خشم از جمله مهم‌ترین هیجانات ما است و ممکن است شکل‌های مختلفی به خود بگیرد و به شیوه‌های متفاوتی نمود پیدا کند. شناخت از چهره‌های مختلف خشم و انواع آن می‌تواند در درک بهتر این هیجان و شکل بروز آن به ما کمک کند.

در این مقاله انواع مختلف خشم را معرفی می‌کنیم. پیش از اینکه به معرفی انواع خشم بپردازیم ضروری است که تأکید کنیم صورت‌های مختلف خشم و نمود بیرونی‌ای که می‌بینیم همواره صرفاً ناشی از خشم نیستند و احساسات مختلفی نظیر شرم و ترس می‌توانند در آن دخیل باشند.

انواع خشم؛ آیا خشم هم انواع مختلفی دارد؟

پاسخ مثبت است! همان‌طور که در زیر معرفی کرده‌ایم، خشم را می‌توان این‌گونه دسته‌بندی کرد:

نوع اول: خشم رفتاری

خشم رفتاری (Behavioral Anger) نوعی از خشم است که با رفتارهای خشونت‌آمیز همراه است. این نوع خشم با رفتارهای فیزیکی مختلف همراه است. این نوع از خشم بسیار تکانشی است و ممکن است به خشم ویرانگر منجر شود.

نوع دوم: خشم ویرانگر

اگر خشم رفتاری را روی یک طیف مجسم کنیم، خشم ویرانگر (Destructive Anger) انتهای این طیف است. در واقع این نوع از خشم نوع شدید و بسیار افراطی از خشم رفتاری است که خرابی‌های مختلفی را ممکن است به بار آورد.

نوع سوم: خشم منفعلانه

خشم منفعلانه (Passive Anger) خشمی است که به‌صورت غیرمستقیم و منفعلانه خود را نشان می‌دهد. افرادی که به صورت منفعلانه خشمشان را ابراز می‌کنند، خشمشان را به‌طور غیرمستقیم نشان می‌دهند و از ابراز آن به‌طور مستقیم طفره می‌روند. چنین افرادی ترجیح می‌دهند که مثلاً با بی‌پاسخ ‌گذاشتن پیام‌ها و تماس‌ها خشمشان را ابراز کنند تا اینکه مستقیماً خشمشان را به گفت‌وگو بگذارند.

نوع چهارم: خشم کلامی

خشم کلامی (Verbal Anger) در قالب کلمات ابراز می‌شود. در این نوع خشم فرد با استفاده از کلمات به تحقیر و سرزنش و توهین به طرف مقابل می‌پردازد. در واقع این نوع خشم با کلمات آزاردهنده‌ و فحاشی و متلک همراه است.

نوع پنجم: خشم قاطعانه

خشم قاطعانه یا جسورانه (Assertive Anger) خشمی است که به‌صورت قاطعانه و سالم ابراز می‌شود. این نوع خشم در افراد با شهامت زیاد دیده می‌شود. نکته‌ای که دراین‌باره قابل توجه است این است که این نوع خشم در اوج قاطعانه بودنش، منصفانه و محترمانه نیز هست.

نوع ششم: خشم مزمن

خشم مزمن (Chronic Anger) به احساس مزمن و دائمی خشم گفته می‌شود. افرادی که با خشم مزمن درگیر هستند معمولاً با یک احساس خشم دائمی همراه‌اند و بدن و ذهن آن‌ها دائماً در وضعیت تحریک‌پذیری قرار دارد.

نوع هفتم: خشم انفجاری

خشم انفجاری (Explosive Anger) خشمی است که ذره‌ذره جمع شده و ناگهان به‌صورت انفجاری ابراز می‌شود. این نوع خشم ناشی از عدم ابراز سالم خشم است و در افرادی که خشونت منفعلانه دارند نیز رایج است. در واقع این افراد خشم خود را به‌طور سالم ابراز نمی‌کنند و این باعث جمع‌آوری خشم می‌شود. در واقع این نوع خشم خود را پس از یک دوره بلندمدت سرکوب نشان می‌دهد.

نوع هشتم: خشم انتقام‌جویانه

خشم انتقام‌جویانه (Retaliatory Anger) با هدف تلافی و انتقام صورت می‌گیرد. در این نوع خشم فرد به دنبال جبران یک خسارت قدیمی و یا یک چالش قدیمی است. در واقع در این نوع خشم عمداً به دنبال آسیب به دیگران به خاطر آسیبی که در گذشته به ما زده‌اند، هستیم. این نوع خشم می‌تواند زمینه را برای مشکلات جدی و گسترده‌تر در روابط فراهم کند.

نوع نهم: خشم جابه‌جا‌شده

خشم جابجاشده (Displaced Anger) خشمی است که علیه فردی غیر از فردی که منشأ آن است، نشانه گرفته می‌شود. تصور کنید که همکارتان در محل کار شما را خشمگین می‌کند. شما به خانه می‌آیید و این خشم را روی همسرتان تخلیه می‌کنید.

در این مثال خشم شما به اصطلاح جابجا شده و علیه فردی غیر از شخصی که آن را برانگیخته نشانه گرفته می‌شود. البته ذکر این نکته ضروری است که خشم جابجا شده همواره علیه دیگری نشانه گرفته نمی‌شود و ممکن است خشم جابجاشده خودمان را نشانه بگیرد. این‌گونه که فرد خشمش را بر روی خودش تخلیه کند. در تشریح مورد بعد بیشتر به این موضوع می‌پردازیم.

نوع دهم: خشم‌ خود تخریب‌گر

این نوع خشم (Self-Abusive Anger) خود فرد را نشانه می‌گیرد. در این نوع خشم فرد آگاهانه و ناآگاهانه به خودش آسیب می‌زند. این آسیب می‌تواند شکل‌های مختلفی به خود گیرد. فردی ممکن است با مصرف الکل نسبت به خودش خشمش را تخلیه کند. فرد دیگری ممکن است این خشم را با خود‌زنی به خودش تخلیه کند. به‌صورت کلی این نوع خشم فرد را وادار به آسیب زدن به خودش می‌کند.

سخن پایانی مقاله انواع خشم

در این مقاله به معرفی ده نوع مختلف از خشم پرداختیم. البته این تنها راه دسته‌بندی‌ انواع خشم نیست و به شیوه‌های مختلفی می‌توان به خشم نگاه کرد و دسته‌بندی‌های مختلفی از آن را ارائه داد. در این مقاله خشم رفتاری، خشم ویرانگر، خشم منفعلانه، خشم کلامی، خشم قاطعانه، خشم مزمن، خشم انتقام‌جویانه، خشم انفجاری، خشم جابه‌جاشده و خشم خود تخریب‌گر را معرفی کردیم.

چگونه خشم را تحت کنترل خود درآوریم؟

پاسخ ساده است.: با تمرینات عملی و موثر! این تمرینات کجاست؟ در دوره‌ای که منحصراً برای کنترل خشم و عصبانی با روش‌های علمی و موثر، طراحی و تولید کرده‌ایم. روی تصویر زیر کلیک کنید: