با نگاهی به معنی لفظ قلم در لغت نامه فارسی شهری به تعریف زیر بر می‌خوریم:
در حقیقت ادبیات ما هنگام صحبت کردن و نوشتن، تفاوت دارد. اگر ما طوری که می‌نویسیم، صحبت کنیم، گفته می‌شود که لفظ قلم حرف می‌زنیم.

وبینار فتح قله سخنوری رایگان شد!

دیگه وقتشه تو جمع همه نگاها روی تو باشه!

ثبت نام فوری و رایگان!

لفظ قلم حرف زدن یعنی چه؟

تا حالا شده کسی را ببینید که آن‌قدر رسمی صحبت می‌کند که حس کنید با مدیر جلسه طرف هستید؟ مثلاً به‌جای «ممنون»، می‌گوید: «از توجه شما بسیار سپاس‌گزارم». یا وقتی می‌خواهد چیزی را توضیح دهد، می‌گوید: «مایلم در این‌باره چند نکته عرض کنم.»

شاید در نگاه اول، چنین سبکی کمی سنگین به‌نظر برسد. ولی واقعیت این است که لفظ قلم حرف زدن گاهی نه‌تنها باعث سنگینی فضا نمی‌شود، بلکه احترام، ادب و شخصیت حرفه‌ای ما را هم بهتر نشان می‌دهد.

خیلی‌ها تصور می‌کنند این سبک صحبت کردن مخصوص آدم‌های باکلاس، تحصیل‌کرده یا اهل ادبیات هست. اما واقعاً معنی لفظ قلم چیست؟ آیا فقط یه شکل از باکلاس بودن در کلام هست، یا چیزی فراتر از ان هست

در این مقاله، می‌خواهیم بررسی کنیم:

• لفظ قلم یعنی چه؟
• چه تفاوتی با حرف زدن معمولی دارد؟
• آیا لفظ قلم حرف زدن نشانه باکلاس بودن است؟
• در چه موقعیت‌هایی بهتر است رسمی‌تر صحبت کنیم؟
• چطور می‌توانیم بدون نقش بازی کردن، مؤدبانه و حرفه‌ای صحبت کنیم؟

اگر شما هم دوست دارید زبان گفتار خود را به شکل طبیعی، حرفه‌ای و اثرگذارتر ارتقا بدهید، خواندن این مقاله برایتان مفید خواهد بود.

لفظ قلم یعنی چه؟

لفظ قلم اصطلاحی‌ست که در زبان فارسی برای توصیف نوعی گفتار رسمی، مرتب و نزدیک به سبک نوشتار استفاده می‌شود. وقتی کسی لفظ قلم حرف می‌زند، معمولاً از واژه‌ها و جمله‌هایی استفاده می‌کند که در مکاتبات اداری، متون علمی یا گفتار رسمی رایج هستند.

این سبک گفتار، معمولاً نشانه ادب، توجه به شنونده و تلاش برای انتقال بهتر پیام است. اما در برخی شرایط هم ممکن است بیش از حد رسمی به‌نظر برسد، مخصوصاً اگر در موقعیت‌های دوستانه استفاده شود.

یک مثال ساده:

• گفتار معمولی: «می‌خوام یه چیز بگم.»
• گفتار لفظ قلم: «مایلم نکته‌ای را با شما در میان بگذارم.»

در واقع، لفظ قلم صحبت کردن بیشتر شبیه نوشتن رسمی در مکاتبات ادار‌ی یا مقاله‌نویسی هست. این سبک گفتار در موقعیت‌هایی مثل سخنرانی، ارائه در کلاس، جلسات رسمی یا برخورد با افراد ناآشنا کاربرد دارد.

اگر دوست دارید با مفهوم پایه‌ای  فن بیان آشنا شوید و بدانید چرا این مهارت در زندگی شخصی و کاری اهمیت دارد، پیشنهاد می‌کنم حتماً مقاله فن بیان چیست؟ را مطالعه کنید.

تفاوت زبان رسمی با زبان عامیانه

یکی از مهم‌ترین چیزهایی که باید بشناسیم، فرق بین زبان رسمی و زبان خودمانی است. این تفاوت را اگر درک کنیم، خیلی راحت‌تر می‌توانیم تصمیم بگیریم که در چه موقعیتی از کدام سبک استفاده کنیم.

هم زبان رسمی و هم زبان عامیانه، جای خود را دارند. فقط باید بدانیم کِی از کدام استفاده کنیم تا دچار سوءتفاهم نشویم.

آیا لفظ قلم صحبت کردن با کلاس است؟

جواب این سوال به شدت به درک ما از موقعیت بستگی داره. بعضی‌ها تصور می‌کنن هرچه رسمی‌تر صحبت کنیم، باکلاس‌تر به نظر می‌رسیم. اما واقعیت اینه که باکلاس بودن فقط به ظاهر کلمات بستگی نداره، بلکه به رفتار، لحن، ادب و تناسب گفتار هم مربوط می‌شه.

اگر کسی در موقعیتی غیررسمی، با لحنی خشک و رسمی حرف بزنه، نه‌تنها باکلاس به نظر نمی‌رسه، بلکه ممکنه مصنوعی و حتی غیرصمیمی به‌نظر بیاد.

بنابراین:

با کلمات باکلاس حرف زدن وقتی ارزش داره که با لحن درست، جایگاه مناسب و شخصیت واقعی ما هماهنگ باشه.

یکی از مواردی که باعث می‌شود صحبت‌های ما شنونده را جذب کند، لحن صحبت است. اگر به دنبال تمرین‌هایی برای بهتر شدن لحن خود هستید، این مقاله شش تمرین  لحن صحبت راهنمای خوبی خواهد بود.

عامیانه حرف زدن یعنی چه؟

عامیانه حرف زدن یعنی استفاده از واژه‌ها و ساختارهایی که در گفت‌وگوی روزمره به‌کار می‌روند. این سبک گفتار، صمیمی، خودمانی و معمولاً بدون چارچوب‌های دقیق دستوری است.

مثلاً وقتی به دوستی می‌گوییم: «کجایی؟ خیلی وقته ندیدمت!» داریم عامیانه صحبت می‌کنیم. این مدل حرف زدن اصلاً ناپسند نیست، بلکه اتفاقاً باعث نزدیکی بیشتر بین افراد می‌شود.

اما باید بدانیم که زبان عامیانه در همه جا کاربرد ندارد. اگر بخواهیم در جلسه‌ای رسمی یا هنگام مصاحبه شغلی، به همان سبک خودمانی حرف بزنیم، احتمال دارد تأثیر منفی روی مخاطب بگذاریم.

کجا لفظ قلم حرف بزنیم و کجا نه؟

خیلی مهم است که بدانیم هر نوع صحبت کردنی، جای خودش را دارد. اگر با دوستان نزدیک به‌صورت رسمی صحبت کنیم، ممکن است بین ما فاصله ایجاد شود. در مقابل، اگر در یک جلسه رسمی یا محیط دانشگاهی با زبان عامیانه حرف بزنیم، شاید جدی گرفته نشویم.

مثال‌های کاربرد لفظ قلم حرف زدن:

• هنگام ارائه سخنرانی
• در مصاحبه‌های شغلی
• مکاتبه‌های اداری و رسمی
• هنگام صحبت با افراد مسن یا مقام رسمی

مثال‌های کاربرد زبان عامیانه:

• صحبت با دوستان صمیمی
• گپ زدن در فضای مجازی
• گفتگوهای روزمره با خانواده

اگر در مرحله‌ای هستید که خواستگاری در پیش دارید یا می‌خواهید برای موقعیت‌های مهم ارتباطی آماده شوید، مقاله فن بیان در خواستگاری با نکاتی کاربردی می‌تواند کمک بزرگی باشد.

آیا لفظ قلم حرف زدن باعث اعتماد به نفس می‌شود؟

یکی از سؤال‌های پرتکرار این است که آیا لفظ قلم صحبت کردن باعث افزایش اعتماد به نفس می‌شود یا نه. پاسخ این است: تا حدی، بله.

وقتی واژه‌هایمان را با دقت انتخاب می‌کنیم، ساختار حرف‌هایمان واضح و کامل است، و با لحن آرام و محترمانه صحبت می‌کنیم، احساس تسلط بیشتری بر کلام خود خواهیم داشت. این تسلط، در درازمدت باعث افزایش اعتماد به نفس خواهد شد.

اما باید حواسمان باشد که اگر این سبک برایمان طبیعی نباشد و بخواهیم تقلیدی صحبت کنیم، نتیجه‌اش ممکن است اضطراب، استرس و حتی تپق‌های بیشتر باشد. پس اگر می‌خواهیم لفظ قلم حرف بزنیم، باید آن را تمرین کنیم تا درونی شود.

اگر به دنبال این هستید که علاوه بر بهتر صحبت کردن، بتوانید تأثیر بیشتری بر ذهن و احساس مخاطب بگذارید، مقاله تکنیک‌های  افزایش هوش کلامی را از دست ندهید.

چطور باکلاس حرف بزنیم؟

اگر می‌خواهید باکلاس باشید، در اولین گام باید باکلاس حرف‌زدن را تمرین کنید. البته که این کار سختی نیست! کافی است نسبت به کلمات و جملات جدید حساس باشید و لفظ قلم حرف زدن را تمرین کنید.

برای باکلاس صحبت کردن لازم است:

• شمرده، آرام و متین صحبت کنید.
• به هیچ‌وجه از الفاظ رکیک و نامحترمانه استفاده نکنید.
• دستور زبان فارسی را یاد بگیرید و آن را در کلام خود جاری کنید.
• شنونده فعال باشید و با دقت به طرف مقابل گوش کنید.
• یک بار برای همیشه، خجولی‌گری را کنار بگذارید.
• همیشه با تن‌صدای ملایم صحبت کنید و صدایتان را بالا نبرید.
• در طول گفتگو، به قدر کافی تماس چشمی داشته باشید.
• با هدف انتقال انرژی مثبت به دیگران، ارتباط را آغاز کنید.
• پرحرف بودن را کنار بگذارید و در مورد خودتان صحبت نکنید.
• وارد حریم خصوصی دیگر افراد نشوید.
• اصطلاحات کوچه و بازاری امکان لفظ قلم صحبت کردن را از شما می‌گیرند.

به طور خلاصه، لازم است از کلمات مناسب، محترمانه و به‌جا استفاده کنید و مهارت “به‌گویی” را بارها و بارها تمرین کنید.

لیست کلمات محترمانه برای لفظ قلم حرف زدن

مثل هر مهارت دیگری، باکلاس حرف زدن را باید با روش های خلاقانه، بارها و بارها تمرین کنید، تا جایی که روش مناسب خودتان را پیدا کنید. مثلا ممکن است تهیه کردن و چسباندن استیکرهای کوچک در مکان های مختلف منزل و مرور کلمات و جملاتی که به تازگی یاد گرفته اید، برای شما کاربردی باشد.

فهرست جملات و کلمات محترمانه: 

مرسی ، ممنون	سپاس‌گزارم ، متشکرم
بگو می‌شنوم	بفرمایید
جات خالی بود	جاتون سبز بود
خسته نباشید	شاد و پرانرژی باشید
شرمندم که مزاحم شدم	مرسی که وقت گذاشتید
خداحافظ ، بای	خدانگهدار ، خدانگهدارتون
جات خالی بود	جاتون سبز بود
زشته	قشنگ نیست
بد نیستم ، ای شکرخدا	عالی‌ام، خداراشکر
گرفتارم ، درگیرم	در فرصت مناسب خدمت می‌رسم

ببخشید که مزاحم شدم	ممنونم که وقت گذاشتید
به درد من نمی‌خوره	برای کار من مناسب نیست
دخالت نکن	اجازه بده من انجامش بد
به تو ربطی نداره	اجازه بده من حلش می‌کنم
خوشم نمیاد ، بدم میاد	با سلیقه من جور نیست
فهمیدی؟ ، گرفتی؟	متوجه شدید؟
حرف‌های من تموم شد	عرایض بنده تموم شد
نمی‌دونم ، خبر ندارم	در جریان نیستم ، اطلاع ندارم
خیلی گرونه	مقرون به صرفه نیست
دنبال یه چیز ارزونم	یه مورد اقتصادی می‌خواهم

ازت ناراحتم، دلخور شدم	از شما گلایه دارم
این	ایشون
خجالتم ندید	شرمنده می‌کنید
چه کمکی ازم برمیاد؟	چه خدمتی ازم ساخته است؟
آقا	قربان ، جناب
به فکرت بودم، سراغت رو می‌گرفتم	جویای احوال‌تون بودم
جونم به لبم رسید	واسه من راحت نبود
خدا بد نده	خدا سلامتی بده ، سالم باشید ایشالا
اصلا چیز خوبی نیست	می‌تونه بهتر باشه ، جای کار داره
سخته	آسون به نظر نمی‌رسه

یه مشکلی هست	یه مسئله وجود داره ، یه نقص داره
دروغ نگو	راست می‌گی؟ ، جدی؟
قابل نداره	یه هدیه است واسه‌ی شما
صاحبش قابل داره	برازنده شماست
شکست خوردم	یه تجربه جدید شد
نمی‌دونم	واسه جواب دادن یه کم فرصت می‌خوام
چرا اذیت می‌کنی؟	این کار الانت چه لذتی واست داره؟
از این بدم میاد	با سلیقه من جور نیست
چرا بقیه بیشتر از من حقوق می‌گیرن؟	راهنمایی می‌کنید چطوری به شرکت سود برسونم و حقوقم بیشتر بشه؟
در خدمتم	بفرمایید

کلمات جاپرکن را حذف کنید

کلماتی مثل “اممم، و، عه، خب، میدونی، بعد و…” که فقط به‌عنوان جا‌پرکن استفاده می‌شوند را باید از صحبت‌هایتان حذف کنید. به‌کار بردن این کلمات هیچ ضرورتی ندارد، خسته‌کننده هستند و روی توجه دیگران اثر منفی می‌گذارد.

افرادی که بیش‌ازحد از این کلمات استفاده می‌کنند، ممکن است خجالتی، نگران یا حواس‌پرت به نظر برسند. در یک مصاحبه شغلی، فردی را تصور کنید که مدام از “عه” و “اممم” استفاده می‌کند و حالا تصور کنید همان شخص زمان حرف زدن تسلط و آرامش بالایی دارد. در حالت دوم، احتمال موفقیت فرد بیشتر خواهد بود.

برای مدیریت کلمات جاپرکن کافی است نسبت به افکارتان آگاهی داشته باشید، بیشتر از قبل مکث کنید و چند دقیقه در طول روز صدایتان را ضبط کنید و به آن گوش دهید.

تنفس صحیح را تمرین کنید

تمرین تنقس عمیق صدایتان را رساتر می‌کند، اعتمادبه‌نفس‌تان را افزایش می‌دهد و این امکان را فراهم می‌کند که روی صدایتان کنترل بیشتری داشته باشید. همه افراد زمان صحبت کردن تنش را تجربه کرده‌اند، فشاری که باعث می‌شود بخواهند عمیق و سریع‌تر نفس بکشند.

در صورتی که زمان صحبت کردن و تنش و استرس داشته باشید، کنترلی روی صدای خود نخواهید داشت. نقطه مقابل آن، این است که آرامش داشته باشید، به شکل عمیق نفس بکشید، صدایی رسا و تحت کنترل داشته باشید و با اعتمادبه‌نفس صحبت کنید.

نکته مهم این است که از طریق شکم و به شکل عمیق‌نفس بکشید، نه در قفسه سینه. یکی از ساده‌ترین و اثرگذارترین تمرینات تنفس عمیق، این است که دراز بکشید، یک دست را روی شکم و دست دیگر را روی قفسه سینه قرار دهید و شروع به نفس کشیدن کنید. حالا باید تلاش کنید به جای قفسه سینه، شکم‌تان تحرک داشته باشد.

اگر به اطرافیان خود نگاه کنید، اغلب آنها تنفس سینه‌ای دارند، به این معنی که تنفس آنها کم‌عمق است. تنفس شکمی به مرور تبدیل به عادت شده، اعتمادبه‌نفس‌تان را افزایش می‌دهد و صدایتان را واضح و رسا می‌کند.

سرعت کلام‌تان را کنترل کنید

معمولا افراد زمان صحبت کردن، به ویژه در مقابل جمعیت، حس می‌کنند باید سریع‌تر صحبت کنند. در واقع، می‌خواهند برای به پایان رساندن صحبت‌هایشان عجله دارند اما عجله کردن هیچ کمکی نخواهد کرد.

زمانی‌که سریع‌تر از حالت عادی صحبت می‌کنید، بسیاری از کلمات را اشتباه تلفظ خواهید کرد، مخاطب احساس سردرگمی می‌کند و مفهوم به درستی منتقل نخواهد شد. در چنین شرایطی طرف مقابل احساس بدی خواهد داشت و دائم باید حرف‌هایتان را تکرار کنید.

سرعت کلام‌تان باید آرام باشد، نه آهسته. در واقع، باید به خودتان فرصت فکر کردن، نفس کشیدن و بیان درست کلمات را بدهید. هر زمان که احساس استرس داشتید یا خیلی سریع صحبت می‌کردید، کمی مکث کنید و یک نفس عمیق بکشید.

نفس عمیق احساس شما را مثبت می‌کند و استرس را تا حد قابل قبولی کاهش می‌دهد. به کمک تنفس صحیح و با استفاده از تکنیک مکث، می‌توانید سرعت کلام‌تان را کاهش دهید و روی بیان‌تان تسلط بیشتری داشته باشید.

به زبان بدن خود توجه کنید

زبان بدن قدرتمند داشته باشید: به صورت تمام قد و منظم بایستید، در پاهای خود احساس قدرت داشته باشید و با اعتماد‌به‌نفس باشید.

زمان نشستن حالت بدی صحیحی داشته باشید: زمانی که به صورت صاف نشسته باشید، به دیگران پیام ظرافت و آرامش را منتقل خواهید کرد.

روی شانه‌های خود تسلط داشته باشید: با این کار نسبت به خود احساس تسلط و آرامش خواهید داشت.

ارتباط چشمی معنادار برقرار کنید: زمان گفتگو باید با مخاطب تماس چشمی داشته باشید و به این ترتیب او را درگیر کنید.

لبخند را فراموش نکنید: لبخند نماد صمیمیت و گرما است، نسبت به آن بی‌توجه نباشید.

زمانی‌که با استفاده از این تکنیک‌ها در زبان بدن خود تغییراتی را رقم می‌زنید، با اعتماد‌به‌نفس به نظر خواهید رسید و علاوه‌بر‌آن، در صدای خود احساس قدرت بیشتری را احساس خواهید کرد.

بیان زیبا و رسایی داشته باشید

تمام کلمات دارای قدرت هستند. اگر سفر اصلاح کلام و هنر صحبت کردن را شروع کرده باشید، عمیقا این موضوع را درک خواهید کرد. در ادامه تکنیک‌های اصلاح کلمات و افزایش اثرگذاری در گفتگو آورده شده است.

این سه تکنیک، اثر و نفوذ کلام‌تان را افزایش می‌دهند:

بدون ترس، حرف‌تان را بزنید: تمرین کنید که کلمات‌تان را به صورت شفاف بیان کنید، به گونه‌ای که تمام هجاها قابل تشخیص باشند.

مکث کردن را تمرین کنید: با مکث کردن، به کلمات خود وزن دهید. زمانی که کلمات پرکننده را حذف کرده و با سکوت هوشمندانه آن را همراه می‌سازید، پیام‌تان بیشترین تاثیر ممکن را خواهد داشت.

به صورت اختیاری نفس بکشید: زمانی‌که در لحظه مناسب نفس می‌کشید، به تثبیت صدای خود کمک کرده‌اید. 

این سه تکنیک، سفر رسا کردن و زیباسازی کلام را برای شما جذاب‌تر کرده و بیان شما را شیواتر می‌کند.

تلفظ درست کلمات در تأثیرگذاری کلام نقش زیادی دارد. اگر دوست دارید بدانید تلفظ کلمات فارسی به چه شکلی صحیح‌تر انجام می‌شود، خواندن مقاله آموزش تلفظ کلمات فارسی را پیشنهاد می‌کنم.

معرفی بهترین کتاب برای یادگیری لفظ قلم حرف زدن

اگر علاقه داریم به‌صورت عمیق‌تر وارد دنیای کلمات رسمی و درست‌نویسی بشیم، این کتاب‌ها می‌تونن مسیرمون رو هموارتر کنن:

1. آیین سخنرانی – دیل کارنگی

این کتاب کلاسیک یکی از بهترین منابع برای یادگیری مهارت‌های ارتباطی، فن بیان مؤثر و محترمانه صحبت کردن است. سبک نوشتار ساده، قابل فهم و بسیار کاربردی دارد.

2. چگونه با هر کسی صحبت کنیم – لیل لوندز

کتابی فوق‌العاده برای یادگیری اصول ارتباط کلامی حرفه‌ای، از مکالمات روزمره گرفته تا جلسات رسمی. نکاتی درباره نوع نگاه، انتخاب کلمات و تنظیم لحن در موقعیت‌های مختلف ارائه می‌دهد.

3. سخن بگویید تا برنده شوی – برایان تریسی

این کتاب به قدرت کلام، زبان بدن و لحن در ایجاد تأثیر مثبت روی مخاطب می‌پردازد. یاد می‌گیریم چطور همزمان مؤثر، حرفه‌ای و با شخصیت صحبت کنیم.

این کتاب‌ها به‌ویژه برای کسانی که در فضای آموزش، کسب‌وکار یا ارتباطات رسمی فعالیت می‌کنن، بسیار کاربردی هستند.

جمع بندی

در این مقاله با هم یاد گرفتیم که لفظ قلم حرف زدن یعنی چه و چه‌طور می‌توانیم آن را به شکلی طبیعی و مؤثر وارد سبک گفتارمان کنیم. بیایید چند نکته مهم را مرور کنیم:

• لفظ قلم یعنی صحبت کردن با کلمات رسمی و ساختار دقیق، شبیه نوشتار
• این سبک در موقعیت‌های رسمی کاربرد دارد، اما نباید در آن زیاده‌روی شود
• مؤدبانه صحبت کردن نشانه شخصیت حرفه‌ای و باکلاس بودن ماست
• برای یادگیری این سبک، نیاز به تمرین روزانه داریم
• باید همواره مراقب باشیم که مصنوعی یا متکلف به‌نظر نرسیم

اگر بخواهیم محترمانه‌تر، مؤثرتر و حرفه‌ای‌تر ارتباط برقرار کنیم، شناخت و تمرین لفظ قلم حرف زدن یک قدم مهم در این مسیر خواهد بود. از امروز، می‌توانیم با تغییر چند کلمه ساده، تصویر بهتری از خودمان بسازیم.