نمی‌گوییم با عزت نفس داشتن معجزه می‌کنید یا می‌توانید کارهای محیرالعقول انجام دهید، ولی عزت نفس نداشتن هم شهامت انجام خیلی فرصت‌ها را از شما گرفته و خودتان خبر ندارید؛  خیلی از آسیب‌ها را به شما وارد کرده و نمی‌دانید! البته خبر خوب این است که اگرچه نقش وراثت و ژنتیک را نمی‌توانیم در میزان عزت نفسمان انکار کنیم، با این حال، عزت نفس، مهارتی است که می‌توانیم بهترش کنیم و در ‌آن قوی شویم؛  درست مثل عضلات بدن که می‌توانیم با  ورزش و تمرین، قدرتمندترشان کنیم! به مقاله جامع عزت نفس خوش آمدید، ما اینجا هستیم تا برایتان یک محتوای خوب و کامل در مورد این مهارت بسیار حیاتی، درست کنیم. حالا این شما و این هم مقاله جامع عزت نفس. پس از پایان مطالعه، خوشحال می‌شویم سوالات یا نظرات و یا حتی انتقاداتتان را در قسمت کامنت‌ها بخوانیم.

وبینار فتح قله سخنوری رایگان شد!

دیگه وقتشه تو جمع همه نگاها روی تو باشه!

ثبت نام فوری و رایگان!

تعاریف بسیار زیادی در مورد عزت نفس وجود دارد که در ادامه چند مورد از مهم‌ترین تعاریف عزت نفس را مرور می‌کنیم:

• بنا به تعریفی، عزت نفس را می‌توان باور خود توانمندی احترام به خود دانست.
• یا برخی دیگر این موضوع را اینچنین تعریف می‌کنند:
• عزت نفس یعنی یعنی احساس ارزشمندی که فرد نسبت به خود دارد.

تعریف «بیشتر از یک نفر» از عزت نفس

تعریف  عزت نفس: من ارزشمند و توانمند هستم و همه موجودات و انسان‌ها نیز ارزشمند هستند و همه ما حق تلاش برای زندگی بهتر را داریم.. با توجه به این تعریف، به احتمال زیاد بسیاری از مشکلاتی که در تعریف عزت نفس خواهیم داشت حل می‌شود و از این به بعد معنای مابقی مقاله را بر اساس همین تعریف بیان می‌کنیم.

پایه‌های عزت نفس چیست؟

ناتانائیل براندن در کتاب روانشناسی عزت نفس خود (six pillars of self esteem) به این موضوع پرداخته که شش پایه اصلی عزت نفس چه هستند؟

باورهای غلط در مورد عزت نفس؛ گرفتارشان نشوید!

در مورد دروغ های عزت نفس و باورهای غلط عزت نفس، پیام بهرام پور در لایو یکساعت و نیمه زیر، توضیح داده. ببینید: (به قول خودمان چرت و پرت‌هایی که در مورد اعتماد به نفس و عزت نفس به ما گفته‌اند!)

تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس چیست؟

واژه‌های «عزت نفس» و «اعتماد به نفس» همپوشانی زیادی با هم دارند و خیلی وقت‌ها با هم اشتباه گرفته می‌شوند. برای درک بهتر تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس، باید بگوییم که در تعریف عزت نفس بر روی ارزش وجودی تأکید می‌شود اما در اعتمادبه‌نفس، در باور به توانمندی‌ها در انجام امور تأکید می‌شود.

ممکن است کسی اعتماد به نفس بالایی داشته باشد، اما عزت نفس بالایی نداشته باشد!  مثلاً فردی مدیر موفقی باشد اما احساس ارزشمندی نکند.

• در اعتمادبه‌نفس فرد خود را در حوزه‌ای مشخص، توانمند می‌بیند، اما ممکن است در سایر حوزه‌ها این احساس را نداشته باشد! مثلاً ممکن است فردی در سخنرانی کردن اعتمادبه‌نفس بالایی داشته باشد، ولی در آشپزی کردن اعتمادبه‌نفس پایینی داشته باشد.
• ولی در عزت نفس، فرد باید در همه شرایط زندگی خود را دوست بدارد و ارزش و احترام برای خودش قائل باشد (چه وقتی موفق می‌شود و چه مواقعی که شکست می‌خورد). عزت‌نفس سالم زیربنای اعتمادبه‌نفسی است که در سال‌های بعد شکل می‌گیرد. ارزش قائل شدن و دوست داشتن خود در احساس کارایی و توانایی ما اثرگذار است.

• مطلب مرتبط: مهم‌ترین تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس در چیست؟

خودشیفتگی و عزت نفس چه تفاوتی دارند؟

در مقاله «آیا خودشیفته‌ها موفق‌ترند؟»، خودشیفتگی را تعریف کردیم. حالا می‌خواهیم تفاوت بین افراد خودشیفته و افراد دارای عزت نفس بالا را بیان کنیم:

از کجا می‌توان به عزت نفس پی برد؟

حقیقت این است که عزت نفس یک مقوله درونی است و به صورت واضحی نمی‌توان آن را اندازهگیری کرد. اما بسیاری از رفتارهای ما هستند که نشانگر درونیات ما هستند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت. به عنوان مثال طبق تعریفی که از عزت نفس داشتیم، اگر فردی تلاش می‌کند که فقط خود را بالا بکشد و هیچ باکی از عقب راندن دیگران ندارد، مصداق بارز کمبود عزت نفس است و یا مثلاً فردی که دائماً در حال انتقاد بی مورد از دیگران یا خودش است، نشان می‌دهد که حس ارزشمندی برای خود یا دیگران قائل نیست.

بنابراین میزان این مفهوم را می‌توان از طریق بسیاری از رفتارهای بیرونی افراد مشاهده کرد و همینطور در این چرخه بسیاری از رفتارهای ما باعث شکل گیری عزت نفس می‌شوند. بنابراین اگر شما عزت نفس خود را افزایش دهید، رفتارهای بهتری از شما سر می‌زند و اگر رفتارهای خود را اصلاح کنید، عزت نفس شما افزایش پیدا می‌کند. این موضوعات یک چرخه بسیار قوی را تشکیل می‌دهد که اگر روی دور مثبت باشد بسیار عالی و اگر روی دور منفی باشد بسیار بد خواهد بود (امیدوارم همیشه روی چرخه مثبت کار کنید).

چرا عزت نفس مهم است؟

کسی که عزت نفس کم داشته باشد، چند رفتار ناصحیح خواهد داشت، از جمله:

1. احساس ارزشمندی در ما را نیز پایین می‌آورد
2. ملاک تصمیم‌گیری‌هایش اشتباه خواهد بود
3. حس بدی در ما ایجاد می‌شود
4. تمایلی به رشد و ارتقا ما نخواهد داشت

عزت نفس چطور باعث موفقیت می‌شود؟ حتما این ویدئو از پیام بهرام پور را ببینید. این فیلم، بخشی از دوره جامع افزایش اعتماد به نفس است

عزت نفس عوامل بیرونی دارد یا عوامل درونی؟

سوال بسیار مهمی که در مورد عزت نفس وجود دارد این است که آیا عزت نفس ما از عوامل بیرونی نشات می گیرد یا از عوامل درونی؟

پاسخی که وجود دارد این است که این مقوله متأثر از هر دوی عوامل درونی و بیرونی است. منظور از عوامل درونی، عواملی است که از درون نشات می‌گیرد یا خود شخص آن را ایجاد می‌کند، مثل نقطه نظرها، باورها، اعمال یا رفتار. و عوامل بیرونی همان عوامل محیطی هستند مثل پیام‌هایی که به صورت کلامی و غیر کلامی انتقال پیدا می‌کنند و تجربه‌هایی که علت آنها والدین و آموزگاران و رسانه‌ها و … هستند. بنابراین باید در مورد هر دو این موضوع دقت نظر بسیار زیادی داشت.

چرا عزت نفسمان پایین است؟

این که چرا عزت نفس ما پایین است به عوامل بسیار زیادی ارتباط دارد. اجازه بدهید چند مثال در این زمینه بزنم.

•  اگر در کودکی توسط معلم یا اشخاص مهم زندگی، تحقیر شده باشیم و یا تحقیر دیگران را دیده باشیم کافیست که حس خود ارزشمندی و یا دگر ارزشمندی را تا حد قابل توجهی از دست بدهیم. پرورش عزت نفس کودکان امری بسیار ضروری است.
•  اگر در محیطی رشد کرده باشیم که دائماً در حال نقد شدن و مورد قضاوت واقع شدن باشیم، عزت نفس ما کاهش پیدا می‌کند.
•  اگر احساس کنیم که ما قطعه مهمی در پازل دنیا نیستیم و ارزش خاصی نداریم، نشان می‌دهد که مشکل عزت نفس وجود دارد.

در ادامه راهکارهایی برای همین موضوع قرار داده شده است. اما پیش از ارائه راهکارهای افزایش عزت نفس، با هم ببینیم که افراد با عزت نفس بالا و پایین، چه ویژگی‌هایی دارند؟

ویژگی افراد با عزت نفس بالا چیست؟

ویژگی‌هایی که در زیر آمده، لزوماً در همه افراد با عزت نفس بالا دیده نمی شود. در واقع این امری احتمالاً غیر ممکن است که یک نفر، تمام ویژگی‌های زیر را داشته باشد. (چون آدم‌ها نه سیاه‌اند نه سفید بلکه خاکستری‌اند) اما معمولاً افرادی که احساسا ارزشمندی در خود دارند، این ویژگی‌ها را دارند:

•  از خود و دیگران تشکر و قدردانی می‌کنند.
•  از رشد کردن استقبال می‌کنند و چالش‌ها را می‌پذیرند.
•  در اغلب موقاع زندگی، در حال کشف ویژگی های درونی خود هستند.
•  اغلب خودشان تصمیم می‌گیرند، اما نظرات افراد صاحب نظر را هم می‌پذیرند.
•  در موقع مواجهه با مشکلات و چالش‌ها، واقع‌نگر هستند.
•  همواره خود و دیگران را به سمت جنبه‌های مثبت زندگی هدایت می‌کنند.

ویژگی افراد با عزت نفس پایین چیست؟

افراد با عزت نفس پایین دقیقا در نقطه مقابل افرادی هستند که عزت نفس بالایی دارند. از این رو آشنایی با ویژگی‌های این افراد نیز می‌تواند جالب باشد. شما چند مورد از این ویژگی‌ها را دارید؟

•  خودشان را دوست ندارند و دیگران را بهتر از خودشان می‌دانند.
•  هر کاری انجام دهند احساس می‌کنند به اندازه کافی خوب نیست.
•  نقاط ضعف خود را بزرگ می‌کنند و دید منفی و بدبینانه به زندگی دارند.
•  همیشه احساس ترس، اضطراب و افسردگی دارند.
•  انتقاد درست و سازنده را قبول نمی کنند.
•  در بیان نیازهای خود احساس شرم، خجالت و استرس دارند.

در دوره رایگان و حرفه‌ای زیر شرکت کنید؛ (بر پایه افزایش عزت نفس):

چطور جذاب و دوست داشتنی باشیم؟

ریشه نیاز ما به عزت نفس از کجا می‌آید؟

اگر ندانیم به عنوان یک انسان چرا به عزت نفس نیاز داریم، نمی‌توانیم به درستی آن را درک کنیم. اساس عزت نفس در حیوانات وجود ندارد، اما برای انسان سؤالاتی از قبیل «آیا من کافی هستم؟»، «آیا می‌توانم به خودم اطمینان کنم؟»، «آیا شایسته احترام هستم؟» و… مکرراً ایجاد می‌شود.

نیاز ما به عزت‌نفس ناشی از دو حقیقت اصولی است:

1. برای بقای خود و چیره شدن بر محیط به استفاده از آگاهی نیاز داریم
2. درست استفاده کردن از آگاهی خودبه‌خود اتفاق نمی‌افتد و نیاز به انتخاب ما دارد.

اثرات کمبود عزت نفس در زندگی چیست؟

حالا این همه از عزت نفس گفتیم، شاید پیش خود بپرسید که «اثرات کمبود عزت نفس در زندگی چیست؟» یا مگر عزت نفس نداشته باشیم، چه می‌شود؟ به شما می‌گویم!

1. تصمیم‌گیری‌هایمان بد می‌شود

کمبود عزت نفس، موجب می‌شود در تصمیم گیری‌ها، برای دانش، نگرش، تجربه و الگوهای ارزشی خودمان،‌ به اندازه‌ی دیگران، اعتبار قائل نباشیم و به همین دلیل، برای اطرافیان سهمی بیش از آنچه باید، در تصمیم‌گیری‌های شخصی خود قائل شویم. یعنی ساده بگویم: نمی‌توانیم به درستی تصمیم بگیریم و دائم اجازه می‌دهیم دیگران برای ما تصمیم بگیرند! خب این بد است دیگر!

2. نه بلدیم انتقاد کنیم، نه انتقادپذیر هستیم!

وقتی عزت نفس پایین داریم، نقد‌های عالمانه‌ی دیگران را «یا نمی‌پذیریم یا جرات رد کردن انتقاد را نداریم». یعنی اگر عزت نفس پایین داشته باشیم یا نقد همه را می‌پذیریم یا اصلا نقد هیچ کس را  نمی‌پذیریم. افراط و تفریط در نقدپذیری! نشانه می‌خواهید؟ در شبکه‌های اجتماعی ببینید که آدم‌ها چطور یا به صورت خشن همدیگر را نقد می‌کنند.

3. باعث مقایسه غلط خود با دیگران می‌شود

کمبود عزت نفس باعث می‌شود به جای مقایسه‌ی وضعیت امروز خودمان با گذشته‌ی خودمان، به صورت دائمی مشغول مقایسه‌ی خودمان با اطرافیان باشیم. خیلی‌هایمان جرات و توانمندی این را نداریم که خود را با دیگران مقایسه نکنیم، بلکه خود را با گذشته خودمان مقایسه کنیم و تغییرات را ببینیم!

4. فشار جامعه بر ما زیاد می‌شود

یعنی چه؟ یعنی وقتی عزت نفسمان پایین است، برای استعدادها و توانمندی‌های خودمان ارزش کمتری قائل می‌شویم  و فقط به دنبال این می‌گردیم که جامعه به چه چیزی نیاز دارد! جمله طلایی زیر را به خاطر بسپارید: در جامعه‌ای که هیچ کس بر اساس استعدادهایش کار و زندگی نمی‌کند، همه بیکار و مرده‌اند.

5. جلو توسعه فردی ما گرفته می‌شود

یکی از دلایل اینکه «خیلی وقت‌ها روی مهارت‌هایی که در آن‌ها قوی نیستیم کار کرده‌ایم اما نتوانسته‌ایم آن ها را قوی کنیم»، کمبود عزت نفس است. چرا؟ چون کسی که عزت نفس پایین دارد، موقع یادگیری، ارزش و اعتبار وجود خودش را در گرو قضاوت دیگران می‌بیند. مثلاً موقع یاد گرفتن مهارت سخنرانی. پس هر شکستی نه تنها او را به تمرین بیشتر ترغیب نمی‌کند، بلکه انگیزه‌ی او را از تلاش برای بهبود در سایر حوزه‌های زندگی نیز می‌گیرد.

راهکارهایی عالی و کاربردی برای افزایش عزت نفس

قبل از این که بخواهیم سراغ راهکارهای افزایش عزت نفس برویم، شاید بد نباشد که این گفت و گوی من با شبکه دو در مورد عزت نفس را مشاهده کنید:

حال به سراغ راهکارهای افزایش عزت نفس برویم. برخی از این راهکارها به شرح زیر هستند. یادمان باشد، راهکار تا دلتان بخواهد ارائه شده، اما من تلاش کردم راهکارهای عملی و کاربردی و ساده را برای افزایش عزت نفس در اختیارتان بگذارم:

راهکار اول افزایش عزت نفس: حُسن جویی

حُسن جویی به این معنی است که برخی از ویژگی‌های مثبت دیگران را بیابیم و آن را بازگو کنیم که البته اگر مطالب کامل‌تری در این زمینه مد نظرتان بود، در حقیقت با حسن جویی یکی از اجزای مهم خود ارزشمندی و دیگر ارزشمندی در رفتار ما بروز پیدا می‌کند.

راهکار دوم افزایش عزت نفس: مدیریت انتقاد

همه ما در مورد نقد شنیده‌ایم و می‌دانیم که اگر انتقاد سازنده باشد، بسیار خوب است اما اگر دقت کنید می‌بینید که اکثر نقدها نه تنها سازنده نیستند، بلکه مخرب هم هستند و من پیشنهاد می‌کنم حتماً مقاله نحوه انتقاد کردن را مطالعه کنید. انتقاد زیاد نشان می‌دهد که یا در خودمان احساس ارزشمندی نداریم (که سعی می‌کنیم با تخریب دیگران این احساس را تسکین بدهیم) و یا این که در دیگران حس ارزشمندی را پیدا نمی‌کنیم که هر دو از نشانه‌های عزت نفس پایین هستند. بنابراین باید در این مورد بسیار دقیق بود.

راهکار سوم افزایش عزت نفس: کنترل قضاوت

قضاوت کردن از دیگر نمونه‌ رفتارهایی است که در اکثر افراد با عزت نفس پایین به وفور یافت می‌شود. افراد هرچه راحت‌تر قضاوت می‌کنند و قضاوت‌های خود را بیان می‌کنند از عزت نفس کمتری برخوردار هستند. در فایل صوتی چرا قضاوت می‌کنیم در این مورد بهه  صورت بسیار مفصل توضیح داده‌ام که حتماً پیشنهاد می‌کنم ان را گوش کنید. موضوعات این فایل به طرز عجیبی روی زندگی خود من تاثیر داشت و امیدوارم برای شما نیز به همین صورت باشد.

راهکار چهارم افزایش عزت نفس: افزایش مهارت‌های ابراز وجود

از دیگر مهارت‌های ضروری برای افزایش و تقویت عزت نفس، مهارت ابراز وجود است. به این معنی که بتوانیم تا اندازه نیاز مهارت‌ها و توانمندی‌های خود را بروز دهیم. البته برای بسیاری از افراد این یک نگرانی است که ابراز وجود با خودستایی تداخل نداشته باشد.

در این مورد باید بگویم که ابراز وجود مهارتی ضروری است که شما توانمند‌ها و عملکرد خود را به اندازه کافی بروز دهید اما خود ستایی بیش از اندازه کافی است. در این راستا مطالب زیادی وجود دارد اما مهارت سخنرانی آسانسوری می‌تواند برای شما جالب و مفید باشد. ما یک محصول ویژه هم برای «سخنرانی آسانسوری» در سایت قرار داده‌ایم که با کلیک روی تصویر زیر می‌توانید در مورد آن بیشتر بدانید:

راهکار پنجم افزایش عزت نفس: کنار گذاشتن کامل گرایی

کامل گرایی از آن بلایایی است که افرادی که درگیرش هستند را به سختی از پا در می‌آورد. این که بخواهیم همه چیز کامل و بی نقص باشد امری اجتناب ناپذیر است و هیچگاه محقق نخواهد شد. یکی از اصلی‌ترین دلایل  اهمال کاری نیز همین موضوع است یعنی کامل گرایی. در کتاب «از شنبه» به صورت کامل در مورد کامل گرایی صحبت کردیم و شما می‌توانید نسخه پی دی اف آن را به صورت رایگان در اختیار داشته باشید.

شاید این سوال برای شما پیش بیاید که چرا کامل گرایی باعث کاهش عزت نفس ما می‌شود؟ پاسخ این است که افرادی که دچار کامل گرایی هستند، به صورت ناخودآگاه این حس را دارد که باید همه چیز کامل باشد تا ارزشمند باشد و این با تعریف ما در تناقض است.

راهکار ششم افزایش عزت نفس: یافتن منبع انگیزه

یکی از بزرگترین مشکلات کاهش عزت نفس این است که ما نمی‌دانیم چطور باید انگیزه خود را افزایش دهیم و در «سمینار بزرگ انگیزه»  دقیقاً به همین موضوع پرداخته ام که در نبود انگیزه باید چه کار کرد و چطور می‌توان انگیزه حرکت را در خود ارتقا داد. در این سخنرانی  به این مهم پرداخته شده است که عوامل افزایش انگیزه چه هستند که اگر با دیدی درست به آن نگاه کنید خواهید دید که بسیاری از عوامل افزایش انگیزه از عوامل افزاش عزت نفس نیز هستند.

• مطلب مرتبط: چگونه عزت نفس داشته باشیم؟ معرفی ۹ راه افزایش عزت نفس!

نظریه‌های دانشمندان در مورد عزت نفس

در مقاله بالا، نظر ناتائیل برندن در مورد عزت نفس را مورد مطالعه جزئی قرار دادیم. اما دانشمندان زیاد دیگری هم بوده‌اند که روی موضوع جذاب «عزت نفس» کار کرده و نظریات خودشان را ارئه کرده‌اند.  انشمندانی مثل «کوپر اسمیت»، «آبراهام مازلو»، «ویلیام جیمز»، «جرج مید»، «گلن شیرالدی» و «راجرز». اگر بخواهیم تمام این نظریات را برای شما در این مقاله بیان کنیم، بسیار طولانی می‌شود. بنابراین خلاصه‌ای از مهم‌ترین نظر دانشمندان را در مورد عزت نفس، تقدیم حضورتان می‌کنیم.

خلاصه‌ای از نظریه آبراهام مازلو در مورد عزت نفس

آقای مازلو (Abraham Maslow) برای طبقه‌بندی نیازهای انسان، هرمی پنج طبقه‌ای معرفی کرد به نام هرم مازلو و در سطح چهارم از احترام به خود یا عزت‌نفس نام برده که شامل تمایل به تسلط، اطمینان، استقلال، آزادی، توانمندی، کفایت و شایستگی است.

آبراهام مازلو معتقد است: وقتی سه نیاز اول (نیازهای فیزیولوژیک، نیاز به امنیت و نیاز به تعلق و دوست داشتن) برآورده شوند، در حالتی قرار می‌گیریم که نیاز به احترام در ما برانگیخته می‌شود. ما نیاز داریم که برای خودمان ارزش و احترام قائل شویم و از طرف دیگر نیاز داریم که دیگران نیز به ما احترام بگذارند. زمانی که این نیازها ارضا شوند، فرد احساس قابلیت و ارزشمندی و مؤثر بودن می‌کند و اگر این نیازها برآورده نشوند، فرد احساس حقارت، درماندگی، ضعف و دلسردی و ناامیدی می‌کند.

خلاصه‌ای از نظریه جرج مید در مورد عزت نفس

آقای مید (George Herbert Mead) معتقد است فرد باورها‌، ارزش‌ها و نگرش‌های افراد مهم در زندگی‌اش را درونی می‌کند.

او به مشاهده رفتارها و دیدگاه‌های آن‌ها می‌پردازد و در بیشتر موارد آن‌ها را بدون بررسی و شناخت قبول می‌کند و طوری رفتار می‌کند که انگار برای خودش هستند. نگرش و دیدگاهی که فرد در دوران کودکی کسب می‌کند همسو با دیدگاه‌ها و نظرات افراد مهم در زندگی‌اش هستند. واکنش‌هایی که دیگران به او نشان می‌دهند و ارزش و احترامی که برایش قائل هستند همان چیزی است که او برای خودش در نظر می‌گیرد و قائل می‌شود. هرچه که دیگران به او نسبت دهند باور می‌کند، اگر درباره موضوعاتی طرد شود و یا با او بدرفتاری شود، خودش هم همان رفتار را انجام می‌دهد و جنبه‌هایی از خودش را انکار و طرد می‌کند. درنتیجه بازخوردهایی که فرد از محیط بیرونی می‌گیرد بسیار مهم اهمیت هستند.

دیدی که فرد نسبت به خودش پیدا می‌کند، در زندگی‌اش بسیار اثرگذار است. مید معتقد بود که جامعه معیارهایی را برای افرادش تعیین می‌کند و باعث شکل‌گیری و تقویت عزت نفس او می‌شود. او انسان را جزیره‌ای تنها نمی‌داند که از محیط اجتماعی‌اش جداگانه ارزیابی شود. اگر با فرد احترام‌آمیز رفتار شود، او نیز برای خودش احترام قائل می‌شود و اگر ارزش وجودی او نادیده گرفته شود او نیز برای خویش ارزشی قائل نمی‌شود. به‌طورکلی می‌توان گفت رفتار افراد مهم در زندگی فرد قسمت کلیدی و مهمی در نظریه مید هست.

خلاصه‌ای از نظریه آلبرت الیس در مورد عزت نفس

آلبرت الیس (Albert Ellis) معتقد است انسان‌ها به مورد عشق و محبت قرار گرفتن و دوری از مورد احترام نبون و دوست داشته نشدن به‌صورت ذاتی علاقه دارند. به نظر آقای الیس اگر انسان در طول زندگیش موفقیت‌های قابل‌توجهی کسب کند، بنای عزت نفس و اعتمادبه‌نفس قوی برای او شکل می‌گیرد ولی اگر دائماً با شکست مواجه شود و نتواند پیشرفت کند عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفسش آسیب می‌بینند.

او مفهومی به نام «خویشتن‌پذیری غیرمشروط» را مطرح می‌کند که در آن فرد بدون گذاشتن هیچ شرطی خودش را می‌پذیرد و دوست دارد. نقطه مقابل ان، خویشتن پذیری مشروط است که در تضاد با عزت نفس است. مثلاً فرد می‌گوید: «فقط در صورتی می‌توانم موفق شوم که به خارج از کشور مهاجرت کنم». فرد در اینجا برای موفقیت خویش شرط گذاشته است. مثال دیگر آنکه اگر او مرا ترک کند، بی‌لیاقت و دوست‌نداشتنی هستم، در اینجا فرد لایق بودن و دوست‌داشتنی بودنش را مشروط به این‌که کرده که فرد موردنظرش ترکش نکند.

تاثیر عزت نفس مدیران بر خودشان و کارکنانشان

همانطور که در مقاله خواندید، گفتیم که عزت‌نفس نقش زیادی در روابط بین فردی ما دارد. مدیران می‌توانند نقش پررنگی در بالا بردن کیفیت کاری کارکنان و شکل‌گیری خلاقیت در آن‌ها داشته باشند، به شرطی که از عزت‌نفس سالمی برخوردار باشند. ممکن است مدیران خود را درگیر قضاوت‌هایی منفی هم نسبت به خودشان و هم کارکنانشان کنند. قضاوت و خودگویی‌های منفی مدیران اگر راجع به خودشان باشد باعث می‌شود کارایی و شایستگی لازم را از دست بدهند زیرا دائماً درگیر ایراد گرفتن از خودشان هستند و نقاط مثبت کار خود را نادیده می‌گیرند، درنتیجه پیشرفتی در کارشان دیده نمی‌شود، اگر هم دیده شود مقطعی و ضعیف است.

اگر مدیری همیشه فکر کند، کاری که انجام می‌دهد اشتباه است، اگر درون خودش احساس بی‌ارزشی و بی‌کفایتی کند، به‌احتمال قوی هم بر مجموعه‌ای که مدیریت می‌کند تأثیرگذار است، هم بر کسانی که کارکنانش هستند. اگر فردی برای خودش ارزش و احترام قائل نباشد، احتمالاً برای دیگران هم نمی‌تواند ارزش قائل باشد.

از طرفی دیگر اگر مدیری عزت‌نفس کافی نداشته باشد بر کارکنانش هم بی‌تأثیر نیست. عزت‌نفس ساخت بنیادی و محور اصلی خودارزیابی و درک مثبت از خود، به‌عنوان یکی از متغیرهای بالقوه منابع رضایت شغلی هست. رضایت شغلی کارکنان به‌عنوان یک نگرش شغلی می‌تواند به ارائه بهتر خدمات منجر شود. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بین عزت نفس مدیران و رضایت شغلی کارکنان رابطه‌ای مستقیم وجود دارد.

بهتر است که مدیران شرایط کاری مطلوبی برای کارکنانشان فراهم کنند تا منجر به افزایش رضایت و پیشرفت شغلی شود. مدیران باید به جنبه‌های مثبت کارکنانشان توجه کنند و آن‌ها را تقویت کنند و فقط روی موارد منفی تأکید نکنند. اگر کارکنان دائماً مورد قضاوت منفی قرار گیرند و کاری که می‌کنند زیر سؤال برود نتیجه‌ای جز کاهش کیفیت کارایی افراد و مجموعه نخواهد داشت. در کنار قوت ضعف، نقاط قوت هر فردی باید دیده شود و تحسین شود. مدیران باید توجه ویژه‌ای به این مسئله که عزت‌نفس پایین با خود تخریب‌گری و دگر تخریبی همراه است، داشته باشند.

جملاتی در مورد عزت نفس از بزرگان

در ادامه این مقاله کامل، سخن بزرگان در زمینه‌های مختلف درباره عزت نفس و احترام به خود آورده شده است:

1. هیچ‌کس در این دنیا به اندازه خودتان، ارزش عشق و احترام را ندارد. (بودا)
2. تا وقتی خودتان، خودتان را تایید نکنید، تاییدیه هیچ دادگاه و هیئت انتخابی هم نمی‌تواند، راضی و خوشحال‌تان کند. (مارک تواین)
3. هیچ‌گاه برای بدل شدن به کسی که در ذهن آرزو داری، دیر نیست. (ورجج الیوت)
4. افرادی که به دنبال جلب احترام دیگران هستند به کمترین میزان از توجه و احترام می‌رسند. (وین دایر)
5. همه ما انسان‌ها عجیب و غریب هستیم و نباید از این منحصربفرد بودن شرم کنیم و خجالت‌زده باشیم. (جانی دپ)
6. به هیچ‌کس به اندازه خود درونی‌ات وفادار نباش.(آندره ژید)

معرفی کتاب های عزت نفس؛ ۵ کتاب خوب!

حالا که به اندازه کافی در مورد عزت نفس، مطالب ارزشمند آموختیم، شاید دلتان بخواهد کتاب‌های خوب در زمینه عزت نفس مطالعه کنید. اینجا 5 کتاب خیلی خوب برای عزت نفس به شما معرفی می‌کنم.

کتاب اول: روانشناسی عزت‌نفس  از ناتانیل براندن

همانطور که گفتم، نسخه اولیه این کتاب با نام «شش ستون اصلی عزت نفس» نوشته شد. اما در ترجمه این کتاب، مهدی قراچه داغی صلاح را بر این دید که نام آن را «روانشناسی عزت نفس» بنامد. نویسنده آمریکایی این کتاب، معتقد به عمل است و می‌گوید با عمل، می‌توان به خود شکوفایی رسید. می‌توان موفقیت را لمس کرد. مخاطب این کتاب همه‌ی افرادی هستند که با عمل‌گرایی می‌خواهند سرنوشت زندگی‌شان را خودشان رقم بزنند و به سعادت و خوشبختی و تکامل برسند. شش ستون اصلی عزت نفس از دید ناتائیل برندن، اینها هستند: «زندگی آگاهانه»، «خودپذیری»، «مسئولیت در قبال خود»، «ابراز وجود»، «زندگی هدفمند» و «انسجام شخص». جالب است که در انتهای کتاب نیز آقای براندن “عشق” را هم به‌عنوان یک رکن مهم دیگر مطرح می‌کند.

کتاب دوم: عزت‌نفس به زبان ساده از اس رنی اسمیت – ویویان هارت

هدف نویسندگان کتاب عزت‌نفس به زبان ساده، بهبود رابطه شما با خودتان است، این کتاب نحوه تفکر و رفتار با خود، اطمینان بیشتر به خودتان در محل کار، در اجتماع و هرجای دیگری را به شما می‌آموزد. اگر به دنبال  دستیابی به عزت‌نفس بیشتری هستید، شما تنها نیستید. خوشبختانه،کتاب «عزت‌نفس به زبان ساده» شامل روش‌های روشن و نوآورانه‌ای است که به شما کمک می‌کند تا علل عزت‌نفس پایین را شناسایی کنید و همچنین میزان عواقب آن را کاهش دهید.

این کتاب توسط انتشارات نسل نواندیش به چاپ رسیده. متجرم‌هایش هم «اکبر عباسی» و «حمیدرضا متین‌فر» هستند. کتاب عزت نفس به زبان ساده،   به شما کمک می‌کند تا محدوده‌های عزت‌نفس، علامت‌های عزت نفس ضعیف و مزایای افزایش عزت‌نفس را درک کنید. با استفاده از ابزارهایی که معرفی می‌کند به شما آموزش می‌دهد که چگونه بافکر کردن و رفتار صحیح، به خود اطمینان بیشتری داشته باشید. اهمیت سلامت روانی، عزت‌نفس، انعطاف‌پذیری و …. را بیان می‌کند و سرانجام به شما نشان می‌دهد که چگونه می‌توانید تصویر بهتری از خود بسازید، قدرت شخصی خود را افزایش دهید، و احساس خود را در مورد خودتان بهبود ببخشید.

کتاب سوم: ده قدم تا نشاط، فنون رهایی از افسردگی و تقویت عزت‌نفس

کتاب سوم از دیوید برنز است. مهدی قراچه‌داغی، مترجم سرشناس ایرانی این کتاب را هم ترجمه کرده است. نویسنده کتاب پیشنهاد می‌کند راهکارهای این کتاب را برای رسیدن به زندگی جالب و هیجان‌انگیز و به‌دوراز افسردگی به‌کارگیرید. او می‌گوید: «در جریان کار و درحالی‌که سعی می‌کنم چشم‌انداز شما را از جهان تغییر دهم، از شما می‌خواهم باورها و ارزش‌های خود را مورد بررسی قرار دهید. چه چیزی برای شما مهم است؟ زندگی‌تان چه معنا و مفهومی را می‌رساند؟ اگر به عزت‌نفس برسید و خود را موجود ارزشمندی به‌حساب آورید، آنگاه چه احساسی دارید ؟ چگونه می‌توانید به این هدف برسید؟ شیوه‌های مورداستفاده‌ی ما در این کتاب متکی به شناخت درمانی است. «شناخت» درواقع معنای اندیشه را می‌رساند. شناخت درمانی مبتنی بر این باور است که اندیشه‌ها و نگرش‌های شما تأثیر قدرتمندی بر روحیه‌ی شما دارند.»

روش‌هایی که در این کتاب به شما پیشنهاد می‌شود با داروهای افسردگی و نیز سایر شیوه‌های روان‌درمانی مقایسه شده‌اند.بررسی‌های به‌عمل‌آمده نشان می‌دهند که روش‌های شناخت درمانی به‌سرعت تأثیر می‌گذارند ،سالم هستند و بیشتر افراد می‌توانند از آن به سود خود استفاده کنند روش‌های شناختی در تسکین افسردگی و رفع کمبود عزت‌نفس بسیار مؤثر است حتی کسانی که با افسردگی‌های شدید بیولوژیکی روبه‌رو هستند می‌توانند از شناخت درمانی برای درمان خود استفاده کنند. کتاب ده قدم تا نشاط را از انتشارات آسیم و با ترجمه مهدی قراچه داغی بخوانید.

کتاب چهارم: عزت‌نفس در ده گام

کتاب چهارم هم از دیوید برنز است که البته در بخش‌هایی از این کتاب، همپوشانی با کتاب قبلی مشاهده می‌شود. اگر شما عادت دارید که در مورد خودتان به‌صورت منفی فکر و گفتگو کنید. از خودتان انتقاد کنید. خودتان را پیش دیگران کوچک جلوه دهید و یا عموماً با دیگران مقایسه کنید، شایدمشکل اصلی شما، عزت‌نفس ضعیف است!

کتاب عزت‌نفس در ده گام که تنها چاپ دوم آن در آمریکا سه میلیون نسخه فروش رفته، یکی از بهترین کتاب‌هایی است که در این زمینه منتشرشده است. وجود آزمون‌های اضطراب، رضایتمندی، خلق‌وخوی، افسردگی، اعتمادبه‌نفس و روش‌های شناخت درمانی، کتاب را به خودآموزی بسیار مفید برای عموم و منبع مناسبی برای درمانگران، مشاوران و دانشجویان علوم رفتاری تبدیل کرده است. محمد ولایی توسط نشر کاپیتان، این کتاب را به فارسی برگردانده است.

کتاب پنجم: عزت نفس روی میز شام

کتابی که باز هم محمود جولایی و نشر کاپیتان منتشر کرده‌اند،‌عنوان جالبی دارد. «عزت نفس روی میز شام!» محمود جولایی این بار نه در جایگاه مترجم که در جایگاه نویسنده کتاب ظاهر شده است. تعریف عزت نفس از نگاه او متفاوت از دیگر نویسندگان است و باورش این است: مدیریت عزت نفس و اعتماد به نفس یک مهارت است و حتی شما هم بدور از هر شرایط کنونی قادر هستید این مهارت را آموخته و صاحب زندگی خود باشید.

نویسنده در این کتاب، رمز موفقیت خود و دلیل اینکه چرا همه ایران باید این کتاب را بخوانند این‌گونه بیان می‌کند:ین کتاب نگارش یک نویسنده ایرانی از جنس پوست و گوشت و خون شما دوست عزیز است و ترجمه نیست. این کتاب را کسی نوشته که از کودکی در چالش با دیو چند سر درون یعنی عزت‌نفس ضعیف و خجولی بوده است. چون نویسنده دردآشناست و هیچ‌وقت کسی بهتر از کسی که خودش درد را داشته نمی‌تواند حال امروز شما را بفهمد. تصور کنید شما متوجه شده‌اید که بهترین کار این است که همه کتاب‌های خوب مرتبط با موضوع رفع اختلال عزت‌نفس را مطالعه کنید، اما وقت و حوصله و تخصص خواندن همه کتاب‌ها را ندارید. من در اینجا کتابی را به شما معرفی کرده‌ام که تصور کنید همه کتاب‌های خوب عالم را خوانده حتی کتاب‌های تخصصی ارشد روانشناسی را هم خوانده و به سایت‌های مرجع هم همیشه سرزده و بهترین ایده‌های مؤثر و مفید برای تغییر کیفیت عزت‌نفس را برای شما هدیه آورده و بعد باقدرت نگارش داستان وار خود، موضوعات پیچیده و تخصصی را زیبا و روان و به‌دوراز هرگونه گفتگوی تخصصی و گنگ، برایتان تعریف می‌کند.

آزمون آنلاین عزت نفس کوپر اسمیت ویژه دانش آموزان نوجوان

سخن پایانی مقاله جامع عزت نفس

در سخن پایانی، مرور کنیم که عزت نفس دو بعد اصلی دارد: باور به توانمندی‌هایمان و ارزش و احترام قائل شدن برای خودمان. افراد با عزت نفس پایین در نتیجه تجارب زندگی قضاوت‌های منفی کلی در مورد خود شکل می‌دهند و برای اینکه بتوانند در برابر باورهای منفی مقابله کنند فرضیاتی از نوع اینکه ناکارامد و بی‌ارزش هستند شکل می‌دهند. اگر این افراد یاد بگیرند که نسبت به افکار منفی آگاه باشند و هر لحظه‌ای که در ذهنشان آمدند بتوانند آن‌ها را تشخیص دهند و بعد مورد ارزیابی قرار دهند و بدانند که این‌ها فقط فکر هستند و واقعیت نیستند، در مسیر افزایش عزت نفس سالم گام برمی‌دارند. آگاه بودن به نقاط ضعف شخصیتی و کار کردن بر روی آن‌ها به ما کمک می‌کنند تا به عزت‌نفسمان آسیب نزنیم. انتقاد و سرزنش کردن سودی جز ضعیف کردن خودمان و دیگران ندارند و فقط ما را از رسیدن به آنچه در زندگی لیاقتش را داریم دور می‌کنند. تمرکز کردن بر مشکل باعث می‌شود از راه‌حل‌ها غافل شویم.

به دنبال افزایش عزت نفس هستید؟ دیدن این دوره واجب است!

با تازه‌ترین تحقیقات علمی در دنیا همراه شوید و به صورت کاملاً کاربردی اعتماد به نفس و عزت نفس را به یک سبک زندگی تبدیل کنید! کلیک کنید: