تا به حال برایتان پیش آمده که با کسی روبه‌رو شوید که هیچ منطقی در رفتارش نیست؟ کسی که یا مدام شکایت می‌کند، یا با عصبانیت حرفش را به کرسی می‌نشاند، یا طوری رفتار می‌کند که انگار فقط خودش می‌داند چه کاری درست است؟

برخورد با این افراد، مخصوصاً وقتی در خانواده، محیط کار یا حتی میان دوستان حضور دارند، می‌تواند انرژی‌گیر، فرسایشی و حتی آسیب‌زننده باشد. اما خبر خوب این است که برای این موقعیت‌ها راهکارهایی وجود دارد، راهکارهایی که هم از شما محافظت می‌کنند و هم باعث نمی‌شوند وارد جنگ و درگیری شوید. در ادامه با بررسی این راهکارها نحوه برخورد با آدم بی منطق را به شما آموزش خواهیم داد.

این 7 رفتار را با افراد بدقلق انجام ندهید!

7 رفتار وجود دارد که نباید با افراد بی منطق انجام دهید. چون باعث می‌شود روابط بی کیفیت شوند. از جمله انتقاد (بد)، مقایسه کردن و غیره! توضیحات کامل این رفتارها را در لایو زیر ببینید.

سایر موضوعاتی که در این لایو خواهید دید:

• در کوتاه مدت برای تعامل با افراد بدقلق چه کارهایی باید کرد؟
• چطور سؤال بپرسیم و چطور سؤال خوب بپرسیم؟
• چطور با لحن مناسب سؤال بپرسیم؟
• زبان بدن مناسب برای سؤال پرسیدن چگونه است؟
• ارزش‌های زندگی چیست و چطور با ارزش‌هایمان زندگی کنیم؟

8 روش برای نحوه برخورد با آدم بی منطق

در ادامه 8 روش مؤثر و کاربردی برای برخورد با افراد بی‌ منطق را توضیح خواهیم داد. این روش‌ها به شما کمک می‌کنند که بدون عصبانیت، خودتان را کنترل کنید و در عین حال اجازه ندهید طرف مقابل شما را آزار دهد.

1. آرامش خود را حفظ کنید

افراد بی‌منطق گاهی با رفتارها یا صحبت‌های غیرمنطقی، باعث ناراحتی و عصبانیت دیگران می‌شوند. اگر در برابر آن‌ها واکنش احساسی و عصبی نشان دهید، نه‌تنها اوضاع بهتر نمی‌شود، بلکه ممکن است شرایط پیچیده‌تر و ناراحت‌کننده‌تر شود.

به جای واکنش سریع، چند لحظه مکث کنید، چند نفس عمیق بکشید و سعی کنید آرامش خود را حفظ نمایید. با حفظ آرامش، می‌توانید تصمیم‌های بهتری بگیرید و از درگیر شدن در بحث‌های بی‌فایده جلوگیری کنید. آرام بودن شما، در بسیاری از مواقع باعث می‌شود طرف مقابل هم نتواند ادامه دهد یا شدت رفتار خود را کاهش دهد.

در مواجهه با افراد بی‌منطق یا بدقلق، اگر نتوانیم احساسات‌مان را کنترل کنیم، به‌راحتی آرامش‌مان را از دست می‌دهیم؛ به همین دلیل، دانستن اینکه چگونه ذهن آرام داشته باشیم می‌تواند نقش مهمی در مدیریت بهتر این نوع رابطه‌ها داشته باشد.

2. وارد بحث‌های بی‌نتیجه نشوید

زمانی‌ که متوجه می‌شوید فرد مقابل با هیچ توضیحی قانع نمی‌شود و فقط بر نظر خودش پافشاری می‌کند، ادامه دادن بحث نه‌تنها سودی ندارد، بلکه موجب خستگی و اتلاف انرژی شما می‌شود.

در چنین مواقعی، بهتر است با لحنی محترمانه اما قاطع، گفتگو را پایان دهید. برای مثال می‌توانید بگویید:

«به نظر می‌رسد دیدگاه ما با هم متفاوت است. بهتر است ادامه ندهیم.»

با این کار، هم به طرف مقابل احترام گذاشته‌اید، و هم از خودتان در برابر تنش و دلخوری محافظت کرده‌اید.

3. شنونده باشید، اما در حد تعادل

گاهی اوقات گوش دادن به صحبت‌های فردی که رفتاری غیرمنطقی دارد، باعث می‌شود احساس کند که دیده و درک شده است. این کار می‌تواند از شدت واکنش‌های احساسی او بکاهد و فضا را آرام‌تر کند.

با این حال، شنونده بودن به معنای تأیید یا پذیرفتن رفتار یا منطق نادرست طرف مقابل نیست. شما فقط تا جایی گوش می‌دهید که احترام متقابل حفظ شود و گفت‌وگو از مسیر منطقی خارج نشود.

اگر احساس کردید ادامه دادن به شنیدن فقط موجب ناراحتی یا سوءاستفاده طرف مقابل می‌شود، می‌توانید محترمانه مسیر گفتگو را تغییر دهید یا آن را خاتمه دهید.

4. مرزهای خود را به‌ روشنی مشخص کنید

افراد بی‌منطق گاهی در رفتار یا صحبت‌هایشان، به‌گونه‌ای عمل می‌کنند که گویی هیچ حد و مرزی وجود ندارد. آن‌ها ممکن است وارد حریم شخصی دیگران شوند، توهین کنند یا رفتاری خارج از ادب داشته باشند.

در چنین شرایطی، بسیار مهم است که شما به‌صورت روشن و محترمانه، مرزهای خود را بیان کنید و توضیح دهید که چه رفتاری برایتان قابل قبول نیست. این کار نه‌تنها از شما محافظت می‌کند، بلکه به طرف مقابل نیز نشان می‌دهد که نمی‌تواند بدون محدودیت رفتار کند.

برای مثال می‌توانید بگویید:

«من با این نوع صحبت کردن راحت نیستم و ترجیح می‌دهم محترمانه گفت‌وگو کنیم.»

با این شیوه، هم شخصیت خود را حفظ کرده‌اید، و هم اجازه نداده‌اید شرایط از کنترل خارج شود.

5. از روش «تکرار آرام» استفاده کنید

گاهی در گفت‌وگو با افراد بی‌منطق، متوجه می‌شوید که آن‌ها فقط نظر خود را تکرار می‌کنند و به صحبت‌های شما توجهی ندارند. در این مواقع، یک راهکار مؤثر این است که شما هم با لحنی آرام، اما محکم و بدون عصبانیت، نظر خود را تکرار کنید.

این روش باعث می‌شود طرف مقابل متوجه شود که شما از موضع خود عقب‌نشینی نمی‌کنید، اما در عین حال، وارد بحث پرتنش یا درگیری لفظی هم نمی‌شوید. تکرار محترمانه‌ی حرف خود، نشانه‌ی قاطعیت و اعتماد به نفس شماست.

مثلاً می‌توانید بگویید:

«همان‌طور که گفتم، من این موضوع را این‌گونه می‌بینم.»

گاهی فقط همین آرامش و ثبات در گفتار، کافی‌ست تا طرف مقابل از پافشاری بی‌دلیل دست بردارد.

6. وارد بازی‌های احساسی نشوید

برخی از افراد بی‌منطق تلاش می‌کنند از راه‌های احساسی مانند مظلوم‌نمایی، داد زدن، عصبانیت یا حتی اشک ریختن، کنترل گفت‌وگو را در دست بگیرند و شما را تحت تأثیر قرار دهند.

در چنین شرایطی، بسیار مهم است که احساسات شما تحریک نشود و تصمیم‌گیری‌هایتان بر پایه‌ی منطق و عقل باشد، نه ترحم یا خشم. این افراد ممکن است ناآگاهانه یا آگاهانه بخواهند ذهن شما را از اصل موضوع منحرف کنند.

اگر متوجه شدید طرف مقابل سعی دارد با احساسات بازی کند، آرام بمانید، به اصل مسئله توجه کنید و اجازه ندهید این رفتارها تمرکز شما را از بین ببرد.

با تصمیم‌گیری منطقی و حفظ خونسردی، شما کنترل شرایط را در دست خواهید داشت، نه فرد مقابل.

یکی از بهترین راه‌ها برای برخورد مؤثر با افراد بی‌منطق، داشتن مهارت حل مسئله با تصمیم‌گیری صحیح است؛ مهارتی که کمک می‌کند به‌جای واکنش‌های هیجانی، بتوانیم شرایط را هوشمندانه مدیریت کنیم.

7. گاهی لازم است فاصله بگیرید

در برخی موارد، با وجود تمام تلاش‌ها، فرد مقابل حاضر به تغییر رفتار خود نیست و گفت‌وگو با او فقط باعث خستگی ذهنی و آسیب روحی می‌شود. در این شرایط، اصرار به ادامه‌ی ارتباط یا اصلاح او، تنها انرژی شما را هدر می‌دهد.

گاهی بهترین و عاقلانه‌ترین تصمیم این است که از آن فرد فاصله بگیرید. این فاصله می‌تواند موقت یا دائمی باشد، اما هدف از آن، حفظ آرامش، سلامت روان و جلوگیری از تنش‌های بیشتر است.

قرار نیست همه‌ی روابط را حفظ کنید یا همه‌ی افراد را تغییر دهید. بعضی ارتباط‌ها فقط وقتی سالم می‌مانند که مرز مشخصی بین شما و طرف مقابل وجود داشته باشد.

8. از افراد قابل اعتماد کمک بگیرید

برخورد با افراد بی‌منطق همیشه آسان نیست، به‌ویژه زمانی که رابطه‌تان نزدیک یا شرایط پیچیده باشد. در چنین مواقعی، مشورت گرفتن از کسی که قابل اعتماد، آگاه و منطقی است، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

این شخص می‌تواند یک دوست باتجربه، یکی از اعضای خانواده، یا حتی یک مشاور متخصص باشد. گاهی فقط شنیدن دیدگاه شخصی دیگر، باعث می‌شود شرایط را بهتر درک کنید و راهکاری پیدا کنید که خودتان متوجه آن نبوده‌اید.

کمک گرفتن نشانه‌ی ضعف نیست، بلکه نشانه‌ی هوشمندی و مراقبت از خود است. وقتی شرایط دشوار می‌شود، همراهی یک فرد آگاه می‌تواند باری از دوشتان بردارد.

رفتار افراد بدقلق از نگاه تئوری انتخاب | آیا واقعاً بی‌منطق هستند؟

گاهی اوقات در برخورد با افراد بدقلق یا به‌ظاهر بی‌منطق، خیلی زود آن‌ها را قضاوت می‌کنیم و می‌گوییم: «فقط میخواد لج کنه» یا «اصلاً نمی‌فهمه!» اما اگر نگاه‌مان را کمی تغییر دهیم و از زاویه‌ی تئوری انتخاب (نظریه‌ای از دکتر ویلیام گلسر) به موضوع نگاه کنیم، ممکن است برداشت‌مان کاملاً متفاوت شود.

بر اساس تئوری انتخاب، رفتار هر فرد تلاشی است برای ارضای یکی از پنج نیاز اصلی درونی‌اش:

1. عشق و تعلق خاطر

2. قدرت و پیشرفت

3. آزادی

4. بقا

5. لذت (تفریح)

یعنی حتی زمانی که کسی رفتاری آزاردهنده، لجبازانه یا بی‌منطق از خود نشان می‌دهد، در واقع دارد به شیوه‌ی خودش برای تأمین یکی از این نیازها تلاش می‌کند.

برای مثال، ممکن است فردی که مدام مخالفت می‌کند یا حرف دیگران را نمی‌پذیرد، در تلاش باشد احساس قدرت و کنترل بر شرایط را تجربه کند. یا کسی که در ظاهر بی‌منطق است، شاید صرفاً نیاز به آزادی و استقلال دارد و نمی‌خواهد دیگران برایش تصمیم بگیرند.

درک این نکته که پشت هر رفتار، نیازی پنهان وجود دارد، به ما کمک می‌کند با آرامش بیشتر و قضاوت کمتر با آن افراد برخورد کنیم. دیگر به آن‌ها به چشم دشمن یا آدم لجباز نگاه نمی‌کنیم، بلکه می‌فهمیم که ممکن است او هم فقط در حال دفاع از نیازهای روانی خودش باشد حتی اگر راهش اشتباه باشد.

انواع افراد بدقلق را بشناسید | هر رفتاری یک راه برخورد خاص دارد!

همه‌ی افراد بدقلق به یک شکل رفتار نمی‌کنند. بعضی‌ها لجبازند، بعضی‌ها همیشه ناراضی‌اند و بعضی دیگر دوست دارند کنترل همه چیز را در دست بگیرند. روان‌شناسان بر این باورند که اگر رفتار این افراد را طبقه‌بندی کنیم، می‌توانیم راحت‌تر آن‌ها را بشناسیم و شیوه‌ی برخورد مناسبی پیدا کنیم. در ادامه شما را با انواع افراد بدقلق و نحوه رفتار با هر کدام از آن‌ها براساس شخصیتی که دارند آشنا می‌کنیم.

1. افراد زورگو

این دسته از افراد معمولاً رفتاری تهاجمی و سلطه‌گرانه دارند. آن‌ها وقتی احساس کنند خواسته‌شان برآورده نمی‌شود، خیلی زود از کوره در می‌روند. از فریاد زدن، تهدید کردن، تحقیر کردن یا حتی توهین استفاده می‌کنند تا کنترل اوضاع را به دست بگیرند.

این افراد معمولاً اهل گفت‌وگو و شنیدن نظر طرف مقابل نیستند. در بسیاری از مواقع، هدفشان این است که با ایجاد ترس یا فشار روانی، حرف خودشان را به کرسی بنشانند.

چرا این رفتار را نشان می‌دهند؟

طبق دیدگاه روان‌شناسی، این افراد معمولاً نیاز شدیدی به احساس قدرت و کنترل دارند. ممکن است در گذشته تجربه‌هایی از بی‌توجهی یا نادیده‌گرفته‌شدن داشته‌اند و حالا ناخودآگاه سعی می‌کنند با تندی، ضعف‌های درونی‌شان را پنهان کنند.

نکته برخوردی:

در مواجهه با چنین افرادی، مهم‌ترین اصل این است که خونسردی خود را حفظ کنید. چون اگر شما هم با عصبانیت پاسخ دهید، اوضاع از کنترل خارج می‌شود. همچنین باید مرزهای مشخصی را با قاطعیت و احترام تعیین کنید.

2. افراد همیشه شاکی

این افراد همیشه و در هر شرایطی یک نکته برای گله کردن دارند؛ از وضعیت اقتصادی گرفته تا غذا، خانواده، محیط کار یا حتی آب‌ و هوا! هیچ‌ چیز آن‌طور که آن‌ها می‌خواهند نیست. معمولاً اگر بخواهی با آن‌ها صحبت کنی، گفت‌وگو خیلی زود تبدیل می‌شود به لیستی از شکایت‌های تکراری که انگار پایانی ندارند.

نکته مهم این است که این افراد معمولاً دنبال راه‌حل نیستند؛ آن‌ها بیشتر به دنبال تخلیه‌ی احساسات، جلب توجه یا تأیید گرفتن هستند. اگر هم راه‌حلی پیشنهاد بدهی، ممکن است به‌جای استفاده از آن، باز هم بهانه بیاورند و از یک مشکل دیگر حرف بزنند.

چرا این رفتار را نشان می‌دهند؟

از نگاه روان‌شناسی، این افراد معمولاً یکی از ویژگی‌های زیر را دارند:

• احساس بی‌قدرتی و ناتوانی در تغییر شرایط زندگی‌شان

• نیاز بالا به توجه و همدلی دیگران

• عادت ذهنی به منفی‌نگری که ممکن است از کودکی یا تجربه‌های سخت گذشته شکل گرفته باشد

• گاهی هم ممکن است شکایت کردن ابزاری ناخودآگاه برای رهایی از احساس خشم یا اضطراب باشد.

نکته برخوردی:

اگر با چنین فردی در ارتباط هستید (دوست، همکار یا یکی از اعضای خانواده)، مهم است که در دام فضای منفی او نیافتید. درست است که همدلی مهم است، اما باید حد و مرز مشخصی داشته باشد.

• می‌توانید شنونده باشید، اما خودتان را ملزم به حل تمام مشکلات او ندانید.
• اگر دیدید شکایت‌ها تکراری و بی‌پایان است، می‌توانید محترمانه مسیر گفتگو را تغییر دهید یا بپرسید:

«دوست داری درباره راه‌ حل هم صحبت کنیم؟»

اگر گفت نه، شاید زمان آن باشد که گفتگو را به پایان برسانید.

3. افراد منفی‌نگر

این افراد در هر شرایطی، حتی اگر اوضاع خیلی هم بد نباشد، باز هم جنبه‌ی منفی ماجرا را می‌بینند. وقتی درباره یک فرصت جدید، یک تجربه تازه یا حتی یک برنامه ساده صحبت می‌کنی، آن‌ها با جملاتی مثل «اینم فایده‌ای نداره»، «اوضاع که بهتر نمی‌شه»، یا «همه‌چی داره بدتر می‌شه» پاسخ می‌دهند.

رفتار آن‌ها مثل یک فیلتر خاکستری است که روی هر اتفاقی کشیده می‌شود. در نتیجه، بودن در کنار این افراد می‌تواند انگیزه و انرژی آدم را کم کند و حتی تصمیم‌گیری‌های مثبت را هم به تأخیر بیندازد.

چرا این رفتار را دارند؟

از دید روان‌شناسی، افراد منفی‌نگر ممکن است به دلایل مختلفی این‌گونه رفتار کنند:

• تجربه‌های تلخ گذشته که باعث شده همیشه منتظر تکرار ناکامی‌ها باشند

• ترس از شکست که باعث می‌شود به جای اقدام، از قبل همه‌چیز را منفی فرض کنند

• یادگیری از محیط یا خانواده‌ای که همیشه نگاه بدبینانه داشته

• دفاع روانی؛ یعنی ترجیح می‌دهند بدترین حالت را تصور کنند تا اگر اتفاق افتاد، غافلگیر نشوند

در واقع، برای برخی از این افراد، بدبین بودن نوعی «محافظت از خود» است؛ حتی اگر به قیمت دلسرد شدن دیگران تمام شود.

نکته برخوردی:

در ارتباط با افراد منفی‌نگر، لازم است چند اصل را رعایت کنید:

• نگاه واقع‌بینانه خود را حفظ کنید. اجازه ندهید بدبینی آن‌ها، نگاه منطقی و مثبت شما را تحت تأثیر قرار دهد.
• اگر دیدید صحبت‌هایشان دارد روی حالتان اثر منفی می‌گذارد، موضوع گفتگو را تغییر دهید یا به سمت مسائل عملی و قابل کنترل ببرید.
• اگر رابطه‌تان نزدیک است، می‌توانید خیلی محترمانه بگویید:

«می‌دونم نگرانی، ولی بیاییم این‌بار روی راه‌حل تمرکز کنیم. شاید نتیجه فرق کنه.»

وقتی با افراد منفی‌نگر یا بدقلق سروکار داریم، ممکن است خودمان هم دچار ناامیدی یا خستگی ذهنی شویم؛ در چنین مواقعی، دانستن اینکه چگونه با افکار منفی مقابله کنیم؟ نقش مهمی در حفظ آرامش و سلامت روان ما دارد.

4. افراد کنترل‌گر

افراد کنترل‌گر معمولاً نمی‌توانند با شرایطی که مطابق میل آن‌ها نیست، کنار بیایند. آن‌ها تمایل دارند همه‌چیز را مدیریت کنند از تصمیمات کوچک روزمره گرفته تا شیوه‌ی حرف زدن، پوشش، برنامه‌ریزی و حتی کارهای شخصی دیگران.

این افراد به سختی به دیگران اعتماد می‌کنند، چون باور دارند که فقط خودشان می‌دانند کارها چگونه باید انجام شود. به همین دلیل، مرتباً دخالت می‌کنند، نظر می‌دهند و حتی اگر کسی از آن‌ها مشورت نخواهد، باز هم سعی می‌کنند مسیر دیگران را تغییر دهند.

چرا این رفتار را نشان می‌دهند؟

از نگاه روان‌شناسی، رفتار کنترل‌گرانه معمولاً ریشه در اضطراب، ترس از شکست یا بی‌نظمی، و نیاز شدید به امنیت روانی دارد. این افراد:

• ممکن است در گذشته تجربه‌ی «بی‌ثباتی» یا «بی‌کفایتی دیگران» را داشته باشند

• گاهی به‌شدت کمال‌گرا هستند و تحمل اشتباه را ندارند

• یا تصور می‌کنند اگر کنترل از دستشان خارج شود، اتفاق بدی خواهد افتاد

کنترل‌گری اغلب از ترس ناشی می‌شود، نه از قدرت.

نکته برخوردی:

برای حفظ رابطه سالم با این افراد، باید یاد بگیری:

• مرزهای مشخصی تعیین کنی. با احترام، اما قاطعانه بگویی که چه چیزهایی را می‌خواهی خودت تصمیم بگیری.
• استقلال فکری و انتخاب شخصی خودت را حفظ کنی، حتی اگر آن‌ها مخالفت کنند یا بخواهند نظرشان را تحمیل کنند.
• اگر کنترل‌گری آن‌ها باعث فشار روانی شده، می‌توانی بگویی:

«می‌دونم نیتت خوبه، ولی ترجیح می‌دم خودم تصمیم بگیرم. اگر کمکی خواستم حتماً ازت می‌پرسم.»

معرفی منابع و کتاب‌های معتبر

اگرچه تجربه شخصی در برخورد با افراد بدقلق بسیار مهم است، اما برای داشتن نگاهی عمیق‌تر و علمی‌تر به این موضوع، مطالعه‌ی منابع معتبر روان‌شناسی می‌تواند بسیار مفید باشد. در ادامه، چند کتاب شناخته‌شده و کاربردی را معرفی می‌کنیم که دید بهتری درباره‌ی نوع رفتار افراد دشوار و روش‌های مؤثر مقابله با آن‌ها ارائه می‌دهند:

1. کتاب «روش برخورد با افراد دشوار» اثر سم هورن

این کتاب یکی از منابع کاربردی در زمینه‌ی مهارت‌های ارتباطی است. نویسنده با زبان ساده و قابل فهم، انواع تیپ‌های رفتاری دشوار را معرفی می‌کند و راهکارهای عملی برای مقابله با آن‌ها ارائه می‌دهد. اگر می‌خواهید یاد بگیرید چطور بدون دعوا، افراد زورگو، منفی‌نگر یا لجباز را مدیریت کنید، این کتاب یک انتخاب عالی است.

2. کتاب «تئوری انتخاب» اثر ویلیام گلسر

این کتاب یکی از پایه‌ای‌ترین منابع در روان‌شناسی رفتاری است. گلسر در این کتاب توضیح می‌دهد که تمام رفتارهای انسان‌ها (حتی رفتارهای آزاردهنده یا بی‌منطق) تلاشی هستند برای پاسخ به یکی از پنج نیاز اساسی درونی: بقا، عشق و تعلق، قدرت، آزادی و تفریح.
درک این نظریه، کمک می‌کند تا با نگاهی بدون قضاوت و همراه با همدلی، رفتار دیگران را تحلیل کنیم و واکنش‌های مؤثرتری نشان دهیم.

سخن پایانی

برخورد با افراد بدقلق همیشه آسان نیست، اما با شناخت بهتر رفتارشان و استفاده از راهکارهای درست، می‌توان از آسیب‌های روانی فاصله گرفت و آرامش بیشتری را تجربه کرد. یادتان باشد قرار نیست همه را تغییر دهید؛ کافی‌ست از خودتان مراقبت کنید و با آگاهی، رابطه‌هایتان را مدیریت کنید.