یکی از معیارهایی که برای سنجش برخی از توانایی‌های ذهنی می‌توان به آن مراجعه کرد؛ ضریب‌ هوشی یا IQ است. اغلب ما در آزمون‌های ضریب هوشی (IQ) شرکت کرده‌ایم اما ممکن است اطلاعات زیادی در مورد آن نداشته باشیم و تصور کنیم نداشتن ضریب هوشی بالا به معنای عدم موفقیت در همه‌ی امور زندگی است؛ درصورتی‌که IQ نرمال به شما این امکان را می‌دهد تا با تلاش کافی در مسیر اهدافتان پله‌های ترقی را به سرعت طی کنید.

در این مقاله به بررسی تعریف ضریب هوشی، طبقه‌بندی IQ و همچنین باور‌های اشتباه در مورد آن می‌پردازیم.

در ابتدا باید بدانیم IQ چیست؟

 ضریب هوشی یا در معنای دقیق‌تر “بهره‌ هوشی” در واقع ترجمه عبارت انگلیسی Intelligence Quotient است که به طور مخفف، IQ نام دارد. این مفهوم معیاری برای سنجش هوش و تشخیص برخی از توانایی‌های شناختی انسان است. IQ توانایی ذهنی کلی فرد را در مقایسه با همسالانش در گروه سنی مربوطه اندازه‌گیری می‌کند. توجه کنید که آزمون‌های بهره هوشی، بیشتر سنجش استدلال منطقی و حل مسئله را بر عهده دارند.

 بهره‌ هوشی (IQ) نرمال چقدر است؟

در این بخش مطابق طبقه‌بندی بهره هوشی (بر اساس آزمون استنفورد–بینه)، به بررسی خصوصیات کلی افراد نابغه، نرمال و کم توان ذهنی اشاره می‌کنیم. بدیهی است که سایر گروه‌ها با توجه به محل قرارگیری، دارای ویژگی‌های مشابه با شدت متفاوتی هستند.

۱۴۵–۱۶۰: بسیار با استعداد یا بسیار پیشرفته (نابغه)

این افراد توانایی بسیار بالایی در حل مسائل ریاضی، استدلال منطقی و تجسم فضایی دارند. درواقع سرعت محاسبه بالا، تشخیص الگو‌ها و حافظه قوی از ویژگی‌های آنان است.

۱۳۰–۱۴۴: با استعداد یا پیشرفته

۱۲۰–۱۲۹: برتر

۱۱۰–۱۱۹: بالاتر از متوسط

۹۰–۱۰۹: متوسط (نرمال)

اگر ضریب هوشی شما متوسط است، نگران نباشید زیرا اغلب مردم جهان IQ متوسطی دارند. توجه داشته باشید که در اکثر آزمون‌ها، ضریب هوشی نرمال برای افراد عدد ۱۰۰ در نظر گرفته می‌شود‌. همچنین IQ حدود ۶۸ درصد مردم جهان بین ۸۵ تا ۱۱۵ است.

۸۰–۸۹: پایین‌تر از متوسط

۷۰–۷۹: مرزی

۵۵–۶۹: با اختلال خفیف

۴۰–۵۴: اختلال زیاد (کم توان ذهنی)

این افراد در محاسبات ریاضی و تشخیص الگوها بسیار ضعیف عمل می‌کنند. علاوه بر این در تکلم، تلفظ، یادگیری و به کار بردن واژه‌ها دچار مشکل هستند و حافظه کوتاه‌مدت بسیار ضعیفی نیز دارند‌. به‌عنوان‌مثال فرد کم توان ذهنی نمی‌تواند همگام با همسالانش رشد کند و یا در مدرسه تکالیف خود را به خوبی انجام دهد‌.

دو باور اشتباه در مورد IQ یا ضریب هوشی!

مراقب باشید اسیر این دو باور اشتباه نشوید:

بهره هوشی همه چیز را درباره ما نشان می‌دهد

بدون شک IQ معیار مناسبی برای پی بردن به توانایی‌ها در زمینه استدلال منطقی و حل مسائل است اما در حقیقت همه تست‌های IQ محدودیت‌هایی دارند، هوش‌های مختلف شما را نمایندگی نمی‌کنند بلکه تنها بخشی از توانایی‌های ذهنی شما را مورد سنجش قرار می‌دهند. علاوه بر این خیلی از تست‌های هوش قادر به بیان میزان درک نسبت به محیط اطراف و استعداد فهم و مدیریت احساسات نیستند.

بهره هوشی (IQ) ثابت است

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که IQ در طول زمان قابل تغییر است؛ یعنی در اثر عوامل گوناگون، مانند عوامل محیطی و تجربه افزایش یا کاهش می‌یابد. همچنین شما می‌توانید با به چالش کشیدن ذهن خود، در جهت رشد و تقویت آن گام برداشته و بهره هوشی خود را ارتقا دهید.

یک ویدئو جالب در مورد ضریب هوشی!

آیا می‌دانید چرا ضریب هوشی ما از نیاکانمان بیشتر است؟ این ویدئوی TED را مشاهده کنید: (از قسمت تنظیمات ویدئو، می‌توانید زیرنویس فارسی را فعال کنید)

سخن پایانی مقاله ضریب هوشی!

در این مقاله به توضیح مختصری از مفهوم IQ و طبقه‌بندی آن پرداختیم، همچنین دو باور غلط در مورد بهره هوشی را مورد بررسی قرار دادیم. عموم مردم بر این باورند که اشخاص دارای بهره هوشی بالا؛ همواره در تمامی زمینه‌ها به طور عالی عمل می‌کنند اما سایرین قادر به پیشرفت و کسب موفقیت نیستند. توجه داشته باشید اگرچه IQ بالا در برخی از موقعیت‌ها مؤثر واقع می‌شود اما هیچ‌گاه نمی‌تواند زندگی موفقی را برای شما تضمین کند.

چگونه هوش کلامی خود را با تمرینات موثر، افزایش دهیم؟

هوش ما، قابل بهبود است، به ویژه هوش کلامی که می‌توان با تکرار و تمرین، هر روز آن را بیشتر از روز قبل ارتقا داد. بعد از گذراندن دوره زیر، به خوبی درک می‌کنید که هوش کلامی و زبانی‌تان تا چه اندازه بهبود یافته است…!

روی تصویر زیر کلیک کنید: