نیازهای اساسی انسان به روایتی متفاوت (تربیت فرزند به روش دکتر نادری-قسمت اول)

قرار است چندین مقاله تازه از دکتر محمدحسن نادری متخصص روانشناسی کودک و دانش آموخته موسسه بین‌المللی ویلیام گلسر، بخوانیم و ویدئوهای بسیار جالبی برای شما تدارک دیده‌ایم.

امروز اولین ویدئو را تماشا کنید. از نیازهای اساسی انسان (و البته کودکان) به روش و به بیانی دیگر مطلع شوید و با ادامه مقاله همراه شوید.

ویدئوی توضیح نیازها به روش دکتر نادری را همین جا ببینید. این فایل، حدود 9 دقیقه است و با بهترین کیفیت و به صورت ویرایش شده، در اختیار شما قرار گرفته است.

 حتماً تماشا کنید: 

قبل از فرزند پروری؛ آدم‌ها چطور رفتار می‌کنند؟

پیش از اینکه اصول فرزند پروری را توسط دکتر نادری یاد بگیریم، از ایشان می‌آموزیم که «آدم‌ها چطور رفتار می‌کنند؟» به نظر شما، آدم‌ها چگونه رفتار می‌کنند؟ بر اساس چه چیزی؟

نیازهای اساسی انسان و کودکان چیست؟

دکتر نادری توضیح می دهد که تمام رفتارهای روزانه ما بر اساس نیازهای ما انجام می‌شود.

هیچ رفتاری در طول روز انجام نمی‌دهیم، مگر اینکه بخواهیم با آن نیازی را ارضا و برطرف کنیم.

در «نوع رفتارها» هیچ فرقی ندارد که فرد بزرگ‌سال باشد یا کودک. همه ما انسان‌ها رفتاری را بر اساس نیاز انجام می‌دهیم.

ما از بدو تولد نیازهایی داریم که در نهاد ما هست و به نظر می‌رسد به صورت ژنتیکی در ما قرار داده شده است.

نیازهای اساسی انسان دقیقاً چیست؟

این نیازها را با هم بررسی می‌کنیم. لازم است توضیح دهیم که نیاز اول به فیزیولوژی بدنی بیشتر ارتباط دارد؛ اما نیازهای بعدی، بیشتر نیازهای روان‌شناختی و درونی هستند.

نیاز اول: نیاز به بقاء 

نیاز به بقا نام‌های دیگری هم دارد. «نیاز به امنیت» و یا «نیاز به سلامتی» از دیگر جنبه‌های نیاز به بقاست.

نیاز به بقا ابتدایی‌ترین نوع نیازهای ماست. گرسنگی، تشنگی، زنده ماندن، سالم بودن، امنیت داشتن، پوشاک، سرپناه همه و همه در دسته بندی «نیاز به بقا» قرار می‌گیرد.

نیاز به بقا ضامن حیات ماست و در صورت ارضا نشدن این نوع نیازها، خطر مرگ و عدم بقا برای هرکسی وجود دارد.

نیاز دوم: نیاز به عشق و تعلق خاطر! 

ارتباط گرفتن با آدم‌های دیگر، دوست داشتن دیگران و عاشق شدن از جمله بخش‌های این نیاز است. همه ما دوست داریم به دیگران نزدیک باشیم، به دیگران کمک کنیم، با دیگران در زمینه‌هایی همکاری کنیم و اگر تنهای تنها بودیم، این نیاز ما هرگز برطرف نمی‌شد. داخل اجتماع بودن و ارتباط داشتن با دیگران منجر به ارضای این نیاز خواهد شد.

عشق دادن و عشق گرفتن به دیگران، جزو نیازهای اساسی ماست و اگر ارضا نشود، حال دلمان خوب نخواهد بود.

نیاز سوم: نیاز به قدرت و پیشرفت 

اگر بخواهیم این نیاز را کمی بسط بدهیم، می‌توانیم «نیاز به احترام»، «احساس ارزشمندی»، «مهم بودن» و «کنترل مؤثر داشتن» را هم دقیقاً در این دسته بندی طبقه‌بندی کنیم.

همه ما آدم‌ها نیاز داریم روی محیط اطراف، زندگی‌مان و خودمان کنترل داشته باشیم. بتوانیم دستاورد به دست آوریم. موفقیت کسب کنیم، قدرت داشته باشیم و پیشرفت کنیم. مورد توجه قرار بگیریم، دیده و شنیده شویم و احساس «مهم بودن» داشته باشیم.

نیاز چهارم: نیاز به آزادی و داشتنِ حق انتخاب 

یکی دیگر از نیازهای اساسی کودکان و انسان‌ها، نیاز به داشتن حق انتخاب و آزادی است. ما باید آزاد باشیم بتوانیم تصمیمات خودمان را در زندگی بگیریم. تصمیم بگیریم چه کار کنیم، چه چیزی بخوریم، در چه مقطع و رشته‌ای تحصیل کنیم و با چه کسی ازدواج کنیم.

نیاز پنجم: نیاز به تفریح و سرگرمی 

این هم یکی دیگر از اساسی‌ترین نیازهای انسان است. هرکدام از ما دوست داریم از زندگی خودمان لذت ببریم و کارهای لذت بخش انجام دهیم.

این 5 مورد که در بالا خواندیم، نیازهای ما هستند؛ یعنی «نمی‌توانیم» آن‌ها را ارضا نکنیم. به بیان دیگر، باید به جای عبارت «من دوست دارم تفریح کنم» بگوییم «من نیاز دارم تفریح کنم» و غیره.

اگر هرکدام از این نیازها ارضا نشود، «به طور کلی حالمان خوبِ خوب نیست».

درست مثل بدن ما که فرضاً ده مدل ویتامین نیاز دارد و فقط دوتا از آن‌ها را دریافت کند. به تدریج همین موضوع منجر به تضعیف قوای بدنی و بروز بیماری‌های مختلف می‌شود.

یک تمرین عالی برای اینکه ببینیم چقدر نیازهایمان برای ما مهم‌اند

از شما می‌خواهم یک برگه کاغذ بردارید. ده رفتاری که از هفته قبل تا همین الآن انجام داده‌اید را بنویسید. شما از هفته قبل تا االان احتمالاً صدها رفتار انجام داده‌اید. ده تا از آن‌ها که یادتان هست را یادداشت کنید.

مثل صبحانه خوردن، خرید کردن، کتاب خواندن، وقت‌گذرانی با فرزند، آموزش دیدید، دروغ گفتید، زنگ زدن به پدر یا مادر، چیزی نوشتن یا هرچیز دیگری که فکر می‌کنید انجام داده‌اید.

سپس بررسی کنید و ببینید با توجه به مواردی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، هرکدام از این 10 رفتار، در کدام دسته قرار می‌گیرد و برای ارضای کدام نیاز شما انجام شده است.

چند نمونه را ما بررسی می‌کنیم:

شما سرکار می‌روید و کار می‌کنید. سپس خوراکی می‌خرید و به خانه می‌آیید.
برای کدام نیاز؟ نیاز به بقا؛ یعنی نیاز اول.

با دوستانمان دورهم نشستیم فیلم تماشا کردیم.
برای کدام نیاز؟ نیاز به تفریح؛ یعنی نیاز پنجم.

انتخاب کردید چه ساعتی از خانه بیرون بزنید، چه ساعتی دستتان بیندازید و چه لباسی بپوشید؟
برای کدام نیاز؟ نیاز به آزادی؛ یعنی نیاز چهارم.

تصمیم گرفتید مطالعه کنید، مدرک تحصیلی بالاتری بگیرید، شغل و بیزینس خودتان را گسترش دهید و کاری تازه انجام دهید.
برای کدام نیاز؟ نیاز به قدرت و پیشرفت؛ یعنی نیاز سوم.

تصمیم گرفتید به مادرتان زنگ بزنید، به یک فقیر کمک کنید، با دوستتان وقت بگذرانید و عاشق شوید.
برای کدام نیاز؟ نیاز به عشق و تعلق خاطر؛ یعنی نیاز دوم.

دقت کنید و شما هم هرکاری می‌کنید، این نیازهایتان را بنویسید.
اما همه این‌ها را برای چه گفتیم؟

شناخت این نیازها در تربیت فرزند، نقش مهمی دارد. از این به بعد ما نباید بپرسیم که «چرا بچه من لجبازی می‌کند؟». چون میدانیم لجبازی هم یک نوع رفتار است و هر رفتاری برای ارضای یک نیاز شکل‌گرفته است.

به جای آن باید بپرسیم: «کدام نیاز بچه من ارضا نشده که باعث شده از طرف او لجبازی صورت گیرد؟»

بنابراین وقتی بچه من مشغول لجبازی است، دارد تلاش می‌کند یک یا چند تا از ظرف‌های نیازش را پر کند..

بچه شما چه رفتاری دارد و به نظر شما کدام ظرف نیازش ارضا نشده است که برای ارضای آن ظرف نیاز از آن رفتار استفاده می‌کند؟

رفتارهای کودکتان را بررسی کنید. لجبازی می‌کند؟ دادوفریاد می‌کند؟ تکلیفش را انجام نمی‌دهد؟ سرکش و حرف گوش نکن است؟ ببینید کدام نیازش برطرف نشده است. همین کار باعث می‌شود نگاه ما به تربیت فرزند تغییر کند.

و در انتها کمی در مورد دکتر محمدحسن نادری

دکتر نادری به تازگی همکاری‌هایی را با مجموعه «بیشتر از یک نفر» آغاز کرده و قرار است در زمینه «فرزند پروری» و «تربیت فرزند» هم مقالات و هم «یک محصول» ویژه طراحی و اجرا کند.

آقای دکتر نادری مدتی معاون پیشگیری بهزیستی استان قزوین بوده است و هم اکنون در زمینه‌های فرزند پروری مشغول آموزش است.

او سابقه «عضویت در انجمن روانشناسی ایران از سال 1374»، «عضویت در انجمن ایرانی روانشناسی از سال 1386»، «عضویت در انستیتو روانکاوی ایران از سال 1388» و «عضویت در سازمان نظام روانشناسی ایران از سال 1388» را در کارنامه‌اش دارد.

او پس آر دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد، در مقطع دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران در سال 1396 فارغ‌التحصیل شد.

به زودی منتظر مقالات بیشتر و فوق العاده در مورد «تربیت فرزند» و «فرزند پروری» باشید…