بسیاری از ما نیاز پیدا می‌کنیم جایی سخنرانی کنیم یا در جمعی چند کلامی صحبت کنیم. اما انتخاب موضوع سخنرانی، دغدغه خیلی از کسانی است که قصد سخنرانی کردن دارند. خیلی از مدیران، سرپرستان، اساتید و رهبران سازمان‌ها نیاز دارند برای کارمندانشان صحبت کنند. در مقاله پیش رو تلاش کرده‌ایم به شما آموزش بدهیم که چطور موضوعات سخنرانی‌هایتان را انتخاب کنید. امیدواریم در پایان خواندن این مقاله یاد گرفته باشید که چه موضوعی را برای سخنرانی خود انتخاب کنید و از مطالعه این مطلب مقاله لذت کافی ببرید.

دلایل اهمیت انتخاب موضوع سخنرانی

حقیقت این است که انتخاب موضوع سخنرانی جایگاه بسیار بالایی دارد و در صورتی که ما به خوبی به آن توجه نکنیم مجبوریم تبعات آن را بپردازیم.

تکنیک اصلی انتخاب موضوع سخنرانی

اصول ضروری انتخاب موضوع سخنرانی چیست؟ برای انتخاب موضوع سخنرانی باید موضوعی که انتخاب می‌کنیم سه ویژگی زیر را داشته باشد:

• ما در مورد آن متخصص باشیم ( یا حداقل اطلاعات کافی داشته باشیم)؛
• مخاطبان ما به موضوع علاقه داشته باشند؛
• ما نیز به موضوع علاقه داشته باشیم.

در حقیقت برای انتخاب موضوع مناسب، باید این سه ویژگی به صورت همزمان وجود داشته باشند و اگر این سه ویژگی با همدیگر نباشند می‌توان مطمئن بود که در بهترین حالت بخشی از کار ما ایده‌آل نخواهد بود…

اجازه بدهید بقیه توضیحات را با یک مثال پی بگیریم.

در اینجا چند حالت از حالت‌های موجود برای انتخاب موضوع را انتخاب می‌کنیم و در مورد آن صحبت می‌کنیم:

1. انتخاب موضوع مطابق با علایق و دانش خود

در این حالت ممکن است ما به دلیل تخصص اطلاعات خوبی داشته باشیم و البته به دلیل علاقه‌ای که به موضوع داریم، موضوع را بسیار با هیجان و جذابیت ارائه کنیم اما مسأله اینجاست که حتی این دو شرط باعث نمی‌شود که مخاطب لزوماْ به ما گوش کند زیرا اگر مخاطب موضوعی را دوست نداشته باشد، هر کاری هم که بکنیم، بازهم نمی‌توانیم توجه او را به خود جلب کنیم.

یکی از بهترین مثال‌ها، مثال دوست عزیزی بود که در زمینه دعوت افراد به فرزندآوری بیشتر فعالیت و تبلیغ می‌کرد و او در زمینه تخصصی خود اطلاعات زیادی داشت و البته این موضوع را به عنوان یک وظیفه می‌دید و نسب به آن علاقه و هیجان زیادی داشت اما مشکل اینجا بود که مخاطبان او واقعاْ توجیه نبودند که چرا باید این کار را انجام دهند و از همین رو صحبت‌های این دوست تا زمانی که با راهکار زیر آشنا شود، اثرگذاری زیادی نداشت.

راهکاری که در این مواقع پیشنهاد می‌شود این است که ما باید در همان ابتدای صحبتانمان کاری کنیم که مخاطبان نسبت به موضوع ما علاقه مند شوند و یا حداقل حس مسئولیت داشته باشند!

مقایسه شرایط فعلی با شرایط ایده‌آل و یا بیان چند نکته جالب و یا ارائه یک قول تضمیمی جالب می‌تواند یکی از روش‌های جالب برای شروع سخنرانی باشد که اگر به خوبی صورت بگیرد می‌تواند باعث ایجاد علاقه در مخاطبان بشود.

• مطلب مرتبط: شروع سخنرانی جذاب با بهترین تکنیک‌ها

2. انتخاب موضوع مطابق با موقعیت و اهداف سخنرانی

گاهی اوقات ما در یک موضوع متخصص هستیم و التبه مخاطب نیز این موضوع را دوست دارد، اما مشکل اینجاست که ما این موضوع را دوست نداریم و برای همین اتفاقی که رخ می‌دهد این است که اطلاعات مفید ما برای مخاطبی که تشنه علم مورد نظر است آنچنان موثر واقع نمی‌شود زیرا ما علاقه و هیجانی نسبت به این موضوع نداریم.

نمونه بارز این موضوع برخی از اساتید دانشگاهی هستند که در مورد موضوعی اطلاعات بسیار زیادی دارند و اکثر مخاطبان آنها نیز از روی علاقه در این رشته تحصیلی مشغول به تحصیل هستند اما این اساتید تنها به دلیل مسائل مالی به تدریس مشغول هستند و به محض این که منبع مالی دیگری داشته باشند دست از تدریس می‌کشند!

خب در این حالت مخاطبان آگاهانه یا ناخودآگاهانه متوجه این موضوع می‌شوند و میزان توجه آنها به مراتب کمتر خواهد شد.

برای این دسته از سخنرانان من هیچ توصیه‌ای جز رها کردن موضوع و انتخاب موضوعی دیگر ندارم. زیرا اعتقاد دارم کاری که از روی علاقه شخصی انجام نشود هیچ ارزشی نخواهد داشت

ملاک شخصی من برای انجام یک کار این است که ببینم آیا اگر برای همین کار به من دستمزد ندهند نیز حاضر به انجام آن هستم؟

3. انتخاب موضوع مطابق با شرایط و علایق مخاطبان

و آخرین حالتی که قصد دارم در این نوشته برسی کنم زمانی است که هم ما و هم مخاطب به موضوعی علاقه مند هستیم اما در مورد آن اطلاعی نداریم صحبت دقیقاً می‌شود مثل صحبت‌های راننده تاکسی و مسافران در مورد انرژی هسته‌ای! جذاب اما بی محتوا!

حالا مساله این است که شما بتوانید بهترین و ایده‌آل ترین حالت سخنرانی را پیدا کنید و بهترین موضوع سخنرانی را برای خود بیابید.

روش انتخاب یک موضوع جذاب برای ارائه

سوالی که بسیاری از شرکت کنندگان در مورد موضوع سخنرانی می‌پرسند این است که بهترین موضوع برای سخنرانی چیست؟ واقعیت این است که بهترین موضوع هیچ وقت وجود ندارد و همه چیز بسته به شرایط ممکن است تغییر کند.

فرض کنید در سمینار معارفه مدرسه استادی 7 ما، 1200 نفر شرکت کنند. قصد داشته باشند در مورد موضوع راه‌اندازی کسب و کار مبتنی بر سخنرانی و آموزش اطلاعاتی کسب کنند. حالا فرض کنید در مورد موضوع دیگری مثل تناسب اندام برایشان سخن بگوییم!

واقعیت این است که قطعاً در نیمه سخنرانی مخاطبان، سالن را ترک می‌کنند؛ زیرا موضوع، موضوع خوبی بود اما متناسب با خواسته آنها و توقع و قول قبلی نبود! این خیلی مهم است که مطالب ارائه شده توسط مدرس با توقع قبلی ایجاد شده یکسان باشد.

خاطره‌ای از پیام بهرام پور در این مورد بخوانید:

سال گذشته در مجموعه ای آموزش مهارت های مشتری مداری را از من درخواست کرده بود و برای همین موضوع عازم محل تدریس شدم که موقع ورود دیدم جلوی در نوشته: به سمینار ارتباط موثر خوش آمدید. مدرس دکتر محمد پیام بهرامی پور! روانشناس و کارشناس تلویزیون!

خب! در چنین شرایطی واقعاً فکر می‌کنید مخاطبان چه توقعی دارند؟ و چه ارائه می‌توان داشت؟!

موضوع من (مهارت های مشتری مداری) موضوع بسیار خوبی بود و در آن تخصص داشتم. اما مخاطبان از من ارتباط موثر می‌خواستند. کاری که در این شرایط به ذهنم رسید این بود که موضوع مشتری مداری را با رویکرد ارتباط موثر ارائه کنم تا هم موضوع اصلی حفظ شود و هم مخاطبان به آن گوش کنند و توقع آنها برآورده شود.

بنابراین باید بگویم که بهترین موضوع سخنرانی وجود ندارد و آنچه مهم است درک درستی از ترکیب سخنران، مخاطب، محیط و توقع است که بر اساس آن باید سخنران تصمیم درستی اتخاذ کند.

لیست موضوعات سخنرانی

یکی دیگر از درخواست‌های عجیب افرادی که از سخنرانی چیز زیادی نمی‌دانند، این است که از ما لیست موضوعات سخنرانی را درخواست می‌کنند! یعنی از ما می‌خواهند که لیستی به آنها بدهیم که در آن موضوعات مختلفی در مورد سخنرانی نوشته شده باشد و آنها در مورد آن صحبت کنند. بدون شک با خواندن متن تا اینجا می‌دانید که چنین لیستی وجود ندارد و نباید داشته باشد!

زیرا هر فردی و هر مخاطبی شرایط خاص خود را دارد مثلاً هیچ لیستی نمی‌تواند هم برای یک پزشک مفید باشد و هم برای یک مدیر! بنابراین چنین لیستی وجود ندارد. البته ما برای تقویت سخنرانی بداهه به شرکت کنندگان لیستی از موضوعات برای تمرین می‌دهیم که برای آن می‌توانید کتاب الکترونیکی رایگان سخنرانی بداهه را دانلود کنید.

همچنین می‌توانید لیست نمونه که در زیر قرار داده‌ایم را بخوانید:

1- موضوع برای سخنرانی انگیزشی

• چطور انگیزه‌مان را برای درس خواندن بیشتر کنیم؟
• چطور برای پیشرفتمان، انگیزه داشته باشیم؟
• چگونه در سه گام، به سوی موفقیت برویم؟
• چطور باورهایمان را برای رسیدن به رویاهایمان تغییر دهیم؟
• چطور بعد از شکست، دوباره به مدار پیروزی برگردیم؟
• چطور ورزش را شروع کنیم و در سه ماه چربی‌ها را ناپدید کنیم؟
• چطور کسب و کارمان را راه‌اندازی کنیم؟

2- موضوع برای سخنرانی نوجوانان

• چطور در دنیای دیجیتال، فریب نخوریم؟
• سواد رسانه‌ای چیست و چگونه آن را کسب کنیم؟
• چگونه برای درس خواندن انگیزه به دست آوریم؟
• چطور بهترین مسیر شغلی آینده را حدس بزنیم؟
• از شبکه‌های اجتماعی چطور پول درآوریم؟
• هوش مصنوعی چیست و چطور در آن استاد شویم؟
• چگونه مسئولیت پذیری را در خود نهادینه کنیم؟

3- موضوع برای سخنرانی اجتماعی

• علل و راهکارهایی برای بیکاری
• چطور امنیت روانی جامعه را گسترش دهیم؟
• حقوق شهروندی ما چیست و چطور از آن استفاده کنیم؟
• عوامل تخریب کننده محیط زیست
• چرا حفظ گونه های جانوری و گیاهی اهمیت دارد؟
• چگونه منابع خاکی را حفظ کنیم؟
• پیامد‌های تغییرات اقلیمی برای ایران چیست؟
• نظام سلامت با چه چالش هایی همراه است؟
• چگونه از کالایی شدن علم جلوگیری کنیم؟
• فواید و آسیب‌های سبک زندگی تازه و جهان اولی
• چگونه مشکل ازدواج جوانان را حل کنیم؟
• چگونه جلوی پیر شدن جمعیت را بگیریم؟
• چگونه جلوی فساد در ادارات را بگیریم؟
• چطور درخواست کنیم؟

4- موضوع برای سخنرانی مدیریتی

• چطور کارمندان را پرانگیزه کنیم؟
• چطور نظم و ترتیب را به کارمندانمان آموزش دهیم؟
• چطور جلو فرسودگی شغلی را بگیریم؟
• چطور رهبر سازمان باشیم نه مدیر آن!
• اعتراضات کارمندان چیست و چگونه جلوگیری کنیم؟
• چگونه استخدام کنیم؟

اشتباهات در انتخاب موضوع سخنرانی

و اما نوبتی هم که باشد، نوبت می‌رسد به اشتباهات متداول در انتخاب موضوع سخنرانی. در ادامه قصد داریم چند مورد از اصلی‌ترین اشتباهات در رابطه با انتخاب موضوع را با یکدیگر مرور کنیم.

اشتباه اول: در نظر نگرفتن علاقه مخاطب

بدون شک اولین اشتباه در نظر نگرفتن علاقه مخاطبان به موضوع سخنرانی است.حتماً موضوع برای مخاطب شما نیز دارای جذابیت باشد.

ممکن است شما موضوعی را بسیار مسلط باشید و در آن مختصص بوده و تجربه کافی هم داشته‌اید اما این موضوع هیچ ارتباطی با مخاطبان شما نداشته باشد و آنها نیز علاقه‌ای به شنیدن موضوع نداشته باشند.

در چنین صورتی اگر موضوع مورد علاقه خود را انتخاب کنید نشان از خودخواهی و بی‌توجهی به مخاطبان است.

اشتباه دوم: عدم تناسب با زمان

یکی از زمان‌هایی که دوست دارم خودم را از پنجره خانه‌ بیرون پرت کنم (البته خانه ما طبقه اول است!) زمان‌هایی است که سخنران روی سن می‌آید و می‌گوید البته موضوع صحبت من، آنقدر مفصل است که ساعت‌ها و روزها باید در مورد آن صحبت کرد و واقعاً امکان پذیر نیست که بتوانم آن را در مدت زمان کوتاهی ارائه کنم….

اگر بخواهم از زبان یک متخصص جمله بالا را ترجمه بکنم دو معنا می‌توانم برای شما استخراج کنم:

1. من نتوانستم موضوع مناسبی فراخور وقت تعیین شده آماده کنم.
2. من نمی‌توانم صحبت‌های مهم را انتخاب کنم و اولویت و آنها را مدیریت کنم.

توجه کنید که موضوع شما تا حد ممکن جزئی و متناسب با زمان باشد تا دچار کمبود وقت برای سخنرانی نشوید. به قول خودم: دیدن چهره کسانی که می‌خواهند تاریخ ایران پس از اسلام را در مدت 10 دقیقه ارائه کننده واقعاً خنده دار است! شبیه کسانی که می‌خواهند یک نردبان را در جیب خود جا کنند!

اشتباه سوم: می‌خواهیم نظر همه را جلب کنیم

این که بخواهیم نظر همهمخاطبان را جلب کنیم حتماً کار غیر ممکنی است و باید بدانیم که چنین موضوعی مقدور نیست.

کاری که ما باید انجام دهیم این است که غالب مخاطبان و قشر هدفی که مد نظرمان هست را جلب کنیم و سعی کنیم تا حد ممکن کسی را از خود نرنجانیم! همین!

این که بخواهیم نظر همه را جلب کنیم غیر ممکن است و نظرسنجی‌های هر دوره نشان می‌دهد که چنین موضوعی بسیار غیر ممکن خواهد بود؛ زیرا در برگه‌های نظر سنجی یک کلاس دو نفر می‌نویسند موضوع عالی بود و سه نفر می‌نویسند در انتخاب موضوع دقت شود.

موضوع لکچر (Topic for lecture) و کنفرانس

همچنین بسیاری از دانشجویان کلاس‌های زبان انگلیسی از ما می پرسند که چه موضوعی برای ارائه کنفرانس و یا presentation مناسب است؟

خوشبختانه در چنین شرایطی لزومی ندارد که همه شرایط بالا رعایت شوند (هرچند اگر این موضوع رعایت شود عالی خواهد بود) اما هدف اصلی از ارائه لکچر این است که مهارت صحبت در جمع شما تقویت شود و بنابراین برای کلاس انگلیسی می‌توانید به مقاله مقابل مراجعه کنید. (Topic for lecture)

سخن پایانی

به عنوان سخن پایانی باید این را بگویم که در بسیاری از موارد، این که موضوع چقدر جذاب است اهمیتی ندارد و این هنر سخنران است که می تواند یک موضوع سخنرانی بسیار ضعیف را تبدیل به یک موضوع سخنرانی جذاب نماید. در این مقاله، تلاش کردیم در مورد موضوع سخنرانی صحبت کنیم و به شما اهمیت این قضیه را یادآوری کنیم. همچنین در بخش بعدی، چندین موضوع پیشنهادی به شما ارائه کردیم. امیدواریم از خواندن این مطالب لذت برده باشید. هر نظری دارید، قسمت کامنت‌ها در پایین همین مقاله برای شماست!

در فن بیان و سخنرانی، به رایگان استاد شوید!

دوره‌ای 100 درصد رایگان برایتان تدارک دیده‌ایم که به 6 هزار نفر کم کرده بیان و کلام بهتری داشته باشند. روی تصویر زیر کلیک کنید: