یکی از مهم‌ترین جزئیاتی که باعث موفقیت یک اجرا می‌شود، توانایی ایجاد شرایط طنز در سخنرانی است. طنزپردازی احتمال متقاعدسازی و تأثیر بر مخاطبین را بیشتر می‌کند. همینطور طنز در سخنرانی به صورت اصولی و صحیح،‌ باعث می‌شود شما دوست داشتنی‌تر به نظر برسید و مخاطبین بیشتر از شما خوش‌شان بیاید.

تحقیقات زیادی نشان می‌دهد رهبرانی که از طنز استفاده می‌کنند، می‌توانند عملکرد بهتری داشته باشند و رضایت شغلی کارکنانشان بیشتر است. علاوه بر اینها، شنیدن و دیدن چیزی خنده‌دار یا سرگرم‌کننده می‌تواند استرس را کاهش دهد، روابط اجتماعی را بهبود بخشد، روحیه مثبتی ایجاد کند و انگیزه را افزایش دهد. به طور کلی، به نظر می‌رسد طنز نتایج مثبتی هم برای منبع تولید کننده آن و هم برای مخاطبین داشته باشد.

در این مقاله قرار است 4 موضوع اصلی برای ایجاد شرایط طنز در سخنرانی را به شما توضیح بدهیم. با ما همراه باشید:

 

1_ استفاده از لطیفه در سخنرانی

یکی از بهترین راهکارها برای خنداندن جمع، استفاده از لطیفه در سخنرانی است. حتماً برای شما هم جالب خواهد بود اگر ببینید که مخاطبان سخنرانی شما، در هنگام شروع صحبت و در خاتمه آن، به واسطه لطیفه شما لبخندی بر لبان‌شان نقش می‌بندد.

لطیفه در سخنرانی می‌تواند بسیار کارآمد باشد. البته تعریف یک لطیفه باید با توجه و دقت بالایی همراه باشد. اگر می‌خواهید از اطلاعات یا حتی داستان شخص دیگری نقل قولی داشته باشید، نام بردن از او و نسبت دادن موضوع به خودِ شخص کاری الزامی و انجام ندادن آن خلاف اخلاق خواهد بود. (حقوق صاحب اثر را رعایت کنید.)

نکته دیگری که باید هنگام تعریف کردن یک لطیفه متوجه آن بود، این است که لطیفه باید با موضوع اصلی سخنرانی شما همراهی و ارتباط داشته باشد. تعریف لطیفه‌ای هرچند  جالب که خنده زیادی نیز بر لب مخاطب می‌آورد، اگر ربطی به موضوع سخنرانی شما نداشته باشد، کار درستی نیست.

به عنوان یک نمونه مناسب، اگر سخنرانی‌های دکتر انوشه را مشاهده کرده باشید، ایشان همیشه یک سری لطیفه مرتبط به بحث دارند که با تعریف کردن‌شان، حضار را می‌خندانند:

 

نکته: حتی با وجود شرایط مساعد، از تعریف کردن لطیفه‌های غیر مؤدبانه بپرهیزید. البته اینکه چه چیزی مودبانه به نظر بیاید و چه چیزی نه، به مخاطبان شما برمی‌گردد.

 

نکته‌های مهم در رابطه با گفتن یک لطیفه یا طنز در سخنرانی

قبل از اینکه از تکنیک لطیفه گفتن برای طنزپردازی در سخنرانی بگذریم، بهتر است چند نکته مهم را هم درمورد آن یاد بگیریم. با ما همراه باشید:

 

1_ از موضوعات واقعا خنده ‌دار استفاده کنید نه هر موضوعی

برای اینکار کافی است به این فکر کنید: هنگامی که برای اولین بار آن موضوع مورد نظر را شنیدید، چقدر خندیدید؟ آیا برای کسانی که قبل از سخنرانی این لطیفه را از شما شنیده‌اند چقدر جذاب و خنده‌آور بوده است؟ بعضی مواقع ممکن است موضوعی برای شما خنده دار بوده باشد، یا اصلا در شرایط خاصی خنده دار بوده باشد، اما در جمع گفتنش باعث خندیدن کسی نشود.

 

 

• بیشتر بخوانید: جملات شوخ‌ طبعی با دختر
• بیشتر بخوانید: کلمات محترمانه و کلمات زیبا در گفتگو را بشناسیم
• بیشتر بخوانید: بهترین تمرین سخنرانی

 

2_ لطیفه را به خاطر بسپارید و یا حتی آن را ضبط کنید

اگر یک لطیفه را فقط برای یک بار شنیده‌اید و می‌خواهید آن را دوباره به خاطر بیاورید و در ذهن خود نگه دارید، سعی کنید آن را فوراَ بنویسید.

حتی می‌توانید آن را در جایی مثل ضبط صوت تلفن همراه خود ضبط کنید. پوشه‌ای با عنوان لطیفه در کامپیوتر خود بسازید و آن را در کامپیوتر ذخیره نمایید یا و اگر وبلاگی دارید، از آن در نوشته‌های خود استفاده کنید. البته قبل از آن مطمئن شوید که به موضوع نوشته شما مربوط است.

3_ لطیفه را به خوبی تمرین کنید

من پیشنهاد می‌کنم که با لطیفه‌های کوتاه شروع کنید: یک مقدمه کوتاه و سپس اصل موضوع لطیفه. برای لطیفه‌های طولانی‌تر، در هنگام تمرین کردن آن، همه شخصیت‌ها را کاملاً در ذهن خود ترسیم کنید. در هنگام تمرین از زبان بدن برای القای حس بیشتر به مخاطبان بهره ببرید. گام‌‌های لطیفه را در ذهن خود داشته باشید. لطیفه را سریع و بدون مکث تعریف نکنید. سعی کنید همیشه قبل و بعد از جمله اصلی لطیفه یک مکث کوچک داشته باشد.

4_ از تکنیک مکث کمک بگیرید

این کار مخاطبان را برای دریافت کردن لطیفه آماده خواهد کرد:

مقدمه … (مکث) … جمله اصلی لطیفه … (مکث):

اگر مخاطبان شما بعد از گفتن جمله اصلی لطیفه می‌خندند، آنقدر مکث خود را طولانی کنید تا همه مخاطبان زمان کافی برای خندیدن داشته باشند. 

 

 

• بیشتر بخوانید: چگونه ارائه کنفرانس خوبی داشته باشیم؟
• بیشتر بخوانید: نحوه شروع سخنرانی در جلسات

 

 

5_ در مقابل دیگران آن را تمرین کنید

اگر به اندازه کافی گفتن لطیفه را در ذهن خود تمرین کرده‌اید، با دوستان و خانواده خود هم آن را تمرین کنید. آنها لطیفه‌ای که شما تعریف می‌کنید را دوست خواهند داشت حتی اگر آن را خراب کنید.

هیچ چیزی جای تمرین در مقابل دیگران را نخواهد گرفت. اگر امکان ضبط کردن فیلم خود را دارید، حتماً این کار را انجام دهید. اگر یک نفر خندید آنهم خنده‌ای بسیار کوتاه، می‌توانید روی همان حساب باز کنید. شما مختارید که جمله اصلی لطیفه را با لحن و منش خود تطابق دهید یا حتی کلماتی به آن اضافه کنید.

6_ لطیفه را در دست بگیرید

سعی کنید لطیفه را با حالت خود بیان کنید نه حالتی که از دیگران تکرارش کرده‌اید! شما باید از تمام بخش‌های لطیفه کاملاً مطمئن باشید. از متن لطیفه، ترتیب آن، اندازه زمانی آن و مهم‌ترین بخش، جمله اصلی و خنده‌آمیز لطیفه. اگر درباره بخشی از لطیفه شک دارید، آن را هیچ‌گاه تعریف نکنید.

7_ اگر مخاطبان‌تان بعد از چند ثانیه به لطیفه شما نخندیدند؟

در چنین شرایطی 2 راه دارید:

راه اول: اگر لطیفه شما خیلی واضح باشد، چند نظر شخصی مبنی بر بی‌تفاوت بودن آن حتی برای خود شما نیز می‌تواند کارساز باشد:((خوب، راستش گربه من به این لطیفه خیلی خندید.))

راه دوم: به کار خود ادامه دهید. هیچ عکس‌العملی در رابطه با لطیفه نشان ندهید. این هم بهتر از این است که ناگهان دستپاچه شوید یا بخواهید با بیشتر توضیح دادن لطیفه بقیه را به خنده وادارید.

 

• بیشتر بخوانید: چگونه با مدیر خود صحبت کنیم ؟ 
• بیشتر بخوانید: چطور نه بگوییم ؟
• بیشتر بخوانید: چطور راحت حرف بزنیم؟
• بیشتر بخوانید: لفظ قلم حرف زدن

 

 

2_ شوخی و حاضر جوابی در سخنرانی

خب، از بحث لطیفه در ایجاد شرایط طنز در سخنرانی بگذریم و وارد مبحث شوخی و حاضر جوابی شویم:

شوخی و حاضر جوابی در سخنرانی مرزهای باریکی دارند و یک تیغ دولبه به حساب می‌آیند. اگر روش شوخی کردن را به خوبی بلد باشید و به درستی و به موقع شوخی کنید، حتماً بازخورد خوبی می‌گیرید. اما اگر بلد نباشید، حسابی برای شما گران تمام می‌شود.

آیا حتماً لزومی دارد جواب بدهیم؟

بسیاری از مواقع هستند برخی از مخاطبین سخنرانی شما که می‌خواهند با تیکه انداختن و شوخی‌های بی‌مورد، توجه بقیه را به خود جلب کنید. در این شرایط حتی اگر جواب شما در آستین‌تان است،‌ نباید پاسخ بدهید. چون در این صورت، او را به هدفش که دیده شدن است، می‌رسانید. بنابراین در اینگونه مواقع با بی‌توجهی و خونسردی، از او عبور کنید. یا به صورت محترمانه‌ای به او بگویید که جو کلاس یا سخنرانی را به هم نریزد. در غیر این صورت، مجبورید عذرش را بخواهید و به سمت درب‌های خروجی، هدایتش کنید.

مواظب اثر معکوس شوخی و حاضر جوابی در سخنرانی باشید!

همانطور که گفتم، اگر مراقب نباشید، ‌شوخی و حاضر جوابی در سخنرانی، می‌تواند اثر معکوس داشته باشد. بنابراین به شما توصیه می‌کنم در دفترچه یادداشت‌تان لیستی از شوخی‌هایی که فکر می‌کنید در سخنرانی‌ها رایج هستند، تهیه کنید و برای آنها بهترین پاسخ را بیابید.

اما چه کار کنیم که حضار بخندند و بی‌احترامی نشود؟

ارزش دارد که دنبال عنصر شوخ طبعی در سخنرانی باشید، چون افراد همیشه سخنرانی‌ای را دوست دارند که آنها را به لبخند زدن وا می‌دارد. منظور ما از شوخ طبعی، جوک گفتن نیست. اگر مهارت یک کمدی ایستاده یا همان استنداپ کمدی را ندارید، لطفا از دیگران (مثل حسن ریوندی که مهارت خاصی در شوخی کردن دارد) تقلید نکنید. لااقل تقلید ناشیانه نکنید!

شوخ طبع بودن یعنی بازیگوش، بی‌خیال، شاد و شنگول بودن. یعنی چیزها را زیاد جدی نگرفتن، یعنی داشتن یک چشمانداز مفرح، خنده دار و سرگرم کننده. استفاده از شوخ طبعی حضار را آرام می‌کند.

 

 

• بیشتر بخوانید: سلام‌ های باکلاس
• بیشتر بخوانید: چگونه روان و شمرده حرف بزنیم؟
• بیشتر بخوانید: بازی برای تقویت هوش کلامی
• بیشتر بخوانید: آموزش تلفظ کلمات فارسی به صورت درست

 

 

وقتی از شوخ طبعی استفاده می‌کنید از چه چیزی دوری کنید؟

بیایید چند نکته مهم را در مورد شوخ طبیعی در سخنرانی بخوانیم. اینها به شدت به موفقیت کار شما کمک می‌کنند:

اول

نگویید قصد دارید یک داستان خندهدار تعریف کنید («شما از آنچه می‌خواهم بگویم، خوشتان خواهد آمد.») اگر انتظارات حضار را خیلی بالا ببرید، آنها ناامید خواهند شد.

دوم

از نیش و کنایه استفاده نکنید؛ این چیزها شوخ طبعی نیست و می‌تواند آزار دهنده باشد. سر به سر هیچ یک از حضار نگذارید مگر اینکه مطمئن باشید اشکالی ندارد و قبلا با او هماهنگ کرده باشید : درباره نژاد، جنسیت، دین، سیاست یا معلولیت جوک نگویید و باورها و ارزش‌های افراد را مسخره نکنید.

سوم

وقتی برای افرادی با فرهنگ‌های متفاوت با خودتان سخنرانی می‌کنید، دقت کنید که یک شوخی ممکن است در فرهنگ شما معمولی و برای آنها ناخوشایند و توهین‌آمیز باشد. (این موضوع در سخنرانی سیاسی هم موضوع مهمی است)

4_ مصاحبه حمید ماهی صفت – استفاده از طنز در سخنرانی

به عنوان سومین راهکار ایجاد شرایط طنز در سخنرانی، ترجیح دادیم به جای متن برای شما یک ویدیو آماده کنیم! در این ویدیو با آقای حمید ماهی صفت، طناز معروف کشور صحبت کردیم و نکات جالی از ایشان در مورد طنزپردازی در سخنرانی یاد گرفتیم. موضوعات این مصاحبه عبارتند از این سرفصل‌ها:

• مخاطبان به چه چیزی می‌خندند؟
• نقاط تاریک طنز چیست؟
• چطور می‌توان یک طنز را پروراند
• و…

هرچند بین سخنرانی و یک برنامه طنز تفاوت‌های بسیاری وجود دارد، اما در این مصاحبه 30 دقیقه‌ای (که در اوایل تابستان 92 انجام شده است) با حمید ماهی صفت نکاتی بیان شده که دانستن آن برای تمام سخنرانان ضروری است.

 

چند نکته در مورد گفت و گو با حمید ماهی صفت

1. از دوست عزیزم، سارا ماهی صفت برای هماهنگی این جلسه بینهایت سپاسگزارم.

2. بعید می‌دانم سخنرانی برای خنداندن مخاطبان خود مجاز باشد از روش و اجرای آقای ماهی صفت بهره ببرد (تقلید صدا و تقلید لهجه) هدف از این مصاحبه یافتن نکات مشترک برنامه طنز با سخنرانی بود.

3. صمیمانه اعتقاد دارم که تمام اقوام ایرانی و غیر ایرانی محترم هستند و شوخی با کسی نباید تحت هیچ شرایطی با توهین توأم شود و خوشحالم که حمید ماهی صفت ظرفیت اقوام ما را در ایران بسیار بالا برده است.

نتیجه گیری

علیرغم اینکه شواهد حاکی از مثبت بودن طنزپردازی در سخنرانی است، اما مزایای شوخ طبعی نه تنها برای همه قابل تعمیم نیست؛ بلکه ممکن است گاهی اوقات حتی آسیب زننده باشد! مثلاً برخی شواهد نشان می‌دهد طنز برای زنان و مردان کارکرد دوگانه و گاهی اوقات متضادی دارند! وقتی مردان شوخ‌طبعی خود در هنگام معرفی یک محصول، سخنرانی تجاری یا به طور کلی در کسب و کارشان به کار می‌برند، نتیجه به دست آوردن سطح بالاتری از احترام و اعتبار است.

 

اما برای زنان، این وضعیت متفاوت است. ممکن است وقتی زنان وضعیتی مشابه ارائه می‌دهند، مخاطبین سطح عملکرد و تسلط آنها را پایین‌تر ارزیابی ‌کنند و آنها را رهبرانی ضعیف‌تر ‌بینند. امیدواریم از مطالعه این مقاله لذت برده باشید. در بخش نظرات، منتظر نظرات، انتقادات و سوالات شما هستیم.