فرض کنید برای اولین بار با اتومبیل خود به کویر رفته‌اید. خودرو شما در شن گیر می‌کند. اگر هیچ تجربه و دانشی در مورد این موضوع نداشته باشید چه کار می‌کنید؟

حدود ده سال پیش به عنوان راهنمای تورهای گردشگری بارها با کویرهای مختلف کشورمان سفر کردم و این یک صحنه تکراری برای من بود. افرادی که نمی‌توانستند درست تشخیص بدهند که کار درست چیست، به اشتباه گاز می‌دادند و کسی که در شن گیر کرده باشد، خوب می‌داند که گاز دادن همانا و بیشتر فرورفتن در شن همانا…

داستان بالا نمونه کوچکی از تشخیص‌های غلطی است که هر روز مرتکب آن‌ها می‌شویم. اجازه بدهید چند مثال دیگر به شما بگویم. شاید برخی از آن‌ها برایتان آشنا باشد.

◻️ پدری که از نگرانی این که فرزندش آینده شغلی خوبی داشته باشد، تشخیص می‌دهد که او را با تهدید و یا رشوه دادن (برات … رو می‌خرم اگر رتبه‌ات… بشه) هدایت کند.

◻️ وقتی احساس بی‌پولی می‌کنیم و تشخیص می‌دهیم وام یا قرض گرفتن می‌تواند مشکل ما را حل کند.

◻️ وقتی می‌بینیم کسی در بورس نتیجه خوبی گرفته و تشخیص می‌دهیم که ما هم در بورس فعالیت کنیم!

◻️ وقتی بی‌انرژی هستیم و تشخیص می‌دهیم برای داشتن انرژی بیشتر باید کمتر فعالیت کنیم.

◻️ وقتی می‌بینیم پول کمی داریم و تشخیص می‌دهیم که این پول کم ارزش پس انداز کردن ندارد.

◻️ وقتی درآمدمان کم است و تشخیص می‌دهیم که با ادامه تحصیل اشتباه در کارشناسی ارشد می‌توانیم درآمد خود را چند برابر کنیم.

همه این موارد نمونه‌هایی از تشخیص‌های غلط هستند.

چرا تشخیص درست بسیار مهم است؟

زمانی که ما تشخیص غلطی می‌دهیم، بر اساس این تشخیص، اقدام‌های اشتباهی انجام می‌دهیم و به واسطه اقدام‌های اشتباه نه تنها مشکلمان رفع نمی‌شود بلکه وقت و انرژی و از همه مهم‌تر امیدمان از بین می‌رود و به همین دلیل بیشتر و بیشتر در مشکلات قبلی خود فرو می‌رویم.

تشخیص دادن در حقیقت یکی از گام‌های بسیار مهم در مهارت حل مساله است. زمانی که با یک مساله در زندگی مواجه می‌شویم اولین نکته این است که به درستی تشخیص بدهیم که مشکل چیست؟ چه راهکاری می‌تواند مناسب مشکل ما باشد.

مثلاً فرض کنید فردی که سردرد دارد جلوی مطب دکتر، کمین کند و منتظر باشد که یک بیمار از مطب بیرون بیاید و بخواهد دفترچه او را چند دقیقه‌ای قرض بگیرد؛ و از روی نسخه‌ای که پزشک برای او نوشته کپی بگیرد که همان داروها را استفاده کند! مطمئنم شما به چنین فردی می‌خندید. چرا؟

چون او از نسخه فرد دیگری که پزشک به صورت اختصاصی برای او تشخیص داده تقلید می‌کند و این هیچ کمکی به او نمی‌کند بلکه ممکن است اثرات نامطلوبی داشته باشد.

بنابراین بسیار مهم است که بتوانیم با دانستن اصول اساسی، تشخیص‌های درستی بدهیم. یک پزشک اصول پزشکی را می‌داند و بر اساس نیاز ما و اصول خود تشخیص می‌دهد که نسخه‌ای برای ما کاربرد دارد. حالا همین اصول باید در سایر اجزای زندگی ما حضور داشته باشد تا بتوانیم با تشخیص درست مشکلات خود را حل کنیم. در غیر این صورت با اتلاف شدید انرژی و زمان و پول مواجه خواهیم بود و پس از مدتی احساس ناامیدی می‌کنیم و می‌گوییم:

چرا هرچه تلاش می‌کنم، هیچ نتیجه‌ای نمی‌گیرم!؟

داستان دقیقاً این است که ما مشکل را دست تشخیص نداده‌ایم و بر همین اساس اقدامات اشتباهی می‌کنیم همان‌طور که اگر کسی قصد دارد از تهران به مشهد برسد اما به سمت جنوب حرکت کند، هرچقدر هم که تلاش کند بازهم به هدف خود نمی‌رسد؛ بنابراین ما با تشخیص غلط، با پشتکار و تلاشی بی‌پایان بازهم نمی‌توانیم نتیجه خوبی بگیری.

چطور قوه تشخیص خود را قوی کنیم؟

حالا که با اهمیت موضوع تشخیص آشنا شدیم و متوجه شدیم که در صورت نداشتن قوه تشخیص دچار مشکل می‌شویم، با هم گام‌هایی را برای تشخیص بهتر بر می‌داریم.

 گام اول: شک کردن

بله! شک کردن گام اول است. احتمالاً قبلاً این بیت شعر را خواندید:

آن کس که نداند و نداند که نداند، در جهل مرکب ابدالدهر بماند…

یکی از سخت‌ترین و دردناک‌ترین کابوس‌هایی که می‌توانم متصور بشوم این است که چیزی را ندانم و نسبت به آن اعتماد به نفس کاذب داشته باشم. امیدوارم هیچکدام از ما دچار این جهل مرکب نباشیم چون متوجه شدن آن می‌تواند بسیار دشوار باشد.

چندی پیش دوستی از من پرسید، حالا اگر به هر دلیلی ندانیم که ندانیم، چطور ممکن است که متوجه شویم که چیزی را نمی‌دانیم؟

پاسخ من این بود: شک کردن!!

بله اگر گاهی اوقات شک کنیم و سعی کنیم که به همه چیز مطمئن نباشیم این فرصت را به خود می‌دهیم که دریچه‌های جدیدی به سوی ما باز شود. پس به خودتان اجازه شک کردن بدهید

 گام دوم: خودآگاهی

بسیاری از رفتارهای ما به صورت غیر آگاهانه انجام می‌شود و ما نسبت به آن خودآگاهی کافی نداریم. مخصوصاً به دلیل سرعت بالای زندگی بسیار ما هر لحظه در هر جایی که هستیم به چیزی به جز اینجا و اکنون فکر می‌کنیم و ذهنمان در حال پرسه زدن در جاهای دیگر در گذشته و آینده است.

مهارت‌های خود آگاهی به ما کمک می‌کند که قدرت و قوه تشخیص خود را افزایش دهیم که بتوانیم کمتر دچار خطاهای تصمیم‌گیری بشویم.

یکی از مهارت‌های خودآگاهی، ذهن آگاهی است و یکی از تمرین‌های ذهن‌آگاهی «مدیتیشن» است. پیشنهاد می‌کنم مدیتیشن سه دقیقه‌ای زیر را همین الان تمرین کنید. (این مدیتیشن کوتاه از اپلیکیشن مدیتیشن آرامیا برداشته شده است)

دانلود این مدیتیشن

امیدوارم از این مدتیشین لذت برده باشید. پیشنهاد می‌کنم قبل از تصمیم‌های مهم، یک مدیتیشن کوتاه داشته باشید. از اثرات آن متعجب خواهید شد.

 گام سوم: آشنایی با رفتارهای گله‌ای

تصور کنید به یک مهمانی دعوت شده‌اید و با لباسی بسیار بسیار رسمی وارد اتاق اصلی می‌شوید و می‌بینید که همه لباس‌هایی کاملاً اسپورت و راحت به تن دارند و قرار است که چند دقیقه دیگر به یک پیاده روی بروید! در این حالت وقتی می‌بینید شما با این ظاهر رسمی بین 30 نفر کاملاً غیر رسمی حضور دارید چه حسی دارید؟

مغز انسان به گونه‌ای طراحی شده که از جداافتادن و متفاوت بودن از دیگران احساس بدی می‌گیرد و سعی می‌کند تا حد ممکن همرنگ جماعت شود و همین‌طور زمانی که ما شبیه دیگران هستیم، احساس آرامش بیشتری داریم.

بنابراین دیدن این که تعداد زیادی از اطرافیانمان رفتارهایی هجومی مانند حمله به بورس، هجوم به بیت کوین و رفتارهای این‌چنینی دارند، باعث می‌شود که ما نیز احساس کنیم عقب ماندیم و بدون هیچ پشتوانه و دانشی تشخیصی غلط بدهیم.

بنابراین باید مراقب باشید که لزوماً کاری که اکثر مردم جواب می‌دهد نمی‌تواند گزینه مناسب شما باشد.

و این شعر کوتاه و پرمعنی در همین رابطه  هم تقدیم به شما:

ای بی خبر بکوش که صاحب خبر شوی

تا راهرو نباشی، کی راهـــــــبر شوی؟

—***—

یک دم غریق بحر خـــدا شو گمان مبر

کز آب هفت بحر به یک موی تـر شوی…

 گام چهارم: آموزش دیدن

آموزش چیست؟

آموزش یعنی انجام کار درست در زمان درست!

و اگر آموزشی به شما کمک نکند که کار درست را در زمان درست انجام بدهید، این آموزش کاربردی نیست؛ بنابراین با دیدن آموزش‌های درست و عمل کردن به آن‌ها می‌توانید قدرت تشخیص خود را افزایش دهید.

مثلاً با دیدن آموزش‌های مربوط به سرمایه‌گذاری در بورس با مفهومی به نام حد ضرر آشنا می‌شوید که بر اساس آن می‌توانید تشخیص دهید که چه زمانی تشخیص شما غلط بوده و باید معامله را به پایان برسانید. یا مثلاً با دیدن آموزش‌های مربوط به سرمایه‌گذاری می‌توانید مناسب‌ترین روش سرمایه‌گذاری برای خودتان را پیدا کنید.

بسیار خب!! حالا چه کار کنیم؟

امیدوارم با این چهار سرنخ بتوانید تشخیص‌های بهتری بدهید و کمتر در دام تشخیص‌های غلط بیفتید.

اگر این مطلب برایتان جالب بود و دوست داشتید قوه تشخیص خود را تقویت کنید، پیشنهاد می‌کنم حتماً نگاهی به دوره جامع پول بیندازید.. روی تصویر زیر کلیک کنید تا در مورد این دوره، اطلاعات بیشتری در اختیارتان بگذاریم: