بنزودیازپین‌ها، بتابلاکرها، Paxil و… اینها چند نمونه از قرص‌ها و داروهایی است که بعضی از متخصصان برای درمان خجولی و اضطراب اجتماعی تجویز می‌کنند. اما قبل از اینکه بخواهید اقدام به خرید و مصرف آنها کنید یک نکته مهم را بدانید: تمامی این داروها عوارض دارند، ممکن است در صورت مصرف سرخود باعث بدتر شدن شرایط شما شده و حتی امکان دارد شما را به اعتیاد دچار کنند! پس لطفا این مقاله را به طور کامل بخوانید تا بیشتر در مورد درمان خجولی و اضطراب اجتماعی یاد بگیرید.

داروی خجالت چیست؟

ببینید، به طور کلی خجولی و کمرویی از حدود 40 سال پیش به عنوان یک اختلال روانپزشکی شناخته شده و چند سال بعد هم با اجازه سازمان غذا و داروی ایالات متحده، شرکت داروسازی SmithKline دارویی به اسم Paxil را برای درمان این مشکل ساخته و معرفی کرد. مصرف این دارو طبق تحقیقات مختلف از جمله تحقیق انجام‌شده در سال 1998 نسبتا امیدبخش بوده و نشان‌داده که حدود 55 درصد از افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند، بعد از مدتی بین 2 الی 3 ماه شرایط بهتری را تجربه کرده‌اند. (نه درمان کامل.)

درمان اضطراب اجتماعی و خجولی | قدم صفر!

قدم صفر درمان هر نوع مشکلی، ابتدا شناخت آن است! چرا؟ چون در بسیاری از بیماری‌ها و مخصوصا مشکلات روانشناختی، افراد به اشتباه خودشان را دچار این بیماری می‌دانند در حالی که اصلا مبتلا به آن نیستند و البته گاها برعکس!

مثلا در همین اضطراب اجتماعی، ممکن است مشکل شما بسیار کوچک‌تر از چیزی باشد که بخواهید برای درمانش دارو مصرف کنید و درمانش به دست خودتان هم انجام‌پذیر باشد.

اما چطور مبتلا بودن و نبودن‌مان به این اختلال را متوجه شویم؟ خب راستش بهترین راه همان مراجعه به روانپزشک و اعتماد به تشخیص اوست. اما اگر به طور کلی در بسیاری از شرایط در جمع بوده و فقط نتوانسته‌اید خودتان را در جمع نشان داده و نقش خوبی ایفا کنید، به احتمال زیاد مشکل‌تان آنقدر حاد نیست که بخواهید نگرانش باشید.

در مقابل اگر تا الان بارها از بودن در جمع فرار کرده‌اید، در هیچ جمعی نبوده‌اید، هیچ موقع در حضور دیگران حرف نمی‌زنید، ترس‌های بسیار وسواس‌گونه در مورد جمع و ارتباطات دارید و خودتان را خیلی گوشه‌گیر کرده‌اید، احتمالا مشکل‌تان کمی جدی است.

حالا با این پیش زمینه، به سراغ راهکارهای درمان برویم. هر کدام از این راهکارها می‌توانند برای مشکل خجولی شما در هر سطحی مناسب باشند اما خب اینکه کدام دقیقا برای شما مناسب‌تر است را خودتان باید بعد از مطالعه مقاله انتخاب کنید.

1_ روان درمانی

روان درمانی یکی از رایج‌ترین راهکارهای درمان برای افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی است و تاثیرات مثبتی هم روی این بیماری و مشکل دارد. طی این درمان، شما یاد می‌گیرید چطور افکار منفی که باعث خجالت کشیدن و ترس‌تان شده را شناخته و سپس آنها را تغییر بدهید! همینطور در این درمان شما به مرور یک‌سری مهارت‌هایی را یاد می‌گیرید که باعث می‌شود در موقعیت‌های اجتماعی و در جمع، رفتار بسیار بهتری از خودتان نشان بدهید.

در میان روش‌های مختلف روان درمانی، درمان شناختی رفتاری یا همان CBT در حال حاضر بهترین روش جهت رفع مشکل اختلال اضطراب اجتماعی محسوب می‌شود. در این روش، شما به مرور به کمک درمانگر، در معرض شرایطی که از آنها ترس دارید قرار گرفته و به این ترتیب متوجه می‌شوید ترس‌هایی که از جمع و شرایط مشابه دارید، اغلب ترس‌های وسواس‌گونه و بی‌اهمیت هستند. البته درمان CBT صرفا به این موضوع ختم نشده و متخصصِ، راهکارهای دیگری را هم برای رفع مشکل شما ارائه می‌کند.

2_ دارو درمانی برای خجولی | درمان دارویی خجالتی بودن

روش درمانی دیگری که ممکن است به کمک آن بتوانید خجولی‌تان را نسبتا درمان کنید، روش دارویی است. در این روش متخصص روانشناس یا روانپزشک اگر تشخیص دهد مشکل شما به‌شکلی است که حتما باید از دارو برای درمانش استفاده کرد، یک‌سری قرص برای‌تان تجویز می‌کند.

در ابتدایی‌ترین حالت، پزشک داروهایی به شما می‌دهد که باعث مهار شدن بازجذب سروتونین در بدن‌تان می‌شود. در این مرحله داروهایی مثل پاروکستین، سرترالین، ونلافاکسین و نوراپی نفرین احتمالا برای‌تان تجویز شود.

البته همانطور که در ابتدای مقاله هم گفتم، همه این داروها شیمیایی بوده و خب عوارضی را هم متوجه شما می‌کنند. به همین دلیل هم هست که پزشکان متخصص در ابتدای درمان دوز بسیار پایینی از داروی مورد نظر را برای شما تجویز کرده و در صورت نیاز میزان آن را افزایش می‌دهند.

نکته دیگری هم که باید در مورد داروهای درمان خجولی بدانید، این است که قرار نیست این داروها با یک‌بار مصرف، مشکلات‌تان را از بین ببرند. همینطور درمان به تنهایی با دارو ممکن نیست و باید در کنارش از دیگر راهکارهایی که متخصص به شما توصیه می‌کند کمک بگیرید.

3_ خوددرمانی!

بالاتر هم گفتم بهترین روش درمان خجولی، کمک گرفتن از تخصص یک روان درمانگر است. اما با توجه به اینکه این روش کمی هزینه‌بر و زمان‌بر است و البته نیاز به تعهد زیادی هم دارد، خیلی از افراد به آن علاقه‌ای نشان نمی‌دهند. به همین دلیل هم روش مورد علاقه من که به شما هم پیشنهادش می‌کنم، خوددرمانی است!

در این روش درمانی، شما خودتان به مرور اقدام به درمان خجولی می‌کنید. چطور؟ با تمرین کردن! چه تمرینی؟ در ادامه تمرین‌هایی که روی درمان مشکل اضطراب اجتماعی شما تاثیر بسیار مثبتی دارد را به شما توضیح می‌دهم.

البته اگر می‌خواهید یک منبع بسیار معتبر و جامع‌تر در اختیار داشته باشید، پیشنهاد می‌کنم یک نگاه کوتاه به “صفحه دوره شهامت” بیندازید. تا امروز بیشتر از 5 هزار نفر از محتوای این دوره ویدیویی کمک گرفته‌اند که نظرشان در صفحه خود دوره هم موجود است.

 بخشی از دوره شهامت را ببینید:

خب به سراغ راهکارها برویم:

1_ ترس‌های تان را بشناسید

اول از همه باید ترس‌هایی که دارید را شناخته و مشخص کنید. این یعنی باید با خودتان روراست بوده و مشخص کنید که در کدام موقعیت‌ها درگیر مشکل ترس و اضطراب اجتماعی می‌شوید؟

• مثلا از اینکه در مغازه قیمت محصولات را بپرسید خجالت می‌کشید،
• از اینکه در جمع بنشینید ترس دارید،
• از اینکه در جمع صحبت کنید ترس دارید،
• از اینکه با فروشنده مغازه بر سر قیمت چانه بزنید خجالت می‌کشید،
• از اینکه حق‌تان را از کسی بگیرید، ترس دارید،
• از اینکه با صدای بلند و رسا صحبت کنید، میترسی،
• و… .

پس در قدم اول همه اینها را مشخص کنید چون در ادامه باید آنها را درمان کنید.

2_ کمی بهتر از قبل باشید!

همانطور که در مقاله خجالت در جوانان هم گفتم، یکی از ابتدایی‌ترین قدم‌ها برای درمان اضطراب اجتماعی و خجولی، این است که سعی کنید کمی بهتر از قبل باشید!

با توجه به اینکه درمان CBT بیشتر مبتنی بر روبرو شدن با ترس‌هاست و خب این موضوع شاید کمی برای شما ترسناک بوده و انگیزه‌تان را کاهش بدهد، در قدم اول نیاز نیست خیلی به خودتان سخت بگیرید. این یعنی اگر قبلا از این خجالت می‌کشیدید که در مغازه با صدای بلند صحبت کنید، بعد از اینکه در فروشگاه محصول مورد نظرتان را خریده و پولش را حساب کردید، کافی است با صدای بلند خداحافظی کنید و بیرون بروید!

یا مثلا اگر قبلا از این خجالت می‌کشیدید که در جمع صحبت کنید، این‌بار به یک جمع رفته و سعی کنید فقط به جای یک‌بار سلام کردن، با هر نفر جداگانه سلام و حتی در صورت امکان احوالپرسی کنید. همین!

در ادامه با توجه به شناختی که در مرحله قبلی به دست آوردید، یک‌سری تمرین ساده دیگر را هم برای خودتان طراحی و اجرا کنید.

3_ در یک کلاس ثبت نام کنید

اصولا افراد خجالتی در جمع‌های آشنا احساس راحتی بیشتری دارند. اما مشکل اینجاست که این افراد به دلیل ترس‌های‌شان با جمع‌های اندکی آشنایی دارند. با توجه به این یکی از تمرین‌های نسبتا سخت غیر دارویی شما، این است که خودتان را در دیگر جمع‌ها جای بدهید. چطور؟

مثلا می‌توانید در یک کلاس آموزشی ثبت نام کنید. ترجیحا هم موضوع کلاس، چیزی باشد که به آن علاقه دارید و اگر هم بودن در جمع‌های بسیار شلوغ هنوز برای‌تان سخت است، در کلاسی ثبت نام کنید که افراد کمی در آن باشند.

4_ حسابی حواس‌تان به ارتباط‌تان باشد

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید برای درمان خجالت مورد توجه قرار بدهید، ارتباطاتی است که دارید. در واقع وجود افراد سمی در اطراف شما تاثیر بسیار بدی روی زندگی‌تان خواهد داشت.

منظورم از افراد سمی چیست؟ ابتدا افرادی که ممکن است دائما شما را با به کار بردن الفاظی مثل “خجالتی” اذیت کرده یا به شوخی شما را به دلیل این ویژگی‌ها مسخره کنند. حتی اگر افراد نزدیک‌تان شما را با این کارها اذیت می‌کنند، پیشنهاد می‌کنم حتما یا از آنها برای داشتن رفتار درست به‌شکل مودبانه درخواست کنید، یا اینکه ارتباط کم‌تری با آنها داشته باشید.

علاوه بر اینها، افراد دیگری که باعث تاثیر منفی روی شما می‌شوند، آن‌دسته افرادی هستند که اضطراب اجتماعی داشته، خجولند اما اصلا علاقه‌ای به تغییر ندارند! چراکه امکان دارد وقتی در مسیر تغییر هستید، مشاهده این افراد، مقایسه خودتان با آنها یا حتی حرف‌های‌شان باعث کاهش انگیزه‌تان شود. البته اگر فکر می‌کنید ارتباط‌تان با این افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند و باعث کاهش انگیزه‌تان نخواهند شد، پس رابطه‌تان را ادامه بدهید.

5_ روی اعتماد به نفس‌تان کار کنید

ببینید، هر انسانی قطعا یک‌سری مشکلات، چه فیزیکی و چه در جنبه‌های دیگر دارد. اما افرادی که دچار اضطراب اجتماعی هستند، مشکلاتی که دارند را بسیار بیشتر از واقعیت خودش می‌بینند. این یعنی اگر فن بیان‌شان کمی ضعیف باشد، تصور می‌کنند همه انسان‌ها به محض گفتگو با آنها به دلیل فن بیان ضعیفی که دارند، آنها را قضاوت خواهند کرد.

اما در عین حال، این افراد می‌توانند با کمی کار کردن روی جنبه‌های مختلف و از بین بردن ضعف‌هایی که دارند، اعتماد به نفس بیشتری داشته و از حس شرم و خجالت‌شان کم کنند. با توجه به این موضوع، پیشنهاد می‌کنم حتما روی چند جنبه مختلف زندگی‌تان تمرکز کرده و آن را بهبود بدهید.

مثلا اگر فن بیان‌تان کمی ضعیف است، می‌توانید از “دوره رایگان آموزش فن بیان” در سایت ما کمک بگیرید و با تمرین‌های گفته‌شده، به بیان خوبی برسید. اگر به نظر خودتان کمی در پوشش ضعیف هستید، دفعه بعد، قبل از خرید کردن حسابی در مورد اصول ست کردن لباس مطالعه کرده و لباس‌های شیک‌تری بخرید و… .

6_ ادا در بیاورید!

فکر می‌کنم تا الان در تمامی مقالات مرتبط به خجولی و اعتماد به نفس در سایت بیشتر از یک، این تکنیک مهم را آموزش داده‌ام؛ چراکه اهمیت بسیار زیادی دارد. تکنیکی که می‌خواهم از آن صحبت کنم، در زبان انگلیسی با این جمله شناخته می‌شود:

((fake it till you make it))

این تکنیک به این موضوع اشاره دارد که اگر سعی کنید صرفا ادای انسان‌های با اعتماد به نفس و موفق را دربیاورید، به مرور ذهن‌تان به شما این ذهنیت را القا می‌کند که واقعا ویژگی‌های چنین انسانی را دارید. پس:

• این یعنی از این به بعد سعی کنید به لباس‌های‌تان بیشتر از قبل اهمیت بدهید،
• سعی کنید حین راه رفتن و ایستادن، مثل انسان‌های با اعتماد به نفس بوده و سراسیمه باشید،
• حین گفتگو و صحبت کردن با دیگران، آداب معاشرت را مثل انسان‌های موفق و پراحترام به جای بیاورید،
• حتی در عادت‌هایی مثل خوابیدن، بیدار شدن، ورزش کردن و… هم به این افراد نزدیک شوید.

( پشت سر این تکنیک یک تحقیق بسیار مهم و معتبر وجود دارد و کاملا قابل اعتماد است.)

لطفا این ویدئوی مشهور از امی کادی را حتما تماشا کنید:

7_ ورزش کنید!

اگر تصور می‌کنید بین ورزش و درمان خجالت ارتباط خاصی وجود ندارد، اجازه بدهید در مورد یک تحقیق مهم صحبت کنم:​​​​​​​

((در حوالی سال 2012 یک مطالعه در دانشکده پزشکی دانشگاه بوستون، نشان داد که ورزش، مخصوصا ورزش‌هایی که باعث افزایش احساس آرامش در بدن انسان می‌شود، مثل یوگا یا حتی پیاده‌روی، تاثیرات مثبتی روی درمان ویژگی خجولی دارد.))

در واقع طی این مطالعه ثابت شده ورزش باعث می‌شود افراد حین روز، هیجانات کم‌تری را تجربه کرده و عملا کم‌تر با استرس دست و پنجه نرم کنند. با توجه به این پیشنهاد می‌کنم حتما ورزش را به بخشی از برنامه روزانه‌تان تبدیل کنید.

علاوه بر این، در تحقیقات دیگر، تاثیرات مدیتیشن هم بر افزایش آرامش، کاهش استرس و درمان خجولی ثابت شده. پس در صورت امکان کمی هم در مورد تمرین‌های مدیتیشن تحقیق کنید.

سخن پایانی مقاله قرص خجالت

به طور خلاصه؛ در این مقاله ما با 3 روش مهم درمان خجولی آشنا شدیم. روش اول مصرف داروهای خجالت بود که خب متوجه شدیم داروها و قرص‌های تجویز شده برای این مشکل اصولا با عوارض زیادی همراه بوده و به هیچ عنوان هم نباید بدون نظر پزشک آنها را مصرف کنید.

روش دوم کمک گرفتن از یک روان‌درمانگر تحت راهکارهای CBT بود و در نهایت روش آخر و البته پیشنهاد شده، خوددرمانی نام داشت! در این روش خودمان را به مرور در شرایطی که از آنها ترس داشته یا خجالت می‌کشیم قرار می‌دهیم. البته نه به‌شکل غیر اصولی که به طور حساب‌شده.

با توجه به اینکه کارگاه حضوری شهامت تماما بر اساس روش‌های علمی تهیه شده و بسیاری از راهکارهای آن بر اساس CBT است، باز هم پیشنهاد می‌کنم یک نیم‌نگاه به صفحه این دوره داشته باشید!

یک قول: بعد از کارگاه شهامت دیگر مثل قبل نخواهید بود!

بعد از دو سال در 29 و 30 اردیبهشت ماه 1401، کارگاه حضوری شهامت را در تهران برگزار می‌کنیم. در این کارگاه پرشور و پر از تکنیک‌های عملی، یاد می‌گیریم:

• چگونه خجالت و کمرویی را کنار بگذاریم؟
• چطور اجازه ندهیم هیچکس حقمان را ضایع کند؟
• چطور مطالبه‌گر باشیم و با درخواست قدرتمند، فرصت‌های بزرگ به دست آوریم؟
• چطور با شهامت باشیم و احتمال و شانس موفقیت‌مان را چند برابر کنیم؟
• و…

روی تصویر زیر کلیک کنید و درباره این کارگاه بیشتر بدانید:

خب به انتهای مقاله داروهای درمان خجولی رسیدیم. در آخر اگر نظر و سوالی دارید، در بخش نظرات منتظر شما هستم.

منابع:

• mayoclinic
• دوره شهامت

مقالات خجولی برای مطالعه بیشتر 

• نحوه پس گرفتن طلب
• معرفی 7 راهکار درمان خجالتی بودن جوانان و نوجوانان
•  خجالت و عدم اعتماد به نفس
•  چطور پررو باشیم؟ 
• 19+1 ویژگی افراد خجالتی و کمرو | آیا من خجالتی‌ام؟