الان در انتظار یک تعریف دقیق و ثابت و علمی در مورد یادگیری هستید؟ من هم در ابتدای شروع فعالیتم در زمینه یادگیری چنین انتظاری داشتم.

یادگیری تا همین دو سه دهه قبل، زیاد جدی نمی گرفته نمی‌شد. یعنی به عنوان یک مهارت مورد توجه نبود. اما اکنون بیشتر به اهمیت یادگیری پی برده‌اند… عموما در وب سایت‌ها از محتواهای آکادمیک و دانشگاهی برای تعریف یادگیری بهره می برند. اما اکثر مخاطبان ما در این وب سایت به دنبال تعاریف و انواع یادگیری به صورت دانشگاهی نیستند. این طور نیست؟ آن‌ها می‌خواهند خیلی ساده بدانند که یادگیری چیست؟

ساده ترین تعریف از یادگیری

اجازه بدهید یادگیری را خیلی ساده و صریح تعریف کنیم:

دقت کنید که بر تغییر رفتار با استفاده از یادگیری، تاکید شده است. یعنی اگر یادگیری به تغییر رفتار منتهی نشود، انگار که یادگیری اتفاق افتاده است.  به نظر می‌رسد این تعریف یادگیری، در عین سادگی، بسیار کامل است. به نظر شما انواع یادگیری چیست و چطور می‌شود آن‌ها را آموخت؟ در ادامه مقاله یادگیری چیست، به این مفهوم می پردازیم.

 

آیا یادگیری همان هوش و استعداد و IQ است؟

گفتیم تا همین سه چهار دهه قبل، یادگیری چندان جدی گرفته نمی‌شد. مردم و حتی دانشمندان و روانشناسان خیال می‌کردند همه چیز به هوش و IQ و استعداد خدادادی ربط دارد. موفق‌ها استعداد دارند و ناموفق‌ها نه!

اما کم کم همه فهمیدند که از هوش و استعداد یز مهم‌تری هست به اسم یادگیری!

یادگیری همان هوش و استعداد نیست. هوش و استعداد فاکتورهای میزان توانایی‌ در یک زمینه هستند. اما یادگیری یک فرایند است. اغلب مواقع هم فرایندی زمان‌بر. اما آیا می‌دانید می‌شود بسیاری از مهارت‌ها را تنها در 20 ساعت یاد گرفت؟

واقعا 20 ساعت تمرین میتواند برای یادگیری یک مهارت کافی باشد؟

توجه شما را به مشاهده این ویدیو از سایت تد جلب میکنم تا به این باور برسید این 20 ساعت تمرین میتواند کافی باشد!

جاش کافمن در کتاب «چگونه در بیست ساعت هر چیزی را یاد بگیرید؟» که پیام بهرام پور آن را ترجمه کرده است، اصول کسب سریع مهارت را مطرح می‌کند و به شما می‌گوید که چگونه مهارت های جدید را با حداکثر سرعت یاد بگیرید. این ایده ها و روش ها پیچیده نیستند، به خاطر همین، یادگیری شان خیلی طول نمی کشد. بعد، شیوه اجرای این اصول را در دنیای واقعی مطرح می کند و مثلاً نشان می دهد چطور با حداکثر روزی نود دقیقه تمرین، شش مهارت تازه زیر را می‌توانید یاد بگیری:

ابداع شیوه یوگای شخصی
نوشتن برنامه کامپیوتری وب پایه
یادگیری تایپ ده انگشتی
بررسی قدیمی ترین و پیچیده ترین بازی فکری تاریخ
نواختن ساز موسیقی
باد موج سواری

برای اینکه بیشتر در مورد یادگیری 20 ساعته بدانید، در مقاله «یادگیری در 20 ساعت؛ چرا ساعات اولیه یادگیری بسیار مهم است؟» کامل به آن پرداخته‌ایم.

آیا هدف شما یادگیری یک مهارت است؟ مثل سخنرانی، نقاشی، نواختن ساز و…

همانطور که در عکس زیر می بینید:

راه یادگیری مهارت ها تنها یک چیز است تمرین تمرین تمرین.

 

اما نکات مهم در این باره این است:

نکته اول:

منابع و مراجع آموزش این تمرینات بسیار مهم هستند

نکته دوم:

نحوه انجام این تمرینات به صورت موثر و صحیح اهمیت ویژه ای دارد.

این موارد به این معناست که اگر شما در انتخاب تمرینات مناسب از منابع مناسب دقت نکنید امکان دارد این 20 ساعت برای شما مفید نباشد. ضمن اینکه اگر متمرکز تمرین نکنیم ممکن است نتیجه‌ قابل قبولی نبینیم.

راه یادگیری مهارت‌های مختلف و نکاتی برای یادگیری بهتر

 با نکات زیر، حتما می‌توانید مهارت های یادگیری‌تان را بهبود ببخشید:

1- استفاده از نقشه ذهنی یا میاندمپ (Mindmap)

آیا میخواهید مطالب را بیشتر و بهتر یاد بگیرید؟ تا به حال فکر کرده اید که چطور میتوانید مطالب آموزشی را خیلی بهتر یاد بگیرید؟ مطالب آموزش در:

• مدرسه
• دانشگاه
• یک جلسه کاری
• یک کارگاه آموزشی
• و…

برای یادگیری بهتر و به یادسپاری بهتر مطالب تنها کافی است یک کار انجام دهید.

زبان حافظه‌تان را یادبگیرید

یادگیری زبان حافظه!

اگر بخواهم چگونگی عملکرد مغز انسان را به صورت کاملا ساده شرح دهم باید بگویم شما باید اطلاعاتی که وارد ذهنتان می‌کنید دقیقا آنها را به شکل سیناپس های مغز و یا رگه های برگ درختان در بیاورید! چرا که ذهن شما این اطلاعات را به این شیوه بسیار بهتر می‌پذیرد، یاد میگیرد و به خاطر می سپارد.

تصویر سیناپس های ذهن انسان:

حالا چطور می‌توانیم اطلاعات را به صورت سیناپس ها در بیاوریم؟

با کمک روش مایندمپ یا همان نقشه ذهنی.  یکی از بهترین راه حل های ما برای تبدیل اطلاعات به زبان حافظه مان، استفاده از روش مایندمپ یا نقشه ذهنی است.  مثلا برای نگارش متن سخنرانی با مایندمپ

 

2- یادداشت برداری کردن

هدف از یادداشت‌برداری توضیح دادن مطلب‌‌ در حال یادگیری و پشتیبانی از حافظه و فرآیند یادگیری است. یادداشت‌برداری به شما کمک می‌کند که بتوانید در حین یادگیری، خلاصه‌ای از چیزی که یاد گرفته‌اید را در مغزتان تثبیت کنید. ضمن اینکه تهیه‌ی یادداشت‌های مرتبط در کلاس یا کارگاه، موقع مرور مطلب، مدتی بعد از آن کلاس، کمک ارزشمندی خواهد بود.

فقط چیزهای مهم را بنویسید. برای اینکه نشان بدهید نکته‌ای اهمیت زیادی دارد کنارش یک علامت تعجب (!) و کنار نکته‌ای که متوجه نشده‌اید یک علامت سوال (؟) بگذارید. اگر چیزی را متوجه نشده‌اید از سخنران بپرسید. احتمالا تنها کسی نیستید که به توضیح دوباره‌ی مطلب نیاز دارید.

بلافاصله بعد از کلاس اطلاعاتی را که دریافت کرده‌اید سازماندهی کنید. قبل از کنار گذاشتن یادداشت‌ها به مطالبی که از قبل درباره‌ی موضوع مورد بحث می‌دانستید فکر کنید. اگر چیزی را متوجه نشدید در یادداشت‌هایتان تا جایی که می‌توانید عقب بروید تا بالاخره نکته‌ی مورد نظر را بفهمید. از این تکنیک‌ها می‌توانید موقع یادگیری از روی کتاب هم استفاده کنید.

3- تکنیک های تقویت حافظه و ذهن را یاد بگیرید

برای اینکه بهتر یاد بگیرید، لازم است تکنیک های تقویت ذهن و روش های تقویت حافظه و هوش را یاد بگیرید و با یک ذهن آماده‌تر به سراغ یادگیری بروید.

تکنیک‌های حافظه‌ متنوعی وجود دارند که یادآوری و خواندن را آسان‌تر می‌کنند. برای مثال: سعی کنید چیزهایی را که باید به یاد بیاورید با چیزهای آشنا مثل ساختمان‌ها یا مسیرهای خاص مرتبط کنید. مثلا، «گلوکز تو قفسه‌ی کتاب‌ها، انسولین لب پنجره، آدرنالین تو کابینت» و الی آخر.

یا سرنام بسازید مثل: ناجا (نیروی انتظامی جمهوری اسلامی)

یادآوری رشته‌ای از اعداد ساده‌تر خواهد شد اگر آن را به چند رشته کوتاه‌تر با معنای خاص تقسیم کنید. مثلا رشته‌ی 23485507 را در نظر بگیرید: «23شماره‌ی شناسنامه‌ی خودم، 48پلاک خانه، 55 سن پدرم، 07ماه تولد مادرم». ضمنا می‌توانید شماره‌ها را روی آهنگ یک ترانه‌ آشنا بگذارید.

چیزهایی را که باید به یاد بیاورید بلند بلند برای خودتان تکرار کنید. این کار باعث تقویت حافظه‌ی شما خواهد شد.

همچنین تقویت حافظه برای درس خواندن روش‌های خوبی دارد که می‌تواند از آن‌ها هم استفاده کنید. 

چطور موثرتر، علمی‌تر و بهتر یاد بگیریم و حافظه‌مان را تقویت کنیم؟

محصول تازه و فوق‌العاده ما، بالاخره با بهترین کیفیت آماده شد و اکنون در دسترس شماست!

روی تصویر کلیک کنید تا اطلاعات کامل محصول تندخوانی و تقویت حافظه «نوروریدینگ» را در اختیار شما قرار دهیم.

علمی بیاموزید تا موثرتر و سریع‌تر بخوانید…!

 

4. سبک یادگیری خود را بشناسید

یکی از تجربیات خوب و لذت‌بخش خود را که در آن به خوبی درس پس داده‌اید در نظر بگیرید. ببینید آن زمان چطور کار کرده‌اید. از چه روشی استفاده کرده‌اید که به این نتیجه‌ی موفق دست پیدا کرده‌اید. موارد زیر را هم در نظر بگیرید:

• کجا بودید؟ هوا گرم بود یا سرد؟
• روشن بود یا تاریک؟
• موسیقی گوش می‌دادید؟
• چه نوع موسیقی‌ای؟
• صداهای دیگری هم در محیط بود؟
• چه زمانی از روز مشغول مطالعه بودید؟
• صبح؟ بعد از ظهر؟ یا شب؟
• موقع مطالعه راه می‌رفتید یا نشسته بودید؟
• آیا مشغول خوردن یا آشامیدن بودید؟
• اگر بله چه چیزی؟
• زنگ تفریح هم داشتید؟
• چه مدت یک بار؟
• زنگ تفریح‌تان چقدر بود؟
• در طول زنگ تفریح چه می‌کردید؟
• تنها مطالعه می‌کردید یا همراه فرد یا گروهی دیگر؟
• با چه کسی کار می‌کردید؟
• آیا کسی به شما مشورت یا راهنمایی داده بود؟
• چه نوع مشورت یا توصیه‌ای به شما شد؟ آیا این توصیه‌ به شما کمکی هم کرد؟ چه کمکی؟
• ذهن‌تان در چه وضعی بود؟
• قبل، بعد و در طول جلسه به چه چیزی فکر می‌کردید؟
• هیجان زده بودید؟
• چه چیزی باعث انگیزه‌تان بود؟

یادگیری انواع سبک یادگیری به شما کمک می کند سبک خودتان را بهتر بشناسید.

5- مغز و ذهنتان را ورزش دهید

مغز شما مثل یک ماهیچه است. این را احتمالا بارها شنیده‌اید. چقدر ذهنتان را ورزش می دهید؟ آیا می‌دانید برای مغز چه ورزش هایی وجود دارد؟ با ورزش های تمرکز ذهن آشنا هستید؟ مثلا می‌توانید از ورزش های زیر برای مغز استفاده کنید:

1- بادستی که عادت ندارید مسواک بزنید
2- با چشمهای بسته دوش بگیرید.
3- درکارهای صبح خود تغییرات ایجاد کنید، اگراول لباس میپوشید بعد صبحانه، جای این دو را عوض کنید بعد به سر کار بروید.
4- به اشیابرخلاف همیشگی نگاه کنید: اگر همیشه از بالا به پایین به اجسام مینگریستین اکنون از پایین ببالا یا از چپ براست نگاه کنید (ذهن آگاهی بیشتری به خرج دهید و عمیق‌تر نگاه کنید!)
5- جای نشستن سر میز را عوض کنید.
6- به حس بویایی خود بیشتر توجه کنید.
7- هنگام خرید بیشتر دقت کنید. درقفسه های فروشگاه اگر اجناس جدید دیدید حتی اگر قصد خرید ندارید محتویات آن‌ها رابخوانید.
8- نقاشی کنید.
9- طی روز سعی کنید ارتباطات اجتماعی بیشتری برقرار کنید: اجتماعی نبودن تاثیر منفی و شدیدی بر توانایی شناختی فرد میگذارد. از این رو لازم است ارتباط اجتماعی خود را افزایش دهید. مثلاً سعی کنید برای خرید با فروشنده صحبت کنید

6- مراقب باشید چه چیزهایی به خورد مغزتان می‌دهید

همانطور که برای معده مان در طول روز مواد خاصی در نظر می‌گیریم و غذاهای سالمی میخوریم و مواظب ورودی های آن ها هستیم، باید برای مغزمان هم فیلترهای ذهنی بگذاریم. شما نمی دانید که محتواهای بی ارزش چقدر می تواند تاثیر منفی بر مغز بگذارد. ورودی‌هایی مثل چیزهایی که در شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم، فیلم بدی که تمماشا می کنیم یا حتی رفتارهای بدی مثل غر زدن یا دنبال اخبار منفی بودن! یاد بگیرید چطور ورودی های مغزتان را کنترل کنید تا به سلامت بهتر مغزتان کمک کنید.

و البته نکات دیگری هم که باید رعایت کنید از جمله خواب کافی، تغذیه اصولی و صحیح و و رزش کردن.

موانع یادگیری چه چیزهایی هستند؟

در ادامه مقاله یادگیری چیست؟ به موانع یادگیری می‌پردازیم.  موانع یادگیری، در واقع چیزهایی هستند که در یادگیری موثر فرد، اختلال ایجاد می کنند. بیایید چندتا از موانع یادگیری را با هم مرور کنیم:

 

دانسته‌های قبلی ما

کلاود برنارد (Claude Bernard) فیزیولوژیست فرانسوی می‌گوید:

«مهم‌ترین مانع یادگیری ما، دانسته‌های قبلی‌مان هستند.»

می‌دانیم که بسیاری از بزرگان حوزه‌ی یادگیری، می‌گویند که یادگیری به معنای متصل کردن تجربه‌های جدید به دانسته‌ها و تجربه‌های پیشین است.از سوی دیگر، احتمالاً مصداق‌های حرف کلاود برنارد را هم تجربه کرده‌ایم که دانسته‌ها مانع یادگیری می‌شوند.

به نظر می‌رسد یکی از روش هایی که میتوانیم به کار بگیریم تا دانسته‌های قبلی مانعی بر سر راه یادگیری ما نباشند، این است که تمرین کنیم تا حد امکان موقع یادگیری تجزیه و تحلیل و قضاوت نکنیم. مثلا اگر داریم با مطالعه موضوع جدیدی را یاد می گیریم و می خوانیم, وقتی کتاب یا مطلبی که خواندیم تمام شد, آن زمان در موردش فکر کنیم و مصداق پیدا کنیم و غیره. هرچند که به طور مطلق نمی‌شود که تحلیل و قضاوت نکرد, ولی میتوانیم تا حد زیادی کنترلش کنیم. موضوع دیگر اینکه, اگر دیدیم همیشه موضوعات و کتاب‌هایی که میخوانیم, در جهت تایید دانسته ها و باورهای قبلی ما هستند, میتوانیم این را یک نشانه در نظر بگیریم و فکر کنیم که آیا واقعا داریم یاد می‌گیریم یا افتادیم در یک دور باطل و دچار توهم یادگیری شدیم؟

عوامل حواس پرتی

حواس پرتی یکی دیگر از مهم‌ترین موانع یادگیری است. در مقاله «چطور حواسمان را جمع کنیم» در این مورد توضیح داده‌ایم که همین الان نزدیک به نیمی از مردم نمی‌توانند روی شمارش تعداد کلمات یک صفحه کتاب تمرکز کنند! در واقع حواس پرتی باعث می شود فرایند یادگیری در ذهن ما مختل و کند شود.

بنابراین باید یاد بگیریم برای اینکه روند یادگیری را در ذهنمان بهتر کنیم و موثرتر یاد بگیریم، حتما عوامل حواس پرتی را به حداقل برسانیم.

اما آیا می‌دانید یکی از مهم‌ترین عوامل حواس پرتی چیست؟ بله! موبایل و اعتیاد به موبایل و شبکه‌های اجتماعی‌اش متهم ردیف اول هستند!

یکی از مهم‌ترین عوامل حواس پرتی تکنولوژی است. می‌خواهید بدانید. موبایل در بسیاری از اوقات رشته ارتباط سلول‌های مغز را پاره می‌کند. مواقعی که قصد تمرکز و یادگیری عمیق دارید سعی کنید تلفن همراهتان خاموش باشد. پس از تمرکز کامل و حداقل یک ساعت بعد برای چند دقیقه تلفن را روشن کنید.

افکار آزاردهنده و منفی

افکار منفی و آزاردهنده، البته غیرقابل اجتناب هستند. در واقع هرکسی سعی کرد به شما راه‌های از بین بردن افکار منفی را آمزوش دهد، حرفش را باور نکنید. اما راه‌های گوناگونی هم برای از بین بردن این عامل مهم یادگیری وجود دارد که در مقالات «چطور با افکار مزاحم مبارزه کنیم ؟» به خوبی به آن‌ها پرداخته‌ایم.

موانع یادگیری البته تعدادشان خیلی زیادتر است. از موانع مهم دیگر یادگیری می‌توانیم به صورت تیتروار به این عوامل اشاره کنیم:

 شیوه یادگیری و انتقال مفاهیم

 افسردگی یا اختلالات روانی

 چندوظیفه بودن

 استرس و خستگی

---

در کتاب «قله» از اندرس اریکسن و ترجمه «پیام بهرام پور»، از تحقیقات شگفت انگیز پیرامون موفقیت و تخصص در هر کاری، رمزگشایی شده است:

کتاب قله 

---

 

سخن پایانی مقاله یادگیری چیست؟

در کلام پایانی مقاله یادگیری چیست؟ می‌خواهم به یک نکته خیلی مهم اشاره کنم:

 

«اینکه حتما حتما برای اینکه بهتر یاد بگیرید، سعی کنید روی بهبود مهارت‌های فردی خودتان وقت کافی بگذارید.»

اگر قصد داشته باشید یادگیری بهتر وموثرتری داشته باشید، باید برخی مهارت‌های دیگر را در خودتان تقویت کنید. مهارت‌هایی از جمله «برنامه ریزی داشتن در زندگی شخصی»، «مدیریت زمان»، «نظم و انضباط شخصی» و «تقویت انگیزه‌های درونی».