راستش را بخواهید در این 10 سالی که بیشتر از یک در حال فعالیت است، نزدیک به 15 مقاله با عناوین مختلف در مورد اشتباهات سخنرانی در آن نوشته شده بود. امروز تصمیم گرفتیم همه این مقالات را در قالب یک مقاله جامع همراه با صوت و ویدیو در اختیار شما قرار بدهیم.

پیشاپیش از نویسندگان این محتواها، استاد بهرام پور، حدیث رحمانی عزیز، سعید عباسی، خانم بهرامی و بقیه دوستان تشکر می‌کنیم.

اشتباهات رایج در سخنرانی

این مقاله به دو بخش تقسیم شده. بخش اول که حدود 40 اشتباه سخنرانی در آن لیست شده و بخش دوم که یک سری نکات مهم و تکمیلی به شکل صوتی و ویدیویی در اختیارتان قرار می‌گیرد. خب، به سراغ بخش اول و لیست اشتباهات برویم:

1_ تنبلی یا اهمال کاری

تنبلی یا اهمال کاری سخنران به عدم آمادگی او نسبت داده می‌شود. سخنرانی خواه رسمی باشد، خواه غیر رسمی، نیازمند تلاشی جدی جهت آمادگی هست. اگر یک ساعت سخنرانی داشته باشید، حداقل باید ده ساعت برای آن از قبل آماده شده باشید!

در حال حاضر، متأسفانه اغلب سخنرانان این امر را جدی نمی‌گیرند و از یک سخنرانی ناامیدکننده به سخنرانی ناامیدکننده بعدی می‌روند. سخنرانی نیازمند تلاش زیاد جهت آمادگی است. تفاوت شما با سخنرانان دیگر در همین تلاش‌های ساده مشخص می‌شود.

2_ غبطه خوردن

غبطه خوردن در سخنرانی، نشان از این باور غلط است که سخنران‌های برتر با این مهارت‌های‌شان زاده شده‌اند.

مثلاً غبطه می‌خورید که:
((فلانی کلاً خوش شانسه. هر کاری می‌کنه موفق میشه، انگار طرف از مادر که زاده شده قشنگ صحبت می‌کنه، من نمی‌تونم چون استعدادش رو ندارم و…»

افرادی که سخنرانی را یک مهارت فطری تصور می‌کنند اغلب راهنمایی و توصیه‌های ارائه شده را در سخنرانی‌های خود رعایت نمی‌کنند:

• آن‌ها داستان‌ها و ضرب‌المثل‌های دیگران را به کارمی برند، به جای ساخت داستان و مدل منحصر به فرد خودشان.
• پاورپوینت‌شان اغلب از منابع دیگر کپی شده که کاربردی هم نیست.
• سبک و استایل دیگران را به کارمی برند و اعتباری برای خود ایجاد نمی‌کنند.
• از کمبود اعتمادبه‌نفس رنج می‌برند چون خودشان می‌دانند که اسلایدها، کلمات و داستان‌های دیگران را دارند استفاده می‌کنند.
• استرس و خشم به دلیل ترس از آشکار شدن این مسئله دامن‌گیر این‌گونه سخنرانان خواهد شد.

نکته: در دوره طرز فکر از «حرفه‌ای» به کلی طرز فکر شما راجع به موفقیت تغییر خواهد کرد و می‌بینید نقش تلاش و برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری چقدر مهم‌تر از استعداد است.

3_ کامل گرایی و ارائه مطالب زیادتر از حد

اسلاید بیشتر، مثال‌های بیشتر، اعداد بیشتر، جزئیات و کلمات بیشتر و از هر موردی به مقدار بیشتر.

مطالعات شناختی نشان می‌دهد که افراد و مخاطبین ظرفیت محدودی برای جذب اطلاعات دارند. فراتر رفتن از این ظرفیت قابلیت جذب اطلاعات دیگر را کاهش می‌دهد. کیفیت را فدای کمیت در سخنرانی نکنید.

4_ استفاده اشتباه از تکنولوژی

بهتر است در ارائه خودتان به پیام اصلی تمرکز کنید و به آن وفادار بمانید. ابزار کمکی مثل اسلاید، داستان‌سرایی در سخنرانی یا تکنولوژی‌هایی مثل پرزنتر برای کمک به شماست و حاشیه‌ها نباید متن را تحت تأثیر قرار دهند.

مثلاً دیده‌اید اسلایدهای برخی سخنران‌ها کپی پیست شده از متون اصلی است. درحالی‌که در اسلاید تنها تیترهای مهم باید به کار برود. تمام این زیاده‌خواهی‌ها، اسلایدهای فراوان، داستان‌های زیاد، جزئیات زیاد، منجر می‌شود که سخنران حواس خودش و مخاطبینش را از پیام اصلی سخنرانی پرت کند.

5_ عدم مدیریت زمان

اگرچه در ایران رسم است که سخنرانی معمولاً دیرتر از موعد شروع شود و از آن طرف بیشتر کش بیاید اما این کار بی‌احترامی به مخاطبین است. این اشتباه مهلک را هرگز مرتکب نشوید. حتی اگر مخاطبین‌تان دیر به سالن آمده باشند. آن‌قدر سر موقع شروع کنید که مخاطبین شما شرطی شوند و بدانند شما سر موقع شروع می‌کنید. (دقیقا کاری که ما در بیشتر از یک کردیم و بازخورد خوبی گرفتیم.)

لابد این جملات را زیاد شنیده‌اید:

• ساعت درسته؟ من تازه نصف مطالب رو ارائه دادم…
• من هنوز به بخش اصلی سخنرانی نرسیدم! چقدر زمان زود گذشت!
• دوستان لطفاً نیم‌ساعت بیشتر بمونید تا سخنرانی تموم بشه
• امکانش هست تایم نهار رو کاهش داد تا من برسم همه مطالب رو ارائه بدم؟

سخنرانی بیش‌ازاندازه تایم مقرر نوعی هتک حرمت به حضار است و اصلاً اتفاق خوبی نیست.

یک مثال برای درک اهمیت زمان:

فکر کنید 400 نفر مخاطب دارید. اگر فرض کنیم 10 دقیقه دیر شروع کنید و 10 دقیقه دیرتر از موعد تمام کنید، شما در واقع از هر نفر 20 دقیقه وقت تلف کرده‌اید. این را در 400 نفر که ضرب کنید چیزی در حدود 8 هزار نفر-دقیقه یا به عبارتی 135 نفر ساعت وقت هدر داده‌اید.

حضار مشغله زیادی دارند و به جهت این اتلاف وقت از شما متشکر نخواهند بود. ممکن است اعتراض نکنند اما این عدم زمان‌بندی مناسب شما در یادشان خواهد ماند.

6_ نداشتن آرامش و مسلط نبودن به سخنرانی

آرامش یک سخنران یا خشم او، در هر دو حالت به مخاطبین منتقل خواهد شد. تسلط روی مباحث به میزان زیادی استرس شما را کم خواهد کرد. به عنوان یک سخنران شما باید پیوسته کنترل داشته باشید. حتی اگر روند سخنرانی شما چندان خوشایند نبود یا به قول معروف «گند زدید!»

باید آرامش خودتان را حفظ کنید. اجازه ندهید این عوامل تحریک کننده شما را خشمگین یا مضطرب کنند. حتی اگر مرتکب خطایی بزرگ می‌شوید، از آن عبور کنید و توجه‌تان را به آن معطوف نکنید. به این مثال ها توجه کنید:

• یکی از حضار سعی دارد سخنرانی شما را خراب کند؛
• یکی از حضار سخت سؤال‌پیچ‌تان کرده و نمی‌دانید چطور کنترلش کنید؛
• برق سالن ناگهان قطع می‌شود و میکروفون شما دچار مشکل شده
• مطالب از یادتان می‌رود و نمی‌دانید کجا بودید!
• ناگهان یک مورد غیرمترقبه پیش می‌آید!

 

شما باید تمام این موارد را تا حد امکان پیش‌بینی کرده باشید و این کار جز از دو راه به دست نمی‌آید: یک تجربه و و دوم دیدن سخنرانی‌های دیگران.

7_ غرور و تکبر

برخی مواقع سخنران آن‌قدر اعتمادبه‌نفس کاذب دارد که دائماً از خودش حرف می‌زند نه از موضوع سخنرانی. تکبر و غرور چندان به مذاق مخاطب خوش نمی‌آید. خودشیفته نشان دادن خود، نه تنها باعث اعتمادبه‌نفس زیاد نخواهد شد بلکه ممکن است حضار را دچار نوعی گارد در مقابل شما کند. سخنرانی همیشه در مورد حضار و برای انتقال پیامی به آنها باید انجام شود. تخطی از این امر موجب شکست سخنرانی شما خواهد شد. 

8_ عدم بررسی اسلایدهای پاورپوینت

قبل از سخنرانی پاورپوینت خود را اجرا کنید تا از درست نمایش دادن پاورپوینت مطمئن شوید. مطمئن شوید که نسخه شما با نسخه پاورپوینت محل نمایش سازگار است. به این ترتیب با خیال راحت سخنرانی را شروع کنید.

9_ بی‌دقتی در انتخاب موضوع

یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات هر سخنران غیر حرفه‌ای در سخنرانی، انتخاب یک موضوع بدون در نظر گرفتن نیاز مخاطبان و ارائه آن است، شما می‌توانید با شناخت مخاطب‌تان و نیازهای او موضوع مناسب‌تری را انتخاب و توجه آنها را به خود جلب کنید.

---

 

---

10_ نوشتن متن کل سخنرانی!

این موضوع که همه سخنرانی را در یک برگه بنویسیم تا متن سخنرانی را فراموش نکنیم، یک اشتباه سخنرانی است؛ شاید هم بهتر است بگوییم یک اشتباه بزرگ! سعی کنید با گفتن نکات کلی و سپس رفتن به سراغ جزئیات، کم‌کم موضوعات را بدون نیاز به نوشتن، به یاد بیاورید.

11_ آوردن کل متن درون اسلایدها

مشکلات زمانی آشکار می‌شوند که اطلاعات زیادی را در یک اسلاید قرار داده باشید. هیچ کس محتوای اسلایدها را نمی‌خواند بلکه پاورپوینت فقط جای مطالب مهم است نه کل مقاله!

بنابراین مطالب را با جزئیات در اسلاید توضیح ندهید. در صورتی که شما همه موضوع و ارائه خود را در اسلاید بنویسید ممکن است مخاطب شما خسته شود. در مقابل می‌توانید از نمودارها و تصاویر در ارائه خود استفاده کنید.

12_ استفاده از عبارات فنی

در ششمین باشگاه سخنرانی و فن بیان برج میلاد آقای TJ Walker که یکی از سخنرانان بودند به این موضوع اشاره کردند که:

 

ما سخنرانی فنی، سخنرانی علمی، سخنرانی اقتصادی و … نداریم! ما فقط دو نوع سخنرانی داریم! یک سخنرانی موثر و یک سخنرانی فاجعه!

 

هر رشته یا شغلی اصطلاحات تخصصی خود را دارد که به گوش کارشناسان و افرادی که در آن رشته فعالیت می‌کنند، آشناست. ممکن است که فکر کنید سخنرانی شما با استفاده از این کلمات به مخاطبان هوشمندی و توانایی‌تان را نشان خواهد داد در صورتی که این یک اشتباه است. شما با استفاده از عبارات ساده و صریح می‌توانید این حس را به مخاطب القا کنید.

13_ زیاد بیدار ماندن در شب قبل از سخنرانی

خوردن نوشیدنی‌های حاوی کافئین و بیداری بیش از حد در شب قبل از سخنرانی قطعا نتیجه خوبی نخواهد داشت. علاوه بر این، در روز سخنرانی از داشتن وعده‌های سنگین و خوردن نوشیدنی‌هایی که باعث خواب آلودگی می‌شود پرهیز کنید زیرا مخاطب با توجه به زبان بدن و حالت چشمان شما متوجه این موضوع خواهد شد.

14_ یادآوری شکست های گذشته

بخش زیادی از زمان خود را به یادآوری همه اشتباهات سخنرانی های گذشته اختصاص ندهید، بلکه موفقیت را در ذهن خود ترسیم کنید و سخنرانی خود را با اعتماد به نفس شروع کنید. هر چه  به سخنرانی با دید مثبت‌تری نگاه کنید اعتماد به نفس شما بالاتر می رود.

15_ سخن گفتن بدون استناد

همانطور که در تصویر بالا هم نوشته شده، در هواپیمای سخنرانی، شما خلبان هستید. از پنجره‌های این هواپیما به بیرون نگاه کنید. چه چیزی می‌بینید؟ جز آسمان و ابر هیچ چیزی دیده نمی‌شود و شما می‌دانید که در ورای زمین در حال حرکت هستید.

حال فرض کنید خلبان این پرواز که حکم سخنران را دارد، به مسافران خود یعنی به شما، اعلام می‌کند که تا دقایقی دیگر در مسیر پروازمان قصد داریم از وسط دریا عبور کنیم! با شنیدن این حرف مسافران چه عکس‌العملی نشان خواهند داد؟

هرچقدر هم این اتفاق جالب باشد برای مخاطب لذت‌بخش نیست! نه تنها لذت‌بخش نیست بلکه ممکن است دلهره‌آور و همچنین ناخوشایند هم باشد.

 

در هر صورت کسی واکنش مثبتی به این سخن نخواهد داشت، هرچند در رؤیا تجربه شگفت‌انگیزی خواهد بود که یک هواپیما از وسط آب دریا بگذرد و دوباره اوج بگیرد، اما عقل همچنین سخنی را هرگز قبول نخواهد کرد؛ زیرا هیچ توجیه و استناد علمی برای آن وجود ندارد.

پس به عنوان یک سخنران، همواره باید به این موضوع توجه داشته باشید که از بیان مسائل بدون پایه و اساس خودداری کنید حتی اگر آن مسئله بیان یک مثال یا حکایت باشد. مخاطبانی که در حال شنیدن سخنان شما هستند، همواره در ذهن خود به تحلیل، تشویق و نقد شما مشغولند و این مسئله بسیار مهمی است که در بین سخنان‌تان از بیان حرف‌هایی که استنادی برای آن‌ها وجود ندارد خودداری کنید.

16_ سخن گفتن بدون قدرت و لحن مناسب

هواپیمایی که اکنون در آن نشسته‌اید و در حال حرکت است، در یک چاله هوایی می‌افتد! ناگهان ترس تمام وجود شما و سایر مسافرها را در بر می‌گیرد و احساس خطر می‌کنید. قطعاً در این زمان منتظر سخنی و پیامی از سوی خلبان هستید تا بتوانید شرایط را تحلیل کرده و بدانید قضیه این تکان ناگهانی چیست.

صدای خلبان را از پشت بلندگوها می‌شنوید! او به شما می‌گوید که خونسرد بوده و نگران نباشید، این تکان ناگهانی صرفاً به دلیل یک چاله هوایی بوده است! اما این سخن تاثیری در راحت شدن خیال شما نداشته و آرامش را به شما برنمی گرداند! به نظرتان دلیل چیست؟ چرا نباید حرف‌های خلبان به شما آرامش ندهد، در صورتی که کلماتی مثبت بیان و شنیده شده است؟

 

لحن و بیان خلبان فاقد اعتماد به نفس و همچنین اعتماد به گفتار بوده است!

 

شما پیامی را شنیده‌اید که با صدایی لرزان بیان شده است، پس نمی‌توانید به صِحت آن کلمات و سخنان اطمینانی داشته باشید.

سخنرانی هم درست به همین شکل است. هرچقدر هم که شما اطلاعات ارزنده و نابی را ارائه دهید، بدون وجود اعتماد به نفس در نوع گفتار ارزش زیادی نخواهند داشت. وجود قدرت و صلابت در بیان یک سخنران بسیار کلیدی و مهم است و می‌تواند تأثیر پیام شما را چندین برابر افزایش یا کاهش دهد! پس بسیار مهم است که با قدرت سخن گفته و لحن مناسب را در جای‌جای گفته‌های خود قرار دهید. 

نکته: همیشه در کلاس‌های آموزش سخنرانی و فن بیان به عنوان مدرس این دوره من از تمرینی برای شرکت کنندگان استفاده می‌کنم که می‌تواند به آنها کمک کند بیاموزند چطور می‌شود لحن و قدرت بیان مناسب را یافت.

این تمرین، حماسی خوانی است. در این تمرین از شرکت کنندگان می‌خواهیم که یک متن ساده کتابی را به صورت حماسی (مانند شاهنامه خوانی) بخوانند. این تمرین به شما کمک می‌کنند به سادگی لحن مناسب و قدرتمند را یاد بگیرید.

 

17_ مسلط نبودن در گفتار

شما مسافرهای یک هواپیما هستید و تمام کلمات بیان شده خلبان این هواپیما و نوع بیان او برای شما مهم و حاوی یک پیام خواهد بود. قطعاً اگر خلبان این پرواز در نوع انتقال پیام به شما مهارت نداشته باشد، شما به مهارت پرواز او نیز شک خواهید کرد و با خود خواهید گفت که «خدا به خیر بگذراند، وقتی حرف زدنش این گونه است خلبانی‌اش چه فاجعه‌ای خواهد بود».

فضای سخنرانی نیز به همین منوال است. مخاطبان جزء به جزء نوع بیان شما را تحت نظر خواهند داشت و مسلط نبودن شما به سخنانی که ارائه می‌دهید، می‌تواند اطلاعات‌تان را زیر سؤال برده و شما را سخنرانی ابتدایی و تازه کار جلوه دهد. باید به تمام آنچه بیان خواهید کرد مسلط باشید و بتوانید تمام دانش خود درباره موضوعی که در حال بیان آن هستید، به رخ مخاطب بکشانید.

برای اینکه بر موضوع و گفتار خود مسلط باشید، می‌توانید برگه‌ای را از قبل آماده نموده و سرفصلی از مطالبی که قصد بیانش را دارید بنویسید تا با نگاهی اجمالی بر آن، تمام آنچه را که باید، به خاطر آورده و بر روند سخنرانی خود مسلط شوید.

 

18_ استفاده نکردن از احساس در بیان

در سفری که پیش گرفته‌اید، بر هواپیمایی که سوار شده‌اید و در فراز آسمان‌ها در حال حرکت هستید، گزارش‌های متفاوتی را از خلبان پرواز دریافت می‌کنید. خلبان موظف است گزارش‌های متفاوتی از روند پرواز را در اختیار شما بگذارد و شما در طول این سفر پیام‌های مختلفی را دریافت می‌کنید.

اگر قرار باشد که شما ساعاتی طولانی را در این هواپیما بنشینید و پیام‌ها و گزارش‌های متفاوتی را از سوی خلبان دریافت نمایید، چه احساسی خواهید داشت؟ قطعاً پس از دریافت چند پیام و گزارش پیاپی خسته و کسل خواهید شد و با خود خواهید گفت که «چرا این خلبان اینقدر حوصله سر بر است»!

 

حال فرض کنید که خلبان برای ارائه هر گزارش از پشت بلندگو شما را دوست و همراه خود خطاب کند و با لحنی صمیمانه گزارشات این پرواز را در اختیار شما قرار دهد. حالا چه احساسی خواهید داشت؟

روند سخنرانی نیز به همین صورت است. شما نباید یک سخنران خشک و بی‌روح بوده و فقط سیل عظیمی از اطلاعات را با لحنی غریبانه تحویل مخاطب دهید؛ زیرا در این صورت فقط سخنرانی حوصله‌سربر خواهید بود و هیچ تأثیر مثبتی روی مخاطب نخواهید داشت. شما می‌توانید با رعایت کردن همین موارد ممنوعه ساده، سخنرانی فوق‌العاده را آماده کرده و ارائه کنید.

19_ زیر سوال بردن مخاطب!

تحت هیچ شرایطی و حتی برای شوخی نیز «مخاطبان را زیر سوال نبرید!» این کار یک خودکُشی کاملاً غیر حرفه‌ای برای یک سخنران است… شما به عنوان یک سخنران (یا هر فردی که در حال صحبت است) از تریبون استفاده می‌کنید تا مطالبی را به صورت موثر منتقل کنید نه اینکه با زیر سوال بردن مخاطبان تمام راه‌های ارتباطی ممکن را ببندید!

قضیه خیلی ساده است! شما برای ارتباط خوب و موثر با مخاطبان‌تان باید با آنها همدلی کرده و به گونه‌ای رفتار کنید که مخاطب از بودن با شما و گوش دادن به صحبت‌های‌تان لذت ببرد.

ممکن است شما به عنوان یک سخنران بخواهید برای جلب توجه، شوخ‌طبعی یا بیان نظر شخصی خود مخاطبان را زیر سوال ببرید،‌ مسخره کنید، به آنها توهین کنید یا به صورت کلی کاری انجام دهید که شخص نتواند تحمل کند و ترجیح بدهد که ارتباط خود را با شما قطع کند. این یعنی این یعنی خودکشی.

---

در دوره رایگان سخنرانی و فن بیان شرکت کنید و لذت ببرید!

 

---

20_ اشتباه به بازی گرفتن صدا

یکی از اشتباهات سخنرانی رایجی که بیشتر افراد در هنگام سخنرانی و خود رعایت نمی‌کنند، این است که به ریتم صدا و صحبت‌شان دقت نمی‌کنند. مثلاً سخنرانانی هستند که برای اینکه نشان دهند انرژی خوبی دارند، گاهی اوقات فریاد می‌زنند. یک فریاد مصنوعی. علیرغم اینکه ریتم کلی صحبت‌هایشان آرام است.

با وجود اینکه انرژی در هنگام سخنرانی موضوع مهمی است، اما لزوماً بلند حرف زدن و داد زدن، نشان‌دهنده این نیست که در سخنرانی حرفه‌ای هستید. یکنواختی ریتم سخنرانی به معنی این هم نیست که در سراسر سخنرانی با یک ریتم صحبت کنید؛ اما باید طوری سخنرانی کنید که حالت تصنعی نداشته باشد و به اصطلاح در ذوق مخاطب نزند.

اگر از تند حرف زدن خود نگران هستید، حواستان به تنفس‌ها و وقفه‌های خود باشد. هرچند دقیقه یک بار یک نفس عمیق بکشید. جملات بلند را لازم نیست یک نفس بگویید. در کل باید سخنرانی شما طوری باشد که نه لالایی باشد و مخاطبین را به خواب ببرد و نه آنقدر بلند باشد که پرده گوش‌شان پاره شود.

در مورد جملات، لحن و ترکیب واژه‌ها را به‌خوبی ادا کنید. به بخش‌ها و هجاها توجه کنید. کتاب زیاد بخوانید تا دایره لغات‌تان زیاد شود. از کلمات تازه و جالب فارسی استفاده کنید تا حضار سر ذوق بیایند و… .

21_ ارائه مطلب زیادی بی‌ارزش!

با خودتان روراست باشید، اگر چیزی که برای مخاطبین آماده کرده‌اید با یک سرچ ساده در اینترنت پیدا می‌شود، وقت آنها را تلف نکنید. منظورمان گفتن نکات جدید نیست. شما می‌توانید مطالب قدیمی را بازگو کنید؛ اما به روش‌های جدید و موثرتر.

یکی از مشکلات جدی اکثر سخنرانان آماتور، این است که زیادی به حاشیه می‌روند. شوخی، داستان، نکات علمی و خاطره تعریف کردن اگر جذاب باشد، هیچ اشکالی ندارد. ولی تنظیم کنید که به ‌موقع به سراغ اصل مطلب بروید.

مقدمه‌چینی باید کوتاه باشد. یک قانون نانوشته این است که حداکثر 5 درصد از وقت سخنرانی را برای مقدمه‌چینی مصرف کنید نه بیشتر؛ مثلاً اگر سخنرانی شما 3 ساعت است، مقدمه شما حداکثر باید 10 دقیقه طول بکشد.

22_ نتیجه گیری اخلاقی و قضاوت

اگر داستان، خاطره شخصی و یا نکته‌ای راجع به اوضاع کنونی کشور می گویید تا جایی که امکان دارد، از قضاوت شخصی و نتیجه گیری اخلاقی پرهیز کنید.
همه مخاطبین از اوضاع کنونی کشور اطلاع کافی دارند و هر فردی برای خودش سلیقه‌ای خاص دارد؛ بنابراین بهتر است قضاوت‌های‌تان را در وبلاگ شخصی خود بیان کنید نه در جمعی که سخنرانی می‌کنید.

23_ در موضوعات غیرمرتبط هم مطالعه کنید

اگر وقت اضافه دارید، در موضوعات مختلف مطالعه کنید. مطالعه کافی از اشتباهات سخنرانی جلوگیری می کند.
کتاب‌های جلال آل احمد را بخوانید تا شیوه داستان‌گویی هنرمندانه را یاد بگیرید.

کتاب‌های جمال زاده را بخوانید تا یاد بگیرید چگونه می‌توانید مثل جمالزاده، از طنز شاهکار در کلام خود بهره ببرید. کتاب‌های مصطفی مستور را بخوانید تا شیوه‌های مینیمالیستی و جملات ظریف را یاد بگیرید و از آن در سخنرانی‌های خود استفاده کنید. کتاب‌ها نوشته می‌شوند تا خوانده شوند. تا می‌توانید مطالعه کنید، مطالعه کنید و مطالعه کنید.

24_ به کار بردن جملات پیچیده

استفاده از جملات پیچیده و طولانی باعث سردرگمی و پیچیدگی می‌شود.

یک جمله معروف هست که می‌گوید: «جمله‌ای که مخاطب باید برای فهمیدنش دو بار آن را بخواند، به درد نمی‌خورد.»

سعی کنید  لقمه را دور سر خودتان نپیچانید. چون این تصور را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کنید که تسلط کافی و آگاهی لازم را ندارید.

 

25- استفاده زیاد از مخفف‌ها

یک راه دیگر برای خراب کردن سخنرانی استفاده افراطی از کلمات و عبارات مخفف است. البته که استفاده درست و به‌جا از عبارات مخفف به شما کمک می‌کند تا از تکرار عبارات ترکیبی طولانی پرهیز کنید، اما استفاده زیاد از مخفف‌ها، بدون شک کیفیت سخنرانی شما را کم می‌کند.

26_ عبارات من‌درآوردی 

اگر با پشت سر هم قرار دادن حروف اول کلمات، کلمه معنی‌دار بسیار جالبی ساختید، خوب است. اما عبارات من‌درآوردی‌ای که تلفظ سخت و دشواری دارند اگرچه برای خود شما مفهوم دارند، اما الزاما مورد علاقه مخاطبان نیستند. بهتر است در سخنرانی خود از عبارات ساختگی استفاده نکنید، مگر اینکه خیلی جالب باشد و در یادها بماند.

27_ استفاده از تلفن همراه حین سخنرانی

عجیب است که هنوز هم برخی سخنرانان، در سخنرانی‌های‌شان حین زنگ خوردن تلفن، آن را جواب می‌دهند. حین سخنرانی نه با کسی تماس بگیرید و نه به تماس‌های دریافتی پاسخ دهید. به شعور خود و مخاطب‌تان احترام بگذارید.

28_ عکس‌های نامناسب در اسلایدها

در اسلایدهای‌تان، از عکس‌های بی‌ربط به موضوع استفاده نکنید. اینکه چطور از عکس‌ها استفاده می‌کنید، موضوع مهمی است. خلاقیت به خرج دهید. عکس‌ها را رک و مستقیم به مخاطب تحویل ندهید. بلکه گاها عکس‌هایی که غیرمستقیم منظور شما را می‌رساند، به کار ببرید.

مثل عکس و تصویر زیر:

در نگاه اول بی‌ربط به نظر می‌رسند، ولی عکس به صورت غیر مستقیم نشان دهنده نیاز به تلاش فراوان برای موفق شدن است.

29_ استفاده از جملات بی‌اصالت و کلیشه‌ها

جملات و عبارات کلیشه‌ای، ممکن است سخنرانی شما را تحت تأثیر قرار دهد و به نظر برسد اجرا اصالت خودش را از دست داده است. از جملات ویژه خودتان استفاده کنید، از ادبیات مخصوص خودتان استفاده کنید و خودتان باشید.

30_ استفاده از نمودارهای پیچیده

نمودارها برای خلاصه‌سازی و ساده‌سازی مفهوم و کمک به فهم بهتر آنها باید در مطلب شما قرار بگیرند. بنابراین اگر نتوانید با نمودارها مفهوم مطلب را ساده‌تر کنید، بهتر است اصلاً آن را حذف کنید. حداقل اگر ناچار به استفاده از نمودارهای پیچیده هستید، برای آنها به خوبی توضیح بگذارید یا توضیحش را به خوبی بیان کنید.

31_ گفتن نکات بی‌ارزش در سخنرانی

اغلب مخاطبین دوست ندارند بدانند شرکت شما چه سوابقی دارد. آنها آمده‌اند تا آموزش ببینند. چیزهای تاریخ مصرف گذشته یا هر آنچه فکر می‌کنید واقعاً کمکی به آنها نمی‌کند را حذف کنید.

32_ ارائه آمار اشتباه

بیان آمار و ارقام حتماً به جذاب‌تر شدن مطالب شما کمک خواهد کرد. اما بیان آمار غلط باعث بی‌اعتمادی مخاطب خواهد شد. چون دیر یا زود درستی یا نادرستی مطالب شما مشخص خواهد شد.

33_ کش دادن بی‌دلیل زمان سخنرانی

اگر محتوای خوبی برای ادامه دادن سخنرانی ندارید، واقعاً تا همین جا کافی است. جلب توجه مخاطب برای مدت طولانی آن هم با محتوای غیرجذاب بسیار دشوار و عملاً غیرممکن است!

34_ اسلایدهای بی‌ربط

بیان مطالبی که مخاطب نیازی به آنها ندارد، تنها موجب هدر رفتن زمان و انرژی خواهد شد. پس تا می‌توانید اسلایدها را به‌اندازه و مرتبط طراحی کنید. قرار دادن تصاویر نامرتبطی که مخاطبان برای درک ارتباط آنها با موضوع نیاز به زمان دارند، کار اشتباهی است.

35_ جوک گفتن!

حتی کمدین‌ها هم روی سن، جوک تعریف نمی‌کنند. بلکه موقعیت جوک را بازی می‌کنند. جوک تعریف نکنید مگر اینکه دو شرط زیر را داشته باشید:

• واقعاً در جوک گفتن ماهر باشید.
• جوک‌ها را مرتبط انتخاب کنید تا مخاطب فهم بیشتری از موضوع پیدا کند.

تعریف یک جوک در مورد مادر زن، آنهم وقتی در حال تدریس تفکر سیستمی در مورد محیط زیست هستید چندان جالب نیست. هست؟

36_ پریدن بین اسلایدها

اسلایدهای خود را قبل سخنرانی به بهترین شکل ممکن مرتب کنید تا در حین سخنرانی مدام بین اسلایدها جلو و عقب نروید و به دنبال چیزی خاص بگردید. در صورت لزوم اسلایدها را تکرار کنید.

37_ روشن گذاشتن میکروفون

ممکن است قبل از آغاز سخنرانی در پشت صحنه یا بعد از سخنرانی چیزی بگویید که مخاطبان‌تان نباید بشنوند. پس حواستان باشد میکروفن روشن نمانده باشد. حتی اگر یادتان نمی‌ماند، در پشت صحنه یک کاغذ یادآور بنویسید.

38_ کلمات یا صداهای نامفهوم و گنگ؟

زیاد به کار بردن کلمات نامفهوم مثل «امممم» یا «مثلاً» یا «در واقع» می‌تواند غیرحرفه‌ای بودن شما را نشان دهد. پیشنهاد می‌شود حتما سری به مقالات آموزشی بیشتر از یک در مورد رفع این صداهای بد بزنید.

39_ پرت کردن حواس مخاطب

کمتر از 10 ثانیه فرصت برای شما هست که توجه مخاطب را به خود جلب کنید. از این به بعد باید کاری کنید که حواس مخاطب روی شما قفل شود. بهتر است در این مدت تمام توجه مخاطب به شما باشد و اگر چیزی باعث عدم تمرکز و توجه آنها می‌شود، آن را حذف کنید.

40_ بی‌توجهی به انگیزه مخاطب

یک سخنرانی خوب باید مخاطبان را تشویق کند و واکنش مخاطبان را برانگیزد. پس سعی کنید به روش‌های گوناگون در مخاطب انگیزه ایجاد کنید. قطعا این کار از قبل نیاز به تمرین دارد.

41_ نظرسنجی نکردن

بعد از پایان سخنرانی از مخاطبین نظرسنجی کنید تا بازخوردها را درک کنید. بهترین راه این است که در گوگل شیت به راحتی نظرسنجی‌ای طراحی کنید و لینک آن را اعلام کنید تا در دقایق پایانی، نظرشان را اعلام کنند. بدون نیاز به کاغذ!

 

42_ بهانه آوردن

تلاش بیهوده نکنید تا با بهانه‌هایی مثل کسالت، کارهای زیاد، گرفتاری و چنین چیزهایی آماده نبودن خود را توجیه کنید. مخاطب کاملاً هوشیار است و چنین چیزهایی برایش غیر قابل قبول…

43_ تبلیغ بد

تبلیغ  در سخنرانی خوب است اما تنها به عنوان درخواست کردن یا همان Call To Action و طوری که در ذوق مخاطب نزند. اگر مراسم سخنرانی شما یک مراسم معارفه است، باید هوشمندانه ارزش‌های زیادی به مخاطب اضافه کنید و آنگاه محصول یا دوره‌تان را معرفی کنید. یادتان باشد همیشه به دنبال اضافه کردن ارزش به مشتریان باشید.

44_ حرف زدن رو به دیوار

هنگام صحبت با مخاطبان‌تان ارتباط چشمی مناسبی برقرار کنید. نگاه کردن به در و دیوار سالن بازدهی خاصی برای مخاطبان و خود شما ندارد.

45_ اسلایدهای دنباله‌دار

شاید بهتر باشد سعی کنید هر اسلاید شما مطلب مستقلی داشته باشد و از اسلایدهای دنباله‌دار پرهیز کنید. به این ترتیب می‌توانید درک مطلب را افزایش بدهید.

 

46_ ضربه به میکروفن

برخی سخنران‌ها پیش از شروع سخنرانی به میکروفن ضربه می‌زنند و هم‌زمان از مخاطبان سؤال می‌کنند: «صدامو دارید؟» بهتر است به میکروفن ضربه نزنید و از راه‌های قشنگ‌تری برای تست میکروفون استفاده کنید.

47_ داستان سفر

برای مخاطبان‌تان زیاد مهم نیست که در فرودگاه، تاکسی و هتل برای شما چه اتفاقاتی افتاده است. مگر اینکه یا به‌اندازه کافی جذاب و گیرا باشد یا واقعاً بتوانید به خوبی آن را به موضوع ارائه خود مرتبط کنید. می‌خواهید بدانید چطور داستان گویی کنیم؟ بیشتر بخوانید:

مقاله هنر داستان گویی در سخنرانی 

48_ طرح سؤالات دشوار

پرسیدن سؤال‌هایی که شنوندگان قادر به پاسخ گفتن به آنها نیستند، باعث می‌شود فردی از خود راضی به نظر برسید! اگر قصد طرح سؤال دارید، سوالاتی با پاسخ‌های بدیهی و ساده بپرسید.

49_ اسلایدهای ناخوانا

سعی کنید اسلایدهای سخنرانی، هم از لحاظ مفهوم و محتوا و هم از لحاظ ظاهری برای مخاطب گیرا و واضح باشد. دقت کنید که آنها قرار است از فاصله زیادی این اسلایدها را مشاهده کنند.

 

بخش دوم مقاله اشتباهات سخنرانی: صوت و ویدیو

خب، همانطور که گفتیم کل این مقاله 2 بخش دارد. در بخش اول تعداد زیادی از اشتباهات سخنرانی را به شکل متنی با هم خواندیم. اما در بخش دوم کمی محتوا را تعاملی‌تر کرده و به سراغ صوت و ویدیوها می‌رویم:

پادکست سخنرانی‌های محکوم به شکست

اگر می‌خواهید سخنرانی خود را از بین ببرید، کار سختی پیش رو ندارید! من در این پادکست، 5 راه قطعی که سخنرانی شما را با شکست موجه می‌کند را معرفی می‌کنم. در این فایل صوتی 8 دقیقه‌ای با حجم 6 مگابایت، نکاتی بسیار ضروری در رابطه با هر سخنران گفته می‌شود که توصیه می‌کنم حتماً تمام این موارد را در کار خود لحاظ کنید و از آن استفاده کنید.

بزرگترین فاجعه و اشتباه در سخنرانی

اگر می‌خواهید با بزرگ‌ترین فاجعه و اشتباه در سخنرانی آشنا شوید باید خدمت شما عرض کنم که این فایل صوتی دقیقاً به همین  منظور ارائه شده است. در این فایل صوتی به شما خواهم گفت که چطور با رعایت نکردن یک اصل ساده در سخنرانی‌های خود باعث می‌شویم که مخاطبان به صورت کلی به ما بی‌توجه شوند و هیچ ارزشی برای صحبت ما قائل نباشند.

این موضوع علی‌الخصوص برای سخنرانی‌های تجاری فوق‌العاده کاربردی است. در این فایل صوتی این اشتباه بزرگ و فاجعه‌باری که می‌تواند به سادگی سخنرانی و ارتباط کلامی را نابود کند می‌شناسید و یاد می‌گیرید با کنترل آن، سطح سخنرانی خود را به اندازه چشمگیری ارتقا دهید.

 

 

دانلود فیلم اشتباه متداولی که همه انجام می‌دهند

در طول تمام سال‌هایی که مشغول تدریس مهارت‌های سخنرانی و فن بیان هستم و با چندین هزار نفر به صورت مداوم یا مقطعی درگیر آموزش این مهارت‌ها بودم، یک نکته بسیار عجیب را مشاهده کردم!

این که افراد فراموش می‌کنند که سخنرانی، فن بیان و ارتباط موثر یک مهارت است نه یک دانش.

در حقیقت مفهوم مهارت‌محور بودن (skill based occupation)  یا دانش محور بودن (Knowledge based occupation) آنقدر مهم است که به کلی نحوه رفتار ما نسبت به یک موضوع را تغییر می‌دهد. در این فیلم آموزشی که از جلسه سوم دوره جامع سخنرانی و فن بیان انتخاب شده است، به این موضوع پرداختیم که در نحوه یادگیری و توقعی که از خودمان داریم باید تغییرات جدی داشته باشیم تا دچار اشتباه متداولی که همه انجام می‌دهند نشویم.

ویدیو یک اشتباه متداول سخنرانی

یکی از نبایدهای سخنرانی و یک اشتباه متداول در سخنرانی این مورد است که وقتی یک سخنران در جایگاه قرار می‌گیرد، به اشتباه شروع به ایراد گرفتن و نقد کردن برگزار کننده، سخنران قبلی یا مسئول برنامه‌ها و… می‌کند.

به این نکته توجه داشته باشیم که جایگاه سخنرانی ارزش ویژه‌ای دارد و با رعایت نکاتی می‌توانیم ارزش سخنرانی خود را حفظ کرده و ارتقا دهیم. در این ویدئو در خصوص برخی از  نبایدهای سخنرانی و موضوعاتی در مورد انتقاد از افراد دیگر هنگام سخنرانی، نکاتی بیان شده است که از لینک زیر می‌‌توانید مشاهده و دانلود کنید:

 

 

برای دانلود کافیست اینجا کلیک کنید (حجم 14MB)

کلام آخر

خب، بالاخره به انتهای مقاله اشتباهات رایج سخنرانی رسیدیم. در این مقاله بیشتر از 50 نکته ارزشمند در مورد سخنرانی را یاد گرفتیم. امیدواریم از مطالعه آن لذت برده باشید. با آرزوی موفقیت.

در دوره رایگان سخنرانی و فن بیان شرکت کنید و لذت ببرید!