چطور موفقها در شرایط سخت موفقتر میشوند؟
همه انسانها در زندگی خود شرایط سخت را تجربه کردهاند. بگذارید که جملهی خودم را اصلاح کنم: «همه ما در شرایط سخت زندگی میکنیم.» خیلی اوقات افرادی را مشاهده میکنیم که می گویند دوست ندارند شرایط سخت را تجربه کنند و یا اینکه شکایت میکنند که شرایط سخت شده و دیگر تاب تحمل آنرا ندارند.
ما به عنوان انسان همیشه در معرض شرایط سخت قرار گرفتهایم و زمانی که بر سختیها فائق آمدهایم متوجه دستاوردهای خاصی شدهایم.
شرایط سخت چیست؟
شرایط سختی زمانی پیش میآید که ما فشاری بر روی خود حس میکنیم. این فشار بیشتر از بیرون بر روی ما وارد میشود و گهگاهی هم درونی است. فشار بیرونی از مسائلی همچون روابط ما، محیط زندگی، محیط کار، فرآیندهای جاری در انجام کارها می باشد. فشار های درونی بیشتر بابت بیماریها، تغییرات فیزیولوژیکی، تغییرات روانشناختی ایجاد میشوند.
زمانی که صحبت از شرایط سخت میشود بیشتر به فشار های بیرونی اشاره داریم. این فشارها حتما نباید خیلی سخت یا طاقت فرسا باشد، جا گذاشتن گوشی تلفن همراه شما در داخل خانه نیز میتواند فشاری را بر ما وارد نماید یا حتی زنگ خوردن تلفن در زمانی که ما امکان پاسخ دادن به آن را نداریم. دلیل اینکه مثالهایی به این سادگی میزنم این است که خیلی از افراد تصور میکنند شرایط سخت یعنی اینکه اتفاق هولناکی افتاده است و آنها امکان تاب آوری در برابر آنرا ندارند.
استرس مساوی با شرایط سخت نیست
بر خلاف تصوری که اکثریت افراد دارند برخی اوقات استرس حاصل شرایط سخت است ولی استرس نمیتواند به تنهایی شرایط سختی را ایجاد کند. خیلی از ما بر این باور هستیم که در شرایط سخت استرس ما زیاد میشود که این باور گهگاهی درست است ولی خیلی اوقات هم درست نیست. به طور مثال زمانی که شما کیف خود را در باشگاه ورزشی گم کردهاید دچار استرس میشوید ولی وقتی مربی برای تناسب اندام بیشتر تمرینات سختی را به ما میدهد، استرسی در ما ایجاد نخواهد شد.
واقعیت این است که استرس همیشه هم بد نیست به این دلیل که خیلی اوقات در شرایط سخت، استرس مکانیزم هایی در بدن ما فعال میکند که برای مدیریت این شرایط لازم داریم.
نمیتوانم در شرایط سخت دوام بیاورم…
این بهانهای است که خیلی از افراد برای خود در نظر گرفتند. در پشت این بهانه این جمله مستتر است که «من دوست ندارم به زحمت بیافتم» یا شاید خیلی اوقات از عدم اعتماد به نفس کافی منشأ میگیرد. همهی ما به عنوان انسان در زندگی شرایط سختی را تجربه کردهایم و دستاوردهایی داشتهایم.
به طور مثال ما زمانی که به دنیا آمدهایم شرایط خیلی سختی را تحمل کردهایم چرا که از یک محیط امن و راحت پا به محیطی گذاشتهایم که مدیریت تمام مسائل بدنی خودمان همانند نفس کشیدن و غذا خوردن به عهده خودمان بوده است. این اولین شرایط سخت زندگی برای یک نوزاد است ولی همه ما آنرا با موفقیت طی نمودهایم و دستاورد این پیروزی این است که ما زنده هستیم.
بهترین پیشنهاد زمانی که افراد با این بهانه روبرو میشوند، این است که برگهای کاغذ بردارید و دستاوردهایی که در شرایط سخت زندگی داشتهاید را برای خود بنویسید. شاید در ابتدا این کار سخت باشد ولی بعد از مدت زمانی پرده نگرانی از جلو چشمان شما کنار رفته و دستاوردهای خود را میبینند.
شکست یعنی تجربه…
یکی از دلایل اصلی که افراد دوست ندارند در شرایط سخت قرار بگیرند یا این شرایط را ناخوشایند میدانند ترس از ناکامی یا شکست است. این یکی از بزرگترین و شایعترین ترس های بین انسانهاست. افراد همیشه دوست دارند که بهترین باشند، دوست ندارد که شکست بخورند و ناکامی را تجربه کنند که قدرت آنها زیر سؤال رود. ولی این یک باور غلط است که شکست خوردن یعنی پایان همه چیز است.
در دنیای موفقیت کلمهای به نام شکست وجود ندارد و از آن به عنوان تجربه استفاده میشود. در درون مغز ما نیز کلمهای به عنوان شکست از ابتدا وجود نداشته است و در طول زمان ما این کلمه و حس پشت آن را اکتساب میکنیم. کودکی را تصور کنید که افتادن را شکست میبیند اگر این نگرش را داشته باشد او هیچگاه راه نمیافتد و اگر این نگرش در درون ما بود چه تعداد انسانها با توانایی راه رفتن بر روی چهار دست و پا حرکت میکردند.
اگر بخواهم که فقط به یک ترفند برای شرایط سخت اشاره بکنم این است که به جای کلمه شکست، کلمه تجربه را در نظر بگیرم. که این تجربه میتواند دشوار و در عین حال سازنده باشد.
شرایط سخت حاصل یک فرمول است
شرایط سخت فارغ از اینکه در کدام بخش از زندگی ما بروز کند، یک فرمول ساده دارد که میتوان آنرا به صورت یک کسر منطقی در نظر گرفت:
شرایط سخت = منابع در دسترس ما / انتظارات ما
این یک فرمول کلی برای شرایط سخت است یعنی نسبت میزان انتظاری که ما از اتفاقات داریم به میزان منابعی که در اختیار داریم شدت سختی شرایط را تعیین میکند.
فرض کنید که روزی وارد خانه شدهاید و خیلی هم گرستنه هستید، در عین حال انتظار دارید که غذای گرمی حاضر باشد، حتی در ذهنتان به غذای مورد علاقه خود فکر میکنید و لحظهای را تصور میکنید که نشستهاید و در حال خوردن این غذا هستید. زمانی که وارد منزل میشوید با یادداشتی که بر روی آن نوشته شده که «ما منزل نیستیم و اگر خواستی یک چیز برای خودت درست کن» روبرو میشوید. حس شما در این لحظه چگونه است؟
حال با این فرمول میتوانید شرایط سختی را که برای شما پیش آمده است بررسی کنید وبه این آگاهی برسید. شرایط سخت زمانی ایجاد میشود که میزان انتظارات ما از منابع در دسترس بیشتر است.
در شرایط سخت چه کسی به دنبال بهره وری است؟
افراد زیادی شاید این مسئله از ذهنشان عبور کرده باشد که در شرایط سخت چه کسی به دنبال بهرهوری است. شاید از یک منظر این نوع نگرش درست باشد، آیا امکان دارد که در شرایط سخت بهرهوری ایجاد کرد؟ جواب این است، خیلی سخت است ولی اگر بتوان در شرایط سخت بهرهوری خود را حفظ و یا در حد نرمال نگه داشت، میتوان اینگونه تعبیر کرد که بهرهوری ما نسبت به شرایط حاکم بالاست.
هواپیمایی را تصور کنید که در حال سقوط است و خلبان آن با این نگرش به شرایط دشوار نگاه کند که من بهره وری خود را از دست دادهام و اصلاً نمیتوانم تمرکز و راههای احتمالی نجات را بررسی کنم. اگر این فکر خود را با مسافرین در میان بگذارد، جواب و حس مسافرین چه خواهد بود؟
ترفند بهرهوری در شرایط سخت
راهکار برخورد با شرایط سخت را اگر بخواهیم میتوانیم در یک کلمه خلاصه کنیم. آن کلمه میتواند تمام جملات و عبارتهایی را که در این مقاله به آن اشاره کردهایم در بر بگیرد. با این کلمه دیگر خیلی اوقات شکستها برای ما یک تجربه هستند و یا افراد این گونه اتفاقات را یک درس میپندارند. البته این نوع نگرش به این معنی نیست که همیشه شرایط سخت قابل بهبود میباشد. در شرایطی که عزیزی را از دست دادهایم فقط میتوان با تسلط بر خود و تابآوری این شرایط را پشت سر گذاشت و به عنوان یک تجربهً دشوار از آن یاد کنیم.
با تمام این توضیحات شرایط سخت را در یک کلمه آگاهی میتوانیم خلاصه کنیم. ما در زمانی که در شرایط سخت قرار میگیریم باید از انتظارات خود آگاه باشیم و منابع خود را بررسی کنیم تا متوجه بشویم که چگونه باید با این منابع انتظارات خود را مدیریت کنیم. دلیل استفاده از کلمه مدیریت به این منظور است که انتظارت ما خیلی اوقات بیشتر از منابع ماست، پس با این آگاهی سختی شرایط را برای خود کم میکنیم. خیلی اوقات انتظارات ما درست و بجاست که با این آگاهی به میزان منابع خود میافزاییم.
در نهایت هر بار در شرایط سخت قرار گرفتهایم، ابتدا آگاه میشویم که شرایط سخت را داریم تجربه میکنیم و بعد مطابق با فرمول انتظارات و منابع خودمان را بررسی میکنیم.
خب که چی؟
در طول این مقاله تلاش شد به این نکته اشاره شود که شرایطهای سخت همیشه بد و مخرب نیستند. در بیشتر مواقع شرایط سخت باعث رشد و یادگیری ما میشوند و اگر بخواهیم انسان موثرتر و بهتری باشیم باید خود را در معرض شرایط سخت قرار دهیم. هر گونه تغییر و رشد خارج از منطقه امن ما اتفاق می افتد. پس اگر باور داریم که از شرایط سخت گریزان هستیم آگاه باشیم که بر عدم پیشرفت خود تاکید میکنیم.
بیشتر افراد به گلادیاتورها و ابر قهرمانهای فیلمها و داستانها علاقمند هستند، چون قهرمان داستانها فارغ از هر گونه سختی به دنبال هدف خود میروند و سعی میکنند از هر شرایطی سختی عبور کنند. پس چرا ما در زندگی همانند این افراد رفتار نمیکنیم. امیدوارم که همیشه قهرمان زندگی خود باشید.
تاب آوری در شرایط سخت زندگی را چگونه یاد بگیریم؟
من، نویسنده این مقاله، بهترین و موثرترین راههای ممکن برای تابآوری و البته افزایش بهره وری در شرایط سختی که همه ما در آن گرفتار شده یا خواهیم شد، برایتان در این محصول گردآوری و تالیف کردهام. امیدوارم لذت ببرید:
بخشی از معرفی فیلم این دوره را ببینید:
.