اهمیت و فواید انتقاد پذیری | 9 دلیل جالب برای اینکه مورد انتقاد قرار بگیریم!
سرفصل های مهم این مقاله
این مقاله به کسانی تقدیم می‌شود که از مورد انتقاد قرار گرفتن نفرت دارند، انتقادپذیر نیستند، نمی‌دانند معنی انتقاد پذیری چیست و یا چطور از انتقادات برای رشدشان استفاده کنند. در این مقاله به فواید انتقاد پذیری می‌پردازیم؛ اگرچه ما آدم‌ها به صورت ذاتی از انتقاد خوشمان نمی‌آید، اما این بار از زاویه‌ای متفاوت به مورد انتقاد واقع شدن نگاه کرده‌ایم و تلاش کرده‌ایم با 9 دلیل قانع کننده، به شما توصیه کنیم که از انتقادات چطور به نفع خودتان استفاده کنید!
ما انسان‌ها ذاتاً از مورد انتقاد واقع شدن خوشمان نمی‌آید
در اطرافتان دیده‌اید کسانی را که تاب هیچ انتقادی را ندارند و فوراً از کوره در می‌روند؟ و یا درکی از مفهوم انتقاد ندارند، اگرچه ذاتاً از مورد انتقاد واقع شدن خوشمان نمی‌آید، با این حال نباید اجازه دهیم احساساتی مثل عصبانیت و خشم، باعث شود درس و تجربه نگیریم! این بار به این فکر کنید که مورد انتقاد واقع شدن، چیز خوبی است.
چرا مورد انتقاد واقع شدن خوب است؟ به این 9 دلیل
جف بزوس، مؤسس آمازون و دومین مرد ثروتمند جهان، در مصاحبه‌ای در مورد انتقاد می‌گوید: اگر می‌خواهید کار جدید و جالبی انجام دهید حتماً افرادی پیدا می‌شوند که از شما انتقاد کنند. اگر نمی‌توانید انتقاد را تحمل کنید، بهتر است هیچ کار جالب و جدیدی انجام ندهید.
بنابراین مورد انتقاد واقع شدن نه تنها بد نیست که برای رشد و موفقیت ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. با دنبال کردن روش ها و نکات زیر، فردی شوید که از «آجرهایی که به سمتش پرت می‌شوند، یک عمارت زیبا بسازد.» به جای اینکه «آجرها را بگیرد و دوباره به طرف مقابل پرتاب کند.»
حالا معرفی 9 تا از فواید انتقاد پذیری! در این مرحله می‌خواهیم بررسی کنیم که چرا مورد انتقاد قرار گرفتن خوب است و چطور از انتقادات ناراحت نشویم و برای رشدمان استفاده کنیم:
1. وقتی از ما انتقاد می‌شود یعنی برای طرف مقابل اهمیت داریم!
وقتی کسی از شما انتقاد می‌کند، یعنی برایش اهمیت دارید! او می‌توانست به جای انتقاد کردن از شما، وقتش را صرف کارهای دیگری کند؛ اما او به خودش این زحمت را داده که کار شما را بررسی کند و پیغام‌های انتقادآمیز را به شما برساند. این یعنی شما برای او اهمیت دارید. پس مورد انتقاد قرار گرفتن را به فال نیک بگیرید.
2. احتمال اینکه ارتباطات تازه و عمیق ایجاد شود بیشتر است
وقتی از شما انتقاد می‌شود، احتمال ایجاد ارتباطات تازه هم بیشتر می‌شود. پس توصیه می‌کنم هر بار که مورد انتقاد قرار می‌گیرید، جشن بگیرید! چون به این معنی است که یک فرد جدید پیداکرده‌اید که لزوماً با نظر شما موافق نیست!
نگرانی بزرگ این است که هرگز از شما انتقاد نشود. چون در این صورت یا احتمالاً جان به جان آفرین تسلیم کرده‌اید و یا در منطقه‌ای کاملاً امن قرار دارید که هرروزتان تکرار مکررات است. شما می‌خواهید پیام زندگی خود را به تعداد زیادی از مردم برسانید. دریافت انتقاد به این معنی است که شما اکنون به افرادی که قبلاً به آن‌ها فکر می‌کرده‌اید، رسیده‌اید. این به این معنی است که شما زندگی فعالانه‌تری نسبت به گذشته دارید. این یک چیز عالی است.
3. چیزی در مورد ما وجود دارد که ارزش انتقاد کردن را دارد
اگر مردم فکر نکنند شما ارزش انتقاد کردن را دارید، از شما انتقاد نمی‌کنند.
راستش، هزاران چیز وجود دارد که ارزش انتقاد از آن وجود دارد؛ اما همه برای انتقاد از چیزهایی که با آن‌ها موافق نیستند زمان نمی‌گذارند. چرا؟ چون فکر می‌کنند ارزشش را ندارد. پس ما حتماً ارزشش را داشته‌اید که اشخاصی حاضر شده‌اند وقت بگذارند و از شما انتقاد کنند.
اگر به برجسته‌ترین شخصیت‌های دنیا نگاه کنید، از اپرا وینفری تا استیو جابز و ایلان ماسک و جف بزوس، همه آن‌ها گروه‌های بزرگی از منتقدین دارند؛ اما وقتشان را برای پاسخ به تک تک آن‌ها هدر نمی‌دهند. چون به دنبال کارهای بزرگ‌تر و مهم‌تری هستند.
وینستون چرچیل زمانی گفته بود: «در زندگی‌تان دشمنانی دارید؟ بسیار خب! این به آن معنی است که شما زمانی در زندگی‌تان کاری مهم را خوب انجام داده‌اید!»
4. انتقاد باعث می‌شود مسائل را از زوایای دیگر ببینیم
از دیگر دلایل اهمیت انتقادپذیری این است که به شما امکان می‌دهد چیزها را با «نوری متفاوت» و از زاویه‌ای دیگر ببینید. شما کاری انجام دادید و یا چیزی گفته‌اید و یک نفر نظر متفاوتی دارد و از این رو انتقاد می‌کند؛ بنابراین هر زمان که انتقاد می‌شنوید، دیدگاه متفاوتی را می‌آموزید که ممکن است قبلاً هرگز به آن توجه نکرده باشید. این انتقاد به شما کمک می‌کند چیزها را از زاویه دیگری ببینید. درنتیجه آگاهی شما را افزایش می‌دهد.
5. انتقاد نوعی صداقت است
شما ترجیح می‌دهید کسی را ببینید که صادقانه انتقاد می‌کند یا کسی را ببینید که با چاپلوسی و تزویر و ریا از شما تعریف و تمجید می‌کند؟ فرد اول را می‌توانید بدون هیچ زحمتی ببینید. درحالی‌که در مورد نفر دوم ناچارید حدس و گمان بزنید تا ببینید حرف‌هایش راست است یا خیر.
6. مورد انتقاد قرار گرفتن، کمک می‌کند رشد کنید
انتقاد به بهبود شما کمک می‌کند. انتقاد به شما این امکان را می‌دهد که نقاط کور خود را بشناسید تا بتوانید بر روی آن‌ها کار کنید. هر چه نقطه‌های کور بیشتری در مورد خودتان کشف کنید، سریع‌تر رشد خواهید کرد.
در طول سال‌ها، اگر انتقادپذیری را یاد بگیرید، به راحتی می‌توانید مهارت‌های توسعه فردی را در خودتان بهبود ببخشید و حسابی از سطح آدم‌های معمولی فراتر بروید. برخی از منتقدین به شما کمک می‌کنند چیزهایی را یاد بگیرید که هرگز در مورد خودتان نمی‌دانستید و این برای رشد شما مفید خواهد بود.
7. یادگیری مکانیسم‌های دفاعی (واکنش‌ها)
انتقادها به شما کمک می‌کند درباره مکانیسم‌های دفاعی خود یاد بگیرید. شما می‌آموزید که در برابر انتقادات چگونه واکنش نشان دهید و چطور در نهایت احترام با فرد منتقد رفتار کنید. حتی زمانی که یک انتقاد دریافت می‌کنید که از نظر خودتان واقعاً بیجا است، چیزی در آن هست که بتوانید از آن بیاموزید. کار کردن روی خودتان در برابر انتقادات به شما کمک می‌کند آرامش بیشتری داشته باشید و فردی خردمند به نظر برسید.
8. یادگیری در مورد دیگران
مورد انتقاد واقع شدن به شما کمک می‌کند تا درباره دیگران اطلاعات بیشتری کسب کنید. هر انتقادی به شما چیزی در مورد خودتان و فرد دیگر می‌دهد. زمانی که نظر خود را قطع می‌کنید، می‌توانید دیدگاه منتقدان، باورها و ارزش‌های آن منتقد را درک کنید. این برای بهینه‌تر کردن رابطه شما با او مفید است.
به‌عنوان‌مثال، اگر مادر شما از بی‌ادبی شما نسبت به خودش رنجیده‌خاطر است و از آن انتقاد می‌کند، می‌توانید یاد بگیرید که چقدر عاشق شماست و به دنبال بهبود این رابطه است. اما اگر انکار کنید و به انتقادات بی‌توجهی کنید، هرگز نمی‌توانید این عشق را درک کنید.
9. سوق به سوی عمل‌گرایی و اقدام کردن
انتقادها می‌تواند شما را عمل‌گرا بار آورد. آیا تابه‌حال زمانی داشته‌اید که انتقاد شما را وادار به انجام یک عمل کرده است؟ گاهی اوقات، انتقادات باعث می‌شود از خواب غفلت بیدار شوید و بدانید چیزی در حال از دست رفتن است.
مثلاً وقتی کسی از اینکه شما دائماً تنبلی می‌کنید انتقاد می‌کند، می‌توانید به این نکته توجه کنید که وقت و عمرتان در حال به هدر رفتن است. یک انتقاد به موقع که به شیوه‌ای مناسب ایراد می‌شود، می‌تواند دیدگاهی بسیار مورد نیاز را فراهم آورد که شما را به عمل وامی‌دارد.
چگونه از دیگران انتقاد کنیم؟
چه موقع «مورد انتقاد قرار گرفتن» نمی‌تواند خوب باشد؟ دو موقعیت وجود دارد که در آن‌ها انتقاد می‌تواند زیان‌آور باشد.
- مطلب مرتبط: چگونه درست و اصولی انتقاد کنیم؟ هشت گام مهم!
1. وقتی هر روز و توسط همه مورد انتقاد قرار می‌گیرید
اولین وضعیت زمانی خواهد بود که شما به طور مداوم مورد انتقادات دیگران قرار می‌گیرید. آن هم توسط اغلب اطرافیانتان. علاوه بر این که این یک انرژی منفی است، انتقاد مداوم می‌تواند شما را از چیزهایی که واقعاً مهم هستند منحرف کند.
چون به جای کار بر روی اهدافتان، شما بیش‌ازاندازه مشغول واکنش نسبت به دیگران یا حل اختلافات بین خودتان و دیگران هستید. مثلاً دانش‌آموزی که مدام مورد انتقاد معلمین و والدینش قرار می‌گیرد و تحسین نمی‌شود نمی‌تواند به درستی روی درس‌هایش تمرکز کند.
2. وقتی انتقاد سازنده نیست
موقعیت دوم زمانی است که انتقاد سازنده نیست و حالت تهاجمی دارد. مثلاً افرادی که به جای انتقاد سازنده در قسمت کامنت های دوستان یا فالوورهای اینستاگرام شروع به فحاشی می‌کنند و نظرشان را با استفاده از خشونت ابراز می‌کنند، هرگز نمی‌تواند به‌دردبخور باشد. در چنین شرایطی سعی کنید چنین افرادی را درصورتی‌که می‌دانید اصلاح‌پذیر نیستند، از زندگی‌تان حذف کنید.
آیا انتقادپذیری معایبی هم دارد؟
با وجود تمام مزایایی که برای انتقادپذیر بودن گفتیم، انتقادپذیری بیش‌ازاندازه هم ممکن است معایبی داشته باشد. معایب انتقاد پذیری بیش‌ازحد را می‌توانیم در موارد زیر خلاصه کنیم:
1- ممکن است باعث سو استفاده دیگران شود
وقتی هرکسی از ما انتقاد کرد، با آغوش باز بپذیریم تا یک جایی خوب است، اگر بیش‌ازاندازه شود، ممکن است آن فرد یا افراد به خودشان اجازه دهند هر چیزی بگویند! بنابراین تا حدی که فکر می‌کنید انتقادات طرف مقابل منصفانه و دلسوزانه است، از آن استقبال کنید، در غیر این صورت، کاری کنید که آن فرد دیگر اجازه انتقاد به خودش ندهد!
2- ممکن است باعث احساس ضعف و سرخوردگی شود
اگر دائماً از شما انتقاد شود، ممکن است بعد از مدتی احساس ضعف و سرخوردگی کنید. برخی دیگر ممکن است رفتار تدافعی یا حتی تهاجمی از خود نشان دهند؛ بنابراین قبل از اینکه چنین احساسی در شما پدیدار شود، دیگران را آگاه کنید که بیش‌ازاندازه از شما انتقاد نکنند.
3- ممکن است باعث ایجاد حس تنفر از فرد مقابل شود
حتی اگر تمام انتقادات فرد مقابل از سر دلسوزی باشد، ممکن است بعد از مدتی و انتقادات بیش‌ازحد، موجب ایجاد نوعی حس تنفر شود. این مورد ناخواسته اتفاق خواهد افتاد؛ بنابراین اجازه انتقاد بیش‌ازحد را به دیگران ندهید.
سخن پایانی
همان‌طور که در این مقاله خواندید فواید انتقاد پذیری بسیار زیاد است. حتی گاهی لازم است خود را در معرض انتقاد دیگران قرار دهید تا بیشتر یاد بگیرید و به خودآگاهی بالاتری برسید. در این مقاله تلاش کردیم از مزایا و معایب انتقادپذیری آگاهتان کنیم و همچنین در بخشی از مقاله، روش درست انتقاد کردن را به شما آموزش دادیم. مشتاق شنیدن نظرات و پیشنهادات شما در بخش کامنت‌ها هستیم.
چطور صریح، قاطعانه، شفاف و محترمانه انتقاد کنیم؟
دوره شهامت که تا به حال بیش از ۱۰ هزار نفر آن را تهیه کرده‌اند، پر از روش‌هایی است که با آن می‌توانید علاوه بر کنار گذاشتن خجالت، به خوبی از دیگران انتقاد کنید، بدون اینکه مشکلی برایتان پیش بیاید یا کسی را ناراحت کرده باشید! روی تصویر زیر کلیک کنید:
