پیش از شروع مقاله, حتماً این ویدئو را تماشا کنید:

جالب است بدانید زمانی که بتوانیم دلایل کمرویی و ریشه‌های آن را شناسایی کنیم، در درمان و از بین بردنش مسیرمان هموارتر می‌شود. با توجه به اهمیت این موضوع در سرنوشت زندگی خودتان و کودکان‌تان، در این مقاله می‌خواهم علت‌ های خجالتی بودن کودکان و بزرگسالان را به شما توضیح بدهم.

البته، تمامی مطالب این مقاله از محتواهای علمی و معتبر در سطح وب انگلیسی و همینطور مفاهیم گفته‌شده در دوره شهامت برداشته شده است. بنابراین قرار نیست حتی یک کلمه صحبت غیر علمی و غیر معتبر در آن بخوانید.

رایج ترین دلایل کمرویی

اغلب مشکلاتی که امروز در زمینه خجالت و عدم اعتماد به نفس با آنها روبرو هستید، ریشه در کودکی‌تان دارد

اجازه بدهید در ابتدای مقاله به‌شکل خلاصه رایج‌ترین دلایل کمرویی را به شما توضیح بدهم. بعد از آن در ادامه موضوع را دقیق‌تر باز می‌کنم.

اینها دلایل احتمالی و نسبتا رایج کمرویی هستند، اما اگر به‌دنبال دلایل دقیق‌تر هستید، مابقی مقاله را همراه من باشید.

کودکان و کمرویی!

ببینید، در مورد اینکه آیا خجالتی بودن ارثی است یا نه تحقیقات زیادی انجام شده و البته صحبت‌های مختلفی هم می‌شود. اما از همه این تحقیقات شاید بتوان چنین نتیجه‌گیری کرد که:

نگاهی عمیق تر به عوامل کمرویی کودکان

خب، اجازه بدهید حالا که فهمیدیم ریشه بسیاری از مشکلات ما به کودکی برمی‌گردد، کمی در مورد این موضوع ریز شده و دقیق‌تر دلایل کمرویی را بررسی کنیم.

1_ عدم وجود دانش کافی برای رفتار در موقعیت‌های گروهی

خیلی از کودکان در جمع خجالتی هستند چون اصلا دانش کافی در مورد رفتاری که باید در این شرایط نشان بدهند را ندارند. به همین دلیل وقتی در شرایطی هستند که والدین انتظار دارند کودک‌شان مثل بقیه خودش را ابراز کرده یا با بقیه همراه شود، ترسیده و فرار می‌کنند. البته که باید هم درک کنیم، بالاخره کودکان به اندازه بزرگسالان تجربه برخورد با شرایط جدید را نداشته و قطعا نمی‌توانند در مورد هر موقعیت جدیدی، رفتار خوبی نشان بدهند.

علاوه بر این، باید بدانید کودکانی که در سنین پایین دائما به شهرهای مختلف مهاجرت کرده‌اند، به دلیل نداشتن دانش کافی در برقراری ارتباط با افراد جدید، ممکن است در آینده هم از ساخت ارتباط ترس داشته و خجالتی بار بیایند.

2_ مورد تمسخر قرار گرفتن

یکی دیگر از دلایل کمرویی کودکان، این است که آنها در بسیاری مواقع مورد آزار و اذیت و همینطور تمسخر دیگران قرار می‌گیرند. حتی ممکن است دلیل کمرویی یک کودک، بیش از حد مورد انتقاد و حتی تهدید قرار گرفتن باشد! به این ترتیب و در اثر موارد گفته‌شده، کودک به‌شدت با کاهش عزت نفس روبرو شده و ممکن است با این تصویر روبرو شود که بقیه از او بدشان می‌آید. در ادامه چنین کودکی ترجیح می‌دهد از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی جدید و تماس با دیگر افراد اجتناب کند. به نظر شما کسی که مطمئن شده همه از او متنفرند، چرا باید با دیگران ارتباط برقرار کند؟

نکته: مورد تمسخر قرار گرفتن حتی در سنین بالا هم روی عزت نفس و اعتماد به نفس انسان تاثیر دارد. بنابراین به هیچ کس اجازه ندهید شما را مسخره کند.

3_ اشتباهات والدین!

دو تا از رایج‌ترین اشتباهات والدین که می‌توانیم آنها را از علت‌ های خجالتی بودن کودکان و افراد بزرگسال بدانیم، اینها هستند:

• تنبیه دائم کودک،
• بی‌توجهی افراطی به کودک!

دلایل کمرویی در موقعیت‌های اجتماعی!

اصولا زمانی که صحبت از کمرویی می‌شود، در ذهن به کسی فکر می‌کنیم که وقتی قرار است با یک نفر یا یک گروه جدید آشنا شود، به‌شدت می‌ترسد و دست و پایش را گم می‌کند. خب به نظر هم این تصور کاملا در مورد افراد کمرو صحیح است. اما چرا خجالتی‌ها از برقراری ارتباط ترس دارند؟

در واقع مهم‌ترین دلیل این است که آنها نسبت به رفتار خودشان و البته اینکه قرار است دیگران این رفتار را چطور درک کنند، قضاوت و انتقاد زیادی دارند. این یعنی آنها در حد وحشت‌زدگی نسبت به واکنشی که قرار است دیگران به آنها و رفتارشان داشته باشند، نگران هستند.

متاسفانه این عزیزان تمرکزشان را روی آنچه که احساس می‌کنند در حال اشتباه انجام دادنش هستند، می‌گذارند. در ادامه حتی ممکن است اجازه بدهند تجربیات بد و نامناسب گذشته بر این احساسات تاثیر گذاشته و شرایط را بدتر کنند.

اگر دقت کنید، شرایط برای یک انسان کمرو به شکلی است که انگار در ذهنش یک صدا همیشه در حال نجوا کردن است و به او ‌می‌گوید که باید در موقعیت های جدید ارتباطی ترسیده و مضطرب باشد. چراکه آنها در ذهن خودشان حتما مشکلات و اتفاقات بدی را ساخته و منتظر به وقوع پیوستن‌شان هستند.

نوروساینس و فاجعه‌سازی ذهنی!

حالا که این موضوع را درک کردیم، اجازه بدهید کمی هم از آموزه‌های استاد بهرامپور را در مورد این موضوع به شما توضیح بدهم:

مثلا ممکن است همین الان دوست‌تان به شما زنگ بزند و بگوید که با 2 فرد جدید در حال آمدن برای دیدن‌تان هستند، اما شما در همان ‌دقیقه‌های اول فاجعه‌هایی مثل درست صحبت نکردن در مقابل این افراد جدید، احتمال وقوع دعوا و… را در ذهن ببینید. چرا؟ چون ذهن‌تان سعی دارد شما را از یک اتفاق احتمالا خطرناک دور نگاه دارد و خب این‌هم راهکاری است که دارد. جالب اینجاست که احتمالا تمامی این تصورات زمانی رخ می‌دهد که هنوز 3 دقیقه هم از تماس دوست‌تان نگذشته و عملا هیچ احتمالی در واقعیت برای رخ دادن این مشکلات وجود ندارد!

بنابراین یکی از مهم‌ترین راه‌هایی که می‌توانید برای درمان خجولی از آن کمک بگیرید، همین آگاه بودن به حقه‌های ذهنی است که به شما کمک می‌کند حداقل از سطح ترس و اضطراب‌تان بکاهید.

آزمون رایگان خجالت!

دوست دارید در یک آزمون رایگان و آنلاین هم شرکت کنید؟

کافی ست روی لینک زیر کلیک کنید:

آزمون رایگان خجالت

آیا دلایل کمرویی دیگری هم وجود دارد؟

بله، علاوه بر موارد گفته شده، علل کمرویی دیگری هم وجود دارد. در ادامه آنها را به شما توضیح می‌دهم تا بتوانید با شناخت ریشه‌های خجولی، آن را بهتر مدیریت و درمان کنید.

1_ نیاز به تایید

به نظر شما در یک جلسه مصاحبه شغلی، فرد مصاحبه‌کننده بیشتر مضطرب است یا فرد مصاحبه‌شونده؟ خب قطعا فرد مصاحبه‌شونده. اما چرا؟ من به شما می‌گویم: چون او نیاز به تایید شدن دارد! بله، در اغلب مصاحبه‌های شغلی افراد استرس می‌گیرند چون نیاز دارند که تایید شوند.

حالا با توجه به این موضوع، یک سوال دیگر می‌پرسم: چرا افراد خجالتی در ارتباطاتی که دارند، عصبی و استرس‌زده هستند؟ جواب همان است: ((چون آنها نیاز به تایید دارند!))

حالا یک سوال دیگر: تصور کنید به دعوت دوست‌تان به یک جلسه مصاحبه رفته‌اید، اما هم شرایط مالی و شغلی مناسبی دارید و هم اینکه اصلا به شغل مورد نظر نیازی نداشته و نمی‌خواهید استخدام شوید. آیا باز هم استرس دارید؟ قطعا نه چراکه شما این بار نیازمند تایید شدن نیستید.

دقیقا در مورد افراد خجالتی هم شرایط به همین صورت است، اگر آنها هم به جای اینکه اینقدر به‌دنبال تایید دیگران باشند، درک کنند که واقعا نیازی به این تایید ندارند، می‌توانند به‌راحتی در موقعیت‌های جدید قرار گرفته و بدون نیاز به سانسور کردن صحبت‌های‌شان، ترسیدن، نگران بودن و… ارتباط برقرار کنند.

اتفاقا تجربه نشان داده همیشه انسان‌هایی که نیاز وسواسی به تایید شدن ندارند، بیشتر دوست داشته می‌شوند. همینطور تجربه باز نشان داده که هیچ انسانی نمی‌تواند تایید همه اطرافیانش را به دست بیاورد. بنابراین تنها راه حل، بیخیال این حس و احساس نیاز شدن است.

چه چیزی باعث ایجاد حس نیاز به تایید شدن می‌شود؟

خب دلایل زیادی پشت این احساس نیاز وجود دارد، اما باز هم مثل همیشه بخش اعظم مشکلات مربوط به خجولی و اعتماد به نفس، به کودکی برمی‌گردد. طبق مطالعات مختلف، این حس بیشتر به سراغ افرادی می‌رود که در بچگی دائم مورد آزاد و اذیت بوده یا افرادی که دوستی نداشته‌اند. همینطور کودکانی که در کودکی دائم مدرسه‌شان عوض شده و در محیط جدید و میان انسان‌های جدید قرار می‌گرفته‌اند، بیشتر نیاز به تایید شدن برای برقراری ارتباط دارند.

2_ ارزش دیگران را بیش از خودمان بالا بردن

اگر دقت کنید، هیچ کس یک انسان خجالتی مطلق نیست! این یعنی هیچ کس را نمی‌بینید که حتی از پدر و مادر خودش هم خجالت بکشد یا در کنار برادرش با کمرویی نشسته و نتواند حرف بزند. بلکه اغلب افراد نسبت به شرایط خجالتی هستند. این یعنی ممکن است فردی باشید که همیشه در دورهمی‌های فامیلی، همه را می‌خندانید اما در عین حال اگر قرار باشد با یک جنس مخالف ارتباط بگیرید، به‌شدت خجول شده و به مشکل بخورید. بنابراین ما نسبت به شرایط خجالتی هستیم.

اما در ادامه، یکی از مواردی که باعث می‌شود نسبت به بعضی افراد خجالتی بوده و در مقابل آنها حتی توان حرکت هم نداشته باشیم، این است که ارزش آنها را بسیار بیشتر از خودمان می‌بینیم!

اما چرا؟ چه چیزی باعث می‌شود یک نفر در نگاه ما ارزشمندتر از خودمان باشد؟ خب جواب این سوال به سیستم ارزش‌ها و باورهای شما برمی‌گردد. ممکن است یک نفر کسی برایش ارزشمند باشد که توانسته در یک دعوا پیروز از میدان بیرون بیاید و یک نفر دیگر به انسان‌های ثروتمند به عنوان افراد ارزشمند نگاه کند. حتی این موضوع ممکن است به‌شکل کلیشه‌های جنسیتی پیش رفته و فردی که صرفا جنسیت مخالف شما را داشته باشد را بسیار ارزشمندتر از خودتان ببینید.

به هر ترتیب در نهایت انسان‌های خجالتی افرادی را در زندگی خودشان دارند که در نظرشان بسیار از آنها بهتر هستند و در ادامه در مقابل آنها بسیار کمرو و خجالتی ظاهر می‌شوند. در مورد دلیل به وجود آمدن این حس اطلاعات دقیق ندارم اما شاید مرتبط به این باشد که در کودکی همه انسان‌ها را بر اساس باورها و ارزش‌های ذهنی‌مان قضاوت کرده‌ایم و دیده‌ایم که بزرگ‌ترها برای انسانی که ثروتمند یا… است، بسیار ارزش بیشتری قائل بوده‌اند؛ تا جایی که حتی حاضر بوده‌اند خودشان را برای او بسیار پایین بیاورند.

اگر علت خجالتی بودن شما دقیقا همین موضوع است، به نظر من یک راه بیشتر ندارید: افزایش عزت نفس! در واقع زمانی عزت نفس شما افزایش پیدا می‌کند که می‌فهمید که چقدر انسان ارزشمندی هستید. در ادامه متوجه می‌شوید که همه انسان‌های روی زمین، به اندازه همدیگر ارزش دارند و چیزهایی مثل ثروت و افتخارات نباید روی قضاوت شما در موردشان تاثیر بگذارد.

3_ داشتن احساس نقص

یکی دیگر از دلایل و علت خجالتی بودن بچه‌ ها و بزرگسالان، عدم اطمینانی است که به خودشان دارند. در واقع آنها ترجیح می‌دهند از بودن در جمع و برقراری ارتباط خودداری کنند، چون تصور می‌کنند مشکلاتی دارند و مردم نباید آنها را ببینند. مثلا یکی از رایج‌ترین دلایل این موضوع، وجود احساس ناامنی از ظاهر است.

به عنوان نمونه ممکن است شما شخصی را ببینید که ظاهر بسیار خوبی دارد، اما صرفا به دلیل کج بودن یکی از دندان‌هایش، بسیار خجالتی شده. چراکه این فرد در مورد این موضوع حساسیت زیادی به خرج می‌دهد و عملا در موردش به وسواس رسیده. جالب است که این افراد تصور می‌کنند همه انسان‌ها قرار است آنها را صرفا به خاطر همین یک یا چند عیبی که در ظاهر یا بدن‌شان دارند قضاوت کنند.

البته این مشکل صرفا به ظاهر ختم نمی‌شود، بلکه خیلی‌ها تصور می‌کنند کسل‌کننده، بداخلاق، کم‌مهارت و… هستند و به دلیل وسواسی شدن نسبت به چنین چیزهایی، روز به روز عزت نفس کم‌تری پیدا می‌کنند.

نتیجه چنین تفکری یا این است که فرد خودش را از محیط‌های اجتماعی دور کرده و دائما به دلیل نقص فرضی که دارد خود و حتی والدینش را سرزنش کند. یا اینکه فرد سعی می‌کند خود واقعی‌اش را پنهان کرده و به آدمی تبدیل شود که فکر می‌کند دیگران آن را دوست دارند. در این صورت ممکن است حتی فرد با گذشتن از علایق و سلیقه‌های خودش، به کسی تبدیل شود که خودش آن را دوست ندارد اما بقیه دوستش دارند!

پس اگر می خواهید دیگر احساس نقص نکنید, دوره رایگان زیر را از دست ندهید!

سخن پایانی مقاله دلایل کمرویی

به عنوان کلام آخر می‌خواهم 2 نکته مهم را بیان کنم:

نکته اول: همانطور که در این مقاله خواندیم، دلیل خجولی اغلب انسان‌ها به کودکی و رفتاری که با آنها شده برمی‌گردد. اما ما اینجا نمی‌توانیم والدین خودمان را مقصر دانسته و تازه بخواهیم حس نفرت از آنها را درون‌مان گسترش بدهیم. جدای از تاثیر منفی که این کار روی عزت نفس ما دارد، باید بدانیم که والدین ما هم در هر زمانی سعی کرده‌اند بهترین خودشان باشند و اگر رفتاری را از خودشان بروز داده‌اند، این رفتار چیزی بوده که از دیگران و حتی والدین خود یاد گرفته‌اند. بنابراین به جای احساس نفرت، سعی در ایجاد تغییرات در زندگی خودتان کنید.

اما نکته دوم: اگر واقعا آنقدر از خجالتی بودن و کمرویی خسته شده‌اید که بخواهید برای از بین بردنش کاری کنید، الان وقت عمل است! برای شروع پیشنهاد می‌کنم به توصیه زیر گوش دهید!

یک قول: بعد از کارگاه شهامت دیگر مثل قبل نخواهید بود!

بعد از دو سال در 29 و 30 اردیبهشت ماه 1401، کارگاه حضوری شهامت را در تهران برگزار می‌کنیم. در این کارگاه پرشور و پر از تکنیک‌های عملی، یاد می‌گیریم:

• چگونه خجالت و کمرویی را کنار بگذاریم؟
• چطور اجازه ندهیم هیچکس حقمان را ضایع کند؟
• چطور مطالبه‌گر باشیم و با درخواست قدرتمند، فرصت‌های بزرگ به دست آوریم؟
• چطور با شهامت باشیم و احتمال و شانس موفقیت‌مان را چند برابر کنیم؟
• و…

روی تصویر زیر کلیک کنید و درباره این کارگاه بیشتر بدانید:

بسیار خب!!!

به انتهای مقاله رسیدیم. در این مقاله علت خجالتی بودن و دلایل کمرویی بزرگسالان و کودکان را بررسی کردیم. اگر نظری در مورد این مقاله داشتید، واقعا خوشحال می‌شوم که در بخش نظرات آن را با من و مخاطبان در میان بگذارید.

مقالات مرتبط و کاربردی

•  چطور پررو باشیم؟ 7 تمرین کاربردی برای پررو شدن!
•  خجالت در جوانان | علل + 7 راهکار درمان قطعی
•  روم نمیشه پولمو پس بگیرم | نحوه پس گرفتن طلب
•  کم رویی چیست؟ | دلایل و درمان کمرویی کودک و بزرگسال
•  چگونه خجالت را کنار بگذاریم؟ 10 تمرین رفع خجالت (+ ویدیو)