینه بهبودی را ایجاد کند.
برخی روش‌های جانبی در کنار روش‌های تخصصی می‌توانند در درمان افسردگی مفید باشند. تمرین‌ها و فعالیت‌هایی که فرد می‌تواند آنها را در خانه و با همکاری دوستان و نزدیکان خود انجام دهد و نیاز به حضور یا همراهی متخصص وجود ندارد. در ادامه مقاله مواردی از این دست را نیز بررسی خواهیم کرد.
آیا دارو درمان قطعی است؟
این ذهنیت در بسیاری از افراد دیده میشود که داروهای ضدافسردگی را درمان قطعی افسردگی می‌دانند. داروهای ضدافسردگی به روش‌های مختلف، آسیب‌های ایجاد شده توسط افسردگی بر ذهن را خنثی می‌کنند. اما آیا این به معنای درمان است؟ سعی می‌کنیم با توضیح روش تاثیر رایج‌ترین داروی ضدافسردگی این سوال را پاسخ دهیم.
SSRIها یا مهارکننده انتخابی بازجذب سروتنین، رایج‌ترین، موثرترین و در مقایسه با بقیه داروهای ضدافسردگی، کم‌خطرترین داروی ضدافسردگی هستند. یکی از تاثیرات افسردگی بر بدن، کاهش جذب سروتنین در مغز است. سروتنین نوروترنسمیتر یا انتقال دهنده شیمیایی است که در احساس لذت، شادی، تعلق و وابستگی نقش دارد.
این نوروترنسمیتر باید در بخش خاصی از مغز ترشح شود و سپس جذب شود. در مغز بیماران مبتلا به افسردگی، سروتنین به میزان کافی و حتی در برخی موارد بیشتر از حد طبیعی تولید و ترشح میشود، اما مشکلی که وجود دارد این است که قبل از اینکه تاثیر مثبت خود را بر مغز ایجاد کند، توسط بخش‌های دیگر نابود میشود.
SSRIها بازجذب سروتنین و نابودی آن را به تاخیر می‌اندازند و باعث می‌شوند تا سروتنین به مدت بیشتری تاثیر مثبت خود را ایجاد کند. طبیعتا مصرف این دارو باعث طولانی‌تر شدن احساسات مثبت میشود که با احساسات منفی مقابله می‌کند.
دلیل اینکه حتی موثرترین داروی ضدافسردگی درمان قطعی نیست، این موضوع است که دلیلی که برای این آسیب وجود دارد هنوز برطرف نشده است. بدن در طول زمان نسبت به این دارو مقاوم خواهد شد و مصرف طولانی آن باعث میشود تا با وجود مصرف منظم، فرد همچنان درگیر احساسات منفی و افسردگی خود باشد.
کاربرد دارو در درمان افسردگی برای افراد یا شرایطی است که آنقدر تحت تاثیر اختلال خود قرار گرفته‌اند که امکان تلاش برای بهبودی را ندارند یا امیدی به آن ندارند. مصرف دارو توسط این افراد باعث میشود تا مسیر روشنی که وجود نداشت، شکل بگیرد و پروسه درمان شروع شود.
اقدامات موثر برای درمان افسردگی
همانطور که گفته شد فعالیت‌ها و تمرین‌هایی وجود دارند که فارغ از درمان اصلی، می‌توانند به درمان افسردگی کمک کنند. هدف اصلی این فعالیت‌ها، کاهش تاثیر منفی افسردگی بر زندگی است و شروع یا پیگیری آنها ممکن است برای فرد بسیار دشوار باشد. به همین دلیل حمایت اجتماعی و همراهی دوستان و نزدیکان اهمیت پیدا می‌کند تا به وی کمک کنند نسبت به هدف خود پایبند باقی بماند.
1- سلامت خواب
کیفیت خواب تاثیر مستقیمی بر عملکرد و مود ما دارد. همه افراد به حداقل 8 ساعت خواب در طول شبانه روز نیاز دارند تا در بهترین شرایط و عملکرد خود قرار گیرد. به هم خوردن نظم در چرخه خواب جزو اولین تاثیرات افسردگی بر فرد است.
با توجه به اینکه هورمون‌ها و عملکردهای مغز دلیل به هم خوردن چرخه خواب هستند، تلاش برای ایجاد مجدد نظم در خواب بسیار دشوار خواهد بود. در ادامه نکاتی را بررسی می‌کنیم که به شما کمک خواهند کرد:
- بیشتر از 30 دقیقه در رختخواب نمانید و اگر خوابتان نگرفت، بلند شوید و خودتان را مشغول کنید تا احساس خواب آلودگی کنید.
- تا جای ممکن بعد از غروب آفتاب از نور مصنوعی مخصوصا تلفن همراه دوری کنید. اگر امکان دوری کامل وجود ندارد حداقل یک ساعت قبل از خواب کاملا دوری کنید.
- شام سنگین نخورید.
- روتین مشخصی برای خواب داشته باشید مثلا حتما مسواک بزنید، کمی کتاب بخوانید و …
2- فعالیت جسمی
خستگی مفرط و بی انگیزگی نشانه‌های دیگر افسردگی هستند که باعث کاهش فعالیت جسمانی نیز می‌شوند. فعالیت جسمی مخصوصا ورزش منظم فواید زیادی برای سلامت جسم و روان ما دارد و می‌تواند به خواب نیز کمک کند.
مهم‌ترین تاثیر فعالیت جسمی، ترشح اندورفین است. وقتی ماهیچه‌ها و عضلات ما تحت فشار قرار می‌گیرند و اصطلاحا خسته می‌شویم، هورمون اندورفین ترشح میشود که یک مسکن طبیعی تولید شده در بدن است. این ماده نه تنها جسم ما را تسکین می‌دهد بلکه اثرات مثبتی بر سلامت روان نیز دارد.
نیازی به شروع فعالیت جسمانی با ورزش‌های دشوار و پیچیده نیست و با روزی بیست الی سی دقیقه پیاده‌روی نیز می‌توان از فواید آن بهره برد.
3- مدیتیشن و ذهن آگاهی
ذهن آگاهی به زبان ساده یعنی نسبت به اطلاعات درون ذهن خود آگاه باشیم. دسترسی به این اطلاعات باعث میشود تا بهتر متوجه احساسات و شرایط خود شویم و در صورت نیاز بتوانیم افکار مزاحم یا ناسالم را از بین ببریم. دستیابی به این مهارت ممکن است زمان‌‌بر باشد اما فواید زیادی دارد و همیشه در زندگی مفید خواهد بود.
روش‌های مختلف مدیتیشن مثل یوگا می‌توانند در دستیابی به ذهن آگاهی مفید باشند. علاوه بر این مطالعات انجام شده فواید آنها در کاهش اضطراب را نشان می‌دهد.
4- هدفمندی و برنامه ریزی
یکی از مشکلات آسیب زننده دیگری که افسردگی ایجاد می‌کند، بی انگیزگی و بی حوصلگی است. مشخص کردن یک هدف و انگیزه در زندگی و برنامه‌ریزی برای دستیابی به آن می‌تواند به درمان کمک کند. اما این کار برای مبتلایان می‌تواند بسیار دشوار باشد.
ساده‌ترین هدف و برنامه‌ای که می‌توانید داشته باشید، مشخص کردن هدف خود از درمان است. چرا می‌خواهید از دست افسردگی خلاص شوید؟ وقتی آن را پشت سر گذاشتید چه کار خواهید کرد؟
5- رژیم غذایی
مواد غذایی مستقیما بر مواد شیمیایی بدن مثل هورمون‌ها و نوروترنسمیترها تاثیر دارند. علاوه بر این رژیم‌های غذایی خاص می‌توانند به شما کمک کنند تا کمتر درگیر خستگی مفرط باشید و در طول روز انرژی بیشتری داشته باشید.
رژیم غذایی سالم و متنوع کمک زیادی به شما خواهد کرد. به طور کلی توصیه میشود تا از غذاهای چرب، شکر و شیرینی زیاد و ادویه‌های تند دوری کنید و مواد خوراکی سبز، آجیل و گوشت را بیشتر مصرف کنید.
کلام آخر
افسردگی رایج‌ترین اختلال روانشناختی است و سالانه افراد بسیار زیادی را درگیر می‌کند. از طرف دیگر این اختلال درمان‌پذیرترین اختلال روانشناختی است و روش‌های متنوع و زیادی برای درمان آن وجود دارد. در صورتی که درمان شما خوب پیش نمی‌رود یا پیشرفت را احساس نمی‌کنید باید یک بررسی همه جانبه از سلامت جسمی خود تحت نظر پزشک داشته باشید.
منابع:
۲ دیدگاه دربارهٔ «آیا بیماری افسردگی قابل درمان است؟»
عالی
سپاس بابت همراهی ارزشمندتون