شاید بارها دیگران به شما گفته باشند بسیار خجالتی هستید؛ اما آیا واقعاً این‌طور است ویا اصلا معنی خجالت چیست؟ یا فقط صرفاً درون‌گرایید؟ با توجه به تأثیر بسیار منفی که مشکل اختلال اضطراب اجتماعی یا به‌بیان‌دیگر “خجولی” روی ابعاد زندگی شما می‌گذارد، قطعاً بسیار مهم است که مطمئن شوید به آن دچار هستید یا نه؛ بنابراین با من در این مقاله همراه باشید تا علائم و ویژگی‌ افراد خجالتی را بررسی کنیم. ضمناً برایتان آموزش درمان خجالتی بودن هم داریم که در انتهای مقاله معرفی کرده‌ایم.

 

20 مورد از مهم‌ترین ویژگی‌های افراد خجالتی

قبل از اینکه ببینیم مهم‌ترین نشانه‌های افراد خجالتی چیست، ابتدا بپردازیم به اینکه شهامت چیست؟ پیشنهاد می‌کنیم فیلم زیر از پیام بهرام پور را تماشا کنید. پیام بهرام پور تابه‌حال چندین کارگاه مهم در مورد درمان و رفع خجولی و افزایش شهامت برگزار کرده است و تجربه بالایی در این زمینه دارد:

 

حالا به سراغ چند ویژگی افراد خجالتی که احتمالاً همه ما دستکم بخشی از آن‌ها را داریم، می‌رویم:

 

1.  برقراری ارتباط با انسان‌های ناشناخته برایشان دشوار است

 

اگر برقراری ارتباط به خصوص با کسانی که نمی‌شناسیدشان برایتان سخت است، شما احتمالاً خجول هستید. مثلاً اگر نمی‌توانید به افراد غریبه سلام کنید یا از اینکه با آن‌ها حرف بزنید احساس شرم می‌کنید. البته این احساس ممکن است با توجه به سطح خجالتی بودن شما کم‌وزیاد شود.

مثلاً یک انسان بسیار خجالتی شاید حتی حاضر باشد از موقعیت فرار کند تا با غریبه‌ها هم صحبت نشود. یکی دیگر هم ممکن است صرفاً ارتباطش را در حد یک سلام و احوال‌پرسی بسیار کوتاه نگاه داشته و آن را گسترش ندهد؛ اما در همه انواع، برقراری ارتباط با یک انسان جدید کار سختی برای خجالتی‌ها به حساب می‌آید.

 

2. تا وقتی احساس راحتی کامل نکنند، صحبت نخواهند کرد

بیشتر مواقع وقتی فرد خجالتی در جمعی قرار بگیرد، اصلاً دوست ندارد با دیگران صحبت کند، چون احساس راحتی ندارد؛ اما در مقابل بعد از گذشت مدتی، ممکن است احساس راحتی خودش را به دست آورد. بعدازاین احتمالاً آن‌قدر صحبت کند که اصلاً او را با یک انسان برونگرا و خوش‌صحبت اشتباه بگیرید! بنابراین خجالتی‌ها تا احساس راحتی نکنند، حرف نمی‌زنند.

 ویژگی افراد خجالتی شماره 3: ترجیح می‌دهند احساسشان را حتی به عشقشان هم نگویند!

افراد خجالتی، عاشقان خاموش هستند! این افراد اغلب مواقع حتی نمی‌توانند به عشق خودشان یا شریک زندگی‌شان بگویند که او را دوست دارند؛ اما درعین‌حال آن‌ها بسیار به پارتنرشان علاقه‌مند هستند و احساسات خالصی دارند.

اغلب این افراد ترجیح می‌دهند به دلیل ترس از رد شدن، ضایع شدن و… احساساتشان را پیش خودشان نگاه داشته و یک عاشق خاموش باشند.

 

3. از کسی متنفر نیستند، ولی شاید این‌طور نشان بدهند!

برای خیلی از افراد ممکن است اینکه کسی با آن‌ها صحبت نکرده و گفتگوی عمیقی برقرار نکند، یک نشانه از تنفر باشد! این یعنی امکان دارد اگر در یک جمع کوچک به صحبت‌های من توجه نکرده و با من حرف نزنید، این خیال را به سرم بیندازد که از من متنفرید! اما خب اگر شما یک انسان خجالتی هستید، در واقع کم‌تر پیش می‌آید که از کسی بی‌دلیل تنفر داشته باشید. چیزی که بقیه به آن به چشم نشانه‌ای از تنفر شما نگاه می‌کنند، همان ویژگی خجالتی بودنتان است که اجازه برقراری ارتباط را نمی‌دهد.

 

 

4. صحبت نمی‌کنند، زیاد توجه می‌کنند!

اصولاً افرادی که فن بیان قدرتمندی داشته و به خوبی اصول ارتباطات را بلدند، حین گفتگو با دیگران جملاتی را به زبان می‌آورند که طرف مقابل مطمئن شود آن‌ها به صحبت‌هایشان توجه می‌کنند. مثلاً در میان صحبت‌هایشان از او سؤال می‌کنند، به بعضی صحبت‌ها واکنش نشان داده و…

در مقابل افراد خجالتی از انجام این کارها مثل سؤال پرسیدن و واکنش نشان دادن کمی احساس شرم دارند. برای همین ممکن است دیگران تصور کنند شما به صحبت‌هایشان بی‌توجهید؛ اما در واقع شما بی‌توجه نیستید و بیشتر از هر کس دیگری به اطراف، صحبت بقیه و… توجه می‌کنید. صرفاً نمی‌توانید این توجهی که به بقیه دارید را ابراز کرده و آن‌ها را متوجهش کنید.

 

5. علاقه‌ای به قاطی شدن با جمع ندارند

در بیشتر مواقع و مخصوصاً اگر در جمع یک یا چند نفر انسان جدید وجود داشته باشد، ترجیح می‌دهید در یک گوشه قرار گرفته و تا جای ممکن از بقیه دور باشید. درعین‌حال ممکن است با بعضی افراد در جمع قاطی شده و رابطه خوبی با آن‌ها برقرار کنید. در واقع این نشان می‌دهد که طرف یا افراد مقابل، انسان‌هایی بسیار خاص برای شما هستند.

 

6. از بودن در یک موقعیت اجتماعی ترس دارند!

 

اگر خجالتی باشید، یکی از بزرگ‌ترین ترس‌های کل زندگی‌تان، مورد توجه دیگران قرار گرفتن است! در واقع حتی فکر اینکه در یک مکان تعداد زیادی انسان بخواهند به شما توجه کنند هم برایتان بسیار ترسناک است.

حتی ممکن است در شرایطی که به دلیل چیزی مثل ایجاد یک صدا یا هر بهانه دیگر بقیه به شما توجه می‌کنند، بسیار ترسیده، عرق کنید و دستپاچه شوید.

 

7. ترس و نگرانی بی‌مورد و غیرقابل‌توجیه دارند

ممکن است در خیلی از شرایط، یکسری ترس و نگرانی‌ها سراغ شما بیایند. در ادامه اگر به بقیه توضیح بدهید که دلیل این نگرانی‌هایتان چیست، شاید هیچ‌کس به درستی آن را درک نکرده و حتی شما را مسخره کنند.

به عنوان نمونه امکان دارد در یک جمع دوستانه، از این بترسید که “مبادا همین حالا یکی از دوستانم که با او رابطه خوبی ندارم، به جمع آمده و من را در مقابل دیگران مسخره کند!” درحالی‌که در واقعیت احتمال آمدن فرد مورد نظر به این جمع بسیار اندک است. اصولاً افراد خجالتی مخصوصاً در موقعیت‌های اجتماعی چنین ترس‌هایی دارند.

 

8. شدت ترس و خجالتشان نسبت به دیگران بیشتر است

در حالت عادی اغلب افراد از اینکه ناگهان همه به آن‌ها توجه کنند، از اینکه در مورد انتقاد قرار گرفته و… ترس دارند؛ اما افراد خجالتی ترس و نگرانی بسیار زیادی در مورد این موضوعات داشته و خب این یکی از نشانه‌های مشکل آن‌هاست.

بنابراین اگر هنوز در مورد خجالتی بودن و نبودن خودتان مطمئن نیستید، کافی است اضطرابی که حین برخورد با موقعیت‌های اجتماعی دارید را با اضطراب دیگران مقایسه کنید.

 

9. در شرایط نامناسب علائم فیزیکی را تجربه می‌کنند

 

اگر اختلال اضطراب اجتماعی یا همان ویژگی خجالتی بودن شما بسیار شدید باشد، ممکن است حتی در شرایطی با مشکلات فیزیکی روبرو شوید! در واقع افرادی که بسیار خجالتی هستند، امکان دارد حین قرار گرفتن در یک موقعیت نامناسب، دچار تعریق شدید، تنفس سریع، حالت تهوع و حتی سرگیجه شوند.

• مطلب مرتبط: اختلال اضطراب اجتماعی (فوبیای اجتماعی) چیست؟

10. از بیان نظراتشان اجتناب می‌کنند

 

چند بار تا الان رخ داده در میان جمع دوستان و آشنایان با چیزی مخالف باشید اما از ارائه نظرتان خودداری کنید؟ مثلاً در یک گردش دوستانه شاید شما محل مقصد را دوست نداشته، اما به خاطر نظر دوست یا دوستان، حتی یک‌بار هم ابراز مخالفت نکرده‌اید؟ خب، یکی دیگر از نشانه‌های افراد خجالتی و ویژگی آن‌ها، تردیدی است که در برابر ارائه نظرات خودشان دارند. این افراد نه‌تنها در زمان مورد زورگویی قرار گرفتن حرفشان را نمی‌زنند، بلکه وقتی در جمع موضوعی مطرح باشد هم ترجیح می‌دهند ساکت بمانند، حتی اگر دریایی از اطلاعات و ایده‌ها در ذهنشان باشد.

البته این مشکل صرفاً مربوط به جمع شلوغ نیست. بلکه خجالتی‌ها حتی در یک جمع دو نفره ترجیح می‌دهند دائماً در مقابل نظرات و عقایدشان ایستادگی کرده و آن‌ها را بیان نکنند. این یعنی اگر آن‌ها را به یک جهنم هم ببرید و نظرشان را در مورد شرایط بپرسید، به شما نمی‌گویند که از این مکان خوششان نمی‌آید، در واقع این یکی دیگر از نشانه‌های افراد خجالتی است که برای مورد توجه قرار نگرفتن، مورد انتقاد قرار نگرفتن و… حاضرند نظر و تمایل خودشان را پنهان کنند.

 

11. در مقابل زورگویی‌ها سکوت می‌کنند

متأسفانه افراد خجالتی دائماً مورد زورگویی دیگران قرار می‌گیرند؛ اما باز هم ترجیحشان سکوت است! در واقع آن‌ها به بهانه‌های مختلفی مثل اینکه نمی‌خواهم با طرف مقابل دهان‌به‌دهان شوم یا نمی‌خواهم دیگران را آزرده‌خاطر کنم، در مقابل زورگویی دیگران سکوت می‌کنند. همان‌طور که در دوره شهامت هم استاد بهرام پور گفتند، متأسفانه سکوت خجالتی‌ها در مقابل زورگویی‌ها، صرفاً باعث افزایش این رفتارهای بد در جامعه از طرف زورگوها می‌شود.

 

12. خودخوری ذهنی دارند

 

ممکن است خیلی مواقع در یک مشکل خانوادگی، دوستانه و… نظرتان را ابراز نکرده یا اصلاً امکان دارد در برابر حرف زور و توهین یک نفر دیگر، سکوت کرده باشید. در مرحله اولی که در این شرایط قرار می‌گیرید، ذهنتان به شما دستور می‌دهد هیچ کاری نکرده و عملاً منفعل باشید.

اما وقتی از شرایط خارج شوید، تازه به مرور ناراحتی‌هایتان سر برآورده و شروع می‌کنید به زمین و زمان فحش دادن! در این مرحله خودتان، دیگران، خانواده و… را در ذهن، مورد اهانت قرار می‌دهید. این خود خواری‌های ذهنی یکی دیگر از نشانه‌های افراد خجالتی است که البته تأثیرات منفی زیادی هم روی سلامتی و شخصیت آن‌ها دارد.

 

13. در تصمیم‌گیری به مشکل می‌خورند

افراد خجالتی اصولاً اعتمادبه‌نفس بسیار پایینی دارند. این اعتمادبه‌نفس پایین باعث می‌شود آن‌ها دائماً نگران نظری که دیگران درموردشان دارند، باشند. به‌این‌ترتیب عملاً در بسیاری از شرایطی که نیاز به تصمیم‌گیری دارند، به مشکل می‌خورند.

چراکه آن‌ها بسیار از عواقبِ تصمیمات و فکری که بقیه در موردشان می‌کنند، ترس دارند. به‌این‌ترتیب سعی می‌کنند حین تصمیم‌گیری، از دیگران کمک خواسته یا حتی تصمیم گرفتن در مورد زندگی‌شان را بر عهده دیگران بگذارند.

 

14. حاضرند خودشان را فدا کنند

متأسفانه در فرهنگ ما ایرانی‌ها، کلمه فداکاری یک لغت بسیار ارزشمند محسوب می‌شود. البته که فداکاری برای یک جمع عظیم مثل فداکاری رزمندگان در جنگ، کار ارزشمندی است؛ اما آن نوعی از فداکاری که غلط و اشتباه است، فداکاری برای دوستان آن هم به شکل دائمی است. دقیقاً کاری که افراد خجالتی می‌کنند!

این افراد عادت دارند همیشه از حق خودشان گذشته و آن را به دوستان و آشنایان و حتی غریبه‌ها بدهند. عملاً آن‌ها با انجام این کار به یک احساس خوب می‌رسند. یا مثلاً ممکن است زمانی که در یک مسئله یکی از دوستان و آشنایانشان اشتباهی مرتکب شده، آن را به گردن بگیرند! اگر شما هم از این رفتارها دارید و تا الان تصور می‌کردید که این یکی از ویژگی‌های خوبتان است، اتفاقاً باید سریعاً برای درمان خجولی اقدام کنید.

در واقع اگر دائماً از خودتان برای خانواده، دوستان و افراد غریبه گذشته و حاضر می‌شوید حقتان را به آن‌ها بدهید، مطمئن باشید که هم مشکل خجالتی بودن دارید و هم کمبود عزت‌نفس.

 

15. حاضر به قبول مسئولیت نیستید

از دیگر خصوصیات افراد خجالتی این است که وقتی کسی به آن‌ها مسئولیتی واگذار می‌کند، بسیار می‌ترسند! مثلاً اگر کسی از آن‌ها بخواهد برای چند روز مراقب خانه‌شان باشد، یا از قبول مسئولیت شانه خالی کرده یا در صورت قبول کردن، بسیار خودشان را آزار می‌دهند. چراکه ذهن آن‌ها در فاجعه سازی استاد است و دائماً القا می‌کند که نمی‌توانید مسئولیت مورد نظر را به خوبی به سرانجام برسانید.

 

16. نه گفتن بلد نیستند!

رایج‌ترین نشانه و علائم خجالتی بودن، مهارت نه نگفتن است! اگر دائماً از شما درخواست‌هایی می‌شود اما با اینکه علاقه‌ای به پذیرفتن ندارید، جواب مثبت می‌دهید، پس شک نکنید که یک جای کار می‌لنگد. افراد خجالتی مقاومت زیادی در مقابل نه گفتن داشته و حاضرند حتی به قیمت اذیت کردن و آزار دادن خودشان، به دیگران نظر مثبت بدهند و نه نگویند.

 

17. به حق خودشان احترام نمی‌گذارند

 

بی‌خیال… این یکی از رایج‌ترین کلماتی است که افراد خجالتی طی روز به خودشان می‌گویند! آن زمانی که یک نفر در صف نانوایی یا پمپ‌بنزین حقشان را می‌خورد، وقتی که یکی از همکاران حق آن‌ها را پایمال می‌کند و حتی زمانی که کسی به آن‌ها توهین می‌کند.

متأسفانه افراد خجالتی در این شرایط تصور می‌کنند با یک بی‌خیال گفتن و گذشتن از کنار مسئله، مثل یک انسان باگذشت و بزرگ دیده می‌شوند؛ اما هیچ‌کدام از مکاتب روانشناسی و غیر روانشناسی در دنیا این رفتار را تأیید نمی‌کنند! چراکه در درجه اول فرد با این کار به خودش بی‌احترامی کرده و حقوقش را زیر پای می‌گذارد. نتیجه این موضوع هم چیزی نیست جز کاهش اعتمادبه‌نفس.

در درجه دوم هم با گذشت‌های بی‌دلیل، عملاً زورگویی را در جامعه باب کرده و باعث می‌شوند افراد زورگو جرئت بیشتری برای اقدامات بعدی‌شان پیدا کنند.

 

18. از شروع کار می‌ترسند و کمال‌گرا هستند

 

خجالتی‌ها همان‌طور که از شروع یک گفتگو با دیگران ترس دارند، از شروع کسب‌وکار و راه‌اندازی یک بیزینس هم بسیار می‌ترسند. بخشی از این ترس از این است که مبادا با شروع کار، مورد انتقاد دیگران قرار بگیرند؛ اما بخش مهم‌تر این است که آن‌ها از شکست خوردن نگران‌اند.

در واقع در لایه‌های عمیق‌تر آن‌ها می‌ترسند که کاری را شروع کنند، عملکردشان آن‌طور که باید نباشد و به همین دلیل یا به دلیل شکست خوردن، بقیه آن‌ها را سرزنش کنند. اغلب هم این افراد برای دوری شروع کردن کار، درگیر کمال‌گرایی می‌شوند.

 

19. از قانون درخواست استفاده نمی‌کنند

بله درحالی‌که اصولاً خجالتی‌ها بیشتر از همه به کمک به دیگران علاقه دارند، وقتی با مشکلی روبرو شوند، اصلاً از بقیه درخواست کمک نمی‌کنند! هرکدام هم توجیهی برای این رفتارشان دارند. مثلاً بعضی از آن‌ها کمک نگرفتن را مصداق زیر بار نرفتن می‌دانند و بعضی دیگر هم می‌ترسند که اگر از بقیه درخواست کمک کنند، آن‌ها در موردشان فکرهای بد کرده و بگویند که شما انسان خودخواهی هستید. درحالی‌که اصولاً ما انسان‌ها با درخواست کمک از همدیگر است که می‌توانیم رشد کرده و به موقعیت بهتر برسیم.

 

سخن پایانی و جمع‌بندی

تلاش کردیم در مقاله‌ای که خواندید، مهم‌ترین نشانه‌ها، علائم و ویژگی‌های افراد خجالتی را برایتان به ساده‌ترین شکل ممکن بیان کنیم. یادتان باشد، اغلب ما ایرانی‌ها دچار مشکل خجولی هستیم، بعضی‌هایمان کمی بیشتر و بعضی‌هایمان کمتر. به‌احتمال‌قوی، شما هم از این 20 ویژگی دستکم چندتایشان را دارید.