پیش از شروع مقاله، از شما دعوت می‌کنیم به رایگان، کتابچه زیر را دانلود کنید:

تفکر انتقادی را شاید بتوان مهم‌ترین نوع تفکر دانست. تفکر انتقادی بر همه جنبه‌های زندگی ما تأثیر می‌گذارد و ما مدام و در همه شرایط به آن نیازمند هستیم. ما در این مقاله به معرفی این نوع تفکر و اهمیت آن می‌پردازیم. در انتها نیز چند پیشنهاد برای تقویت آن به شما خواهیم داد. به شما پیشنهاد می‌دهیم که این بحث شیرین را تا انتها با ما دنبال کنید.

تفکر انتقادی چیست و چه تعریفی دارد؟

تفکر انتقادی یا نقادانه (Critical thinking) نوعی از تفکر است که در آن فرد با پرسشگری و شکاکیت اطلاعات را تحلیل و ارزیابی می‌کند. افراد معمولاً تا کلمه «انتقادی» را می‌شنوند گمان می‌کنند که تفکر انتقادی، تفکری بدبینانه است که با فیلتر منفی به همه‌چیز نگاه می‌کند. بااین‌حال تفکر نقاد دقیقاً به دنبال ارزیابی اطلاعات به‌دوراز هرگونه خوش‌بینی و یا بدبینی است. تفکر نقادانه در واقع توانایی مستقل اندیشیدن است. این‌گونه که فرد تلاش کند فارغ از سوگیری‌های خود و دیگران اطلاعات دریافتی را مورد ارزیابی قرار دهد. تفکر انتقادی، تفکری مبتنی بر داده‌ها و مستندات است و عاری از هرگونه خام‌اندیشی و زودباوری است. در تفکر انتقادی حقایق همواره بر ترجیحات شخصی ارجحیت دارند و فرد با ریزبینی و دقت اطلاعات را مورد سنجش و بررسی قرار می‌دهد.

چرا تفکر انتقادی این‌قدر اهمیت دارد؟

تفکر انتقادی نقشی بسیار فراگیر و مهم در همه جنبه‌های زندگی ما دارد. ما انسان‌ها مدام در حال دریافت اطلاعات از جهان بیرون و درون هستیم و اگر نتوانیم این اطلاعات را به صورت مستقل مورد سنجش قرار دهیم، در جنبه‌های مختلفی از زندگی شکست می‌خوریم. همه و همه تصمیم‌های انسان‌ها به تفکر انتقادی آنان بستگی دارند. از یادگیری درس‌های آکادمیک گرفته تا انتخاب شغل و همسر و راه‌اندازی کسب‌وکار همه و همه به شدت وابسته به تفکر نقاد ما هستند.

اگر کمی جزئی‌تر به اهمیت تفکر نقاد نگاه کنیم متوجه می‌شویم که تمام باورها و ارزش‌های افراد وابسته به تفکر نقاد آنان هستند. نوع نگاه ما به جهان اساس و شاکله رفتارها و گفتارهای ما است. تفکر نقادانه با تأثیر بر سیستم باوری و ارزشی ما به‌شدت بر زندگی ما تأثیر می‌گذارد.

تفکر انتقادی همچنین به ما کمک می‌کند هر چیزی را باور نکنیم. در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که اطلاعات مختلف مدام به سمت ما هجوم می‌آورند. در چنین شرایطی تفکر نقادانه به ما کمک می‌کند که این اطلاعات را مورد سنجش قرار دهیم، هر چیزی را باور نکنیم و خود و دیگران را بی‌خود و بی‌جهت درگیر اطلاعات جعلی نکنیم.

چند پیشنهاد برای تقویت تفکر انتقادی

روش‌های زیر به شما کمک می‌کند مهارت تفکر انتقادی خود را بهبود دهید:

همواره به دنبال منبع و استدلال باشید

چیزی را بدون منبع باور و استدلال نکنید. این وظیفه هر فرد است که برای ادعاهای خود منبع و استدلال بیاورد. از طرف دیگر این وظیفه هرکدام از ما است که شواهد و استدلالات موجود برای هر ادعایی را جست‌وجو کنیم. استدلالات در واقع ما را با خط فکری و ریشه‌های نظری ادعاها آشنا می‌کنند و به ما در تفکر سنجشگرانه کمک می‌کنند. پس حتماً همیشه به دنبال استدلال‌های موجود برای ادعاها باشید.

پرسشگری را تمرین کنید

پرسش‌گری کاری است که همه افراد با تفکر انتقادی قوی مدام انجام می‌دهند. همواره کنجکاوانه چرایی و چگونگی پدیده‌ها را مورد سؤال قرار دهید. با دیده شک به استدلال‌ها و ادعاها نگاه کنید و به هیچ‌وجه پرسشگری را متوقف نکنید.

با طرز تفکر علمی آشنا شوید

طرز تفکر علمی، تفکری است متواضعانه که سعی می‌کند از جنبه‌های مختلف به یک پدیده نگاه کنید. ویژگی مهم و بارز تفکر علمی، پذیرش محدودیت‌ها است. در واقع در تفکر علمی ما به‌صورت پیش‌فرض بر این باوریم که هر تفکری، هر استدلالی و هرگونه نتیجه‌گیری‌ای با محدودیت‌هایی روبرو است. شناخت از این محدودیت‌ها به ما کمک می‌کنند که نقادانه به همه‌چیز نگاه کنیم. پس حتماً وقت بگذارید و در رابطه با طرز تفکر علمی مطالعه کنید.

سوگیری‌های ذهنی خود را رصد کنید

هرکدام از ما ترجیحات خاص خود را داریم. در واقع هرکدام از ما نوع نگاه خود را به پدیده‌های مختلف داریم و به سمت یک‌سری از دیدگاه‌ها تمایل بیشتری داریم. این سوگیری‌ها در تفکر نقادانه ما تداخل ایجاد می‌کنند و جلوی مستقل و واقع‌بینانه اندیشیدن را می‌گیرند. حتماً سعی کنید که نسبت به سوگیری‌های خود شناخت پیدا کنید و اجازه ندهید جلوی تفکر انتقادی شما را بگیرند.

 نقطه نظرات متفاوت را با کنجکاوی دنبال کنید

مدام عینک‌های مختلف را به چشم بزنید و از جنبه‌های مختلف به پدیده‌ها نگاه کنید. اصلاً روی یک دیدگاه پافشاری نکنید و تکثر آرا را به رسمیت بشناسید. نگاه چندجانبه به شما کمک می‌کند که تواضع بیشتری نسبت به باورهای خود پیدا کنید و با نقاط قوت و ضعف اندیشه‌های مختلف آشنا شوید.

در رابطه با سوگیری‌ها و خطاهای شناختی مطالعه کنید

مغز ما مدام و به شیوه‌های مختلف ما را فریب می‌دهد. فریب‌هایی که به‌شدت واقعی به نظر می‌رسند. این فریب‌ها باعث می‌شوند که ما نتوانیم دیدگاه‌های واقع‌بینانه را شکل دهیم و جلوی تفکر انتقادی ما را می‌گیرند. حتماً در رابطه با خطاهای شناختی مطالعه کنید. پیشنهاد ما به شما مطالعه کتاب «ذهن فریبکار شما» است.

سخن پایانی مقاله تفکر انتقادی

ما در این مقاله به معرفی تفکر انتقادی، اهمیت آن و راه‌های تقویت آن پرداختیم. تفکر انتقادی، توانایی مستقل اندیشیدن و همچنین تحلیل و ارزیابی واقع‌بینانه اطلاعات مختلف است. تفکر انتقادی همه جنبه‌های زندگی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و نقش بسیار مهمی در رفتارها و انتخاب‌های ما دارد. برای تقویت این مهارت در خود سعی کنید که مدام با پرسشگری و شکاکیت با اطلاعات روبرو شوید، مدام ایده‌ها و باورها را نقد کنید، با طرز تفکر علمی آشنا شوید، سوگیری‌های خود و دیگران را بشناسید، در رابطه با خطاهای شناختی اطلاعات کسب کنید و در نهایت آموزش ببینید.

دوره رایگان و فوق‌العاده تفکر نقاد!

یک دوره رایگان و اثرگذار برای شما آماده کرده‌ایم که تا به حال بیش از 5 هزار نفر در آن شرکت کرده‌اند. روی تصویر زیر کلیک کرده و شما نیز به جمع شرکت‌کنندگان آگاه این دوره بپیوندید!!!