اغلب افراد، زندگی‌شان را معلق گذاشته‌اند تا به هدفی برسند و تازه زندگی را شروع کنند! یعنی منتظرند یا پولدار شوند یا ازدواج کنند و کلاً به دستاوردی بیرونی دست پیدا کنند تا بعد، تازه به این سؤال جواب بدهند که من چه کسی می‌خواهم باشم. این سبک زندگی که در جامعه‌ای مثل جامعه ما خیلی متداول است، باعث می‌شود اولاً احتمال رسیدن به اهداف، خیلی کمتر شود و دوم اینکه حتی اگر این افراد به اهدافشان برسند، برای لحظاتی حس خوب را تجربه می‌کنند و بعد از مدتی منتظر هدف بعدی هستند و فقط لحظه‌های کوتاهی از زندگی خود را لذت برده‌اند. فردی را تصور کنید که با خودش می‌گوید تا لاغر نشده‌ام و به اندام خوبی نرسیده‌ام یا بینی‌ام را عمل نکرده‌ام، در مهمانی‌های مهم شرکت نمی‌کنم! چنین فردی منتظر است تا به یک هدف برسد تا بعد از آن، تازه مشغول زندگی کردن شود!

بر این اساس در این مقاله می‌خواهیم روش‌هایی را پیدا کنیم که بیشترین بهره را از زندگی ببریم. چه زمانی که در راه رسیدن به اهدافمان تلاش می‌کنیم، چه زمانی که به اهدافمان رسیده‌ایم و چه حتی زمانی که به اهدافمان نرسیده‌ایم. باورتان می‌شود؟ راهی عالی وجود دارد که حتی اگر به اهدافمان نرسیدیم، باز هم بتوانیم بیش‌ترین بهره را از زندگی ببریم! این بر خلاف چیزی است که همه در این دنیای آشفته به ما گفته‌اند! و خواهید دید با مطالعه این بخش چقدر کیفیت زندگی شما افزایش پیدا خواهد کرد.

 

خب اصلاً ارزش ها چی هستند؟

ارزش ها تمایل عمیق قلبی ما هستند برای اینکه می‌خواهیم چگونه انسانی باشیم و می‌خواهیم با افراد و دنیا چگونه ارتباط برقرار کنیم؟ ارزش‌ها اقدام‌ها یا کیفیت اقدام‌های ما هستند. ارزش‌ها اصولی هستند که ما آزادانه (و نه بر اساس فشار جامعه یا فرهنگ) آن‌ها را انتخاب می‌کنیم و مسیر زندگی خود را بر اساس آن‌ها هدایت می‌کنیم.

وقتی در جهت ارزش‌ها حرکت کنیم، احساس سرزندگی خواهیم کرد و حال دلمان خوب است!

 

آیا ارزش‌ها همان اهداف هستند؟

وقتی در مورد هدف‌ها صحبت می‌کنیم، منظورمان چیزهایی است که می‌خواهیم به دست بیاوریم؛ ولی زمانی که از ارزش‌ها حرف می‌زنیم، منظورمان این است که می‌خواهیم چگونه رفتاری از خودمان بروز بدهیم.

ارزش‌ها در مورد چگونه رفتار کردن شما صحبت می‌کنند، چه در زمانی که به هدف‌های خود رسیده‌اید و شرایط، ایدئال است و چه زمانی که به هدف خود دست پیدا نمی‌کنید و شرایط آن‌طور که می‌خواهید نیست.

خبر خوب این است که شما در هر لحظه می‌توانید انتخاب کنید که بر اساس ارزش‌هایتان عمل کنید یا آن‌ها را نادیده بگیرید. حتی اگر بیست سال باشد که یکی از ارزش‌هایتان را نادیده گرفته باشید، همین الآن می‌توانید بر اساس آن‌ها عمل کنید. فرض کنید فردی یکی از ارزش‌هایش مهربانی است؛ ولی به خاطر مشکلات شغلی و مالی سالیان سال است که با خانواده خود رفتار مهربانانه نداشته و همیشه با اعصاب خرد و چهره‌ای عبوس در آخر وقت به خانه می‌آمده است. او تصمیم می‌گیرد انسانی باشد که دوست داشته است باشد، یعنی به خود می‌گوید، بعد از سال‌ها، امروز، فارغ از اینکه دنیا چطور است، من دوست دارم مهربان باشم و همین الآن که به خانه رفتم، با لبخند با خانواده‌ام ارتباط بگیرم.

ارزش‌ها به زبان ساده یعنی از نظر شما، انجام دادن چه کاری خوب است؟ چطوری انجام دادنش مطلوب من است؟

با جواب دادن به این سؤال‌ها یعنی من چطور می‌خواهم رفتار بکنم؛ آن هم با وجود اینکه دنیا چهره خشن خود را به من نشان داده است، شرایط آن‌طور که می‌خواهم نیست یا حتی در درون خودم احساسات و افکاری دارم که من را به زندگی نکردن باارزش‌هایم تشویق می‌کند.

اگر هنوز هم کمی ابهام در مورد ارزش‌ها دارید، به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید شما راننده اتوبوسی هستید که مسافران مختلفی در آن حضور دارند. بعضی از این مسافران را دوست دارید و از بعضی دیگر متنفرید. بعضی از مسافران، آرام هستند و بعضی دیگر با صدای بلند حرف می‌زنند و حتی بعضی وقت‌ها شما را تهدید می‌کنند و به شما می‌گویند که از کجا باید بروید.

خیلی از ما از این نوع مسافران می‌ترسیم و به تهدیدهایشان توجه می‌کنیم و هرچه می‌خواهند برایشان فراهم می‌کنیم. ولی اگر کمی دقت کنیم، می‌بینیم آن‌ها فقط بلوف می‌زنند و واقعاً هیچ کاری انجام نمی‌دهند و اصلاً توان آن را ندارند که از جایشان بلند شوند؛ چه برسد به اینکه برای ما مزاحمتی ایجاد کنند. مسافران این اتوبوس می‌توانند احساسات، افکار، افراد و اتفاقات زندگی ما باشند که هر لحظه چیزی به ما میگویند. بعضی را دوست دارید و بعضی را هم نه!

فرض کنید یکی از ارزش‌های شما صداقت است؛ یعنی می‌خواهید اتوبوس زندگی را به سمت صداقت برانید! یکی از مسافران که پیرزن نحیفی است، می‌گوید، «خدا خیرت بده مادر، صداقت جهت خوبی است من هم همان‌جا می‌روم»؛ ولی یکی دیگر از مسافران (که می‌تواند یکی از افکار شما یا یکی از دوستانتان باشد) فریاد میزند، «اگر بخواهی صادقانه با دیگران ارتباط بگیری در این شغل هیچ چیزی به دست نخواهی آورد! زندگی بی رحم است».

تمام مسافران این اتوبوس حرف‌هایی می‌زنند؛ ولی این شما هستید که تصمیم می‌گیرید اتوبوس زندگی خود را به چه سمتی هدایت کنید. اگر بخواهید به هر حرفی به جز ارزش‌های خودتان توجه کنید، در یک بیابان سرگردان می‌شوید و هیچ وقت احساس هدفمندی و سرزندگی نخواهید داشت. ولی وقتی در جهت ارزش‌های خود حرکت کنید و اتوبوس زندگی خود را به سمت ارزش ها سوق دهید، می‌توانید سرزندگی را در خود حس کنید و خیلی راحت با انواع حرف‌ها و فکرها و احساسات کنار بیایید.

پیدا کردن ارزش های زندگی + چند تمرین اختصاصی (لایو ایسنتاگرامی)

مثلاً اگر بدانید ارزش شما مراقبت از خانواده است، برایتان تصمیم گرفتن در مورد اینکه در زندگی، شغل و بسیاری از اتفاقات دیگر چطور برانید، ساده‌تر خواهد بود. فرض کنید شغلی به شما پیشنهاد می‌شود که حقوقش پنجاه درصد بیش‌تر است؛ ولی باید هفته‌ای چهار روز از خانواده دور باشید و الآن وضعیت مالی‌تان جوری نیست که بخواهد برای خانواده خطری محسوب شود.

به همین دلیل به سادگی بر اساس ارزش‌های خود تصمیم می‌گیرید که این پیشنهاد را قبول نکنید یا اگر وضعیت مالی نامساعد باشد، در جلسه‌ای با اعضای خانواده تصمیم می‌گیرید آیا این پیشنهاد را قبول کنید یا نه و چه زمانی قصد دارید به شغل قبلی برگردید. می‌بینید کسی که ارزش‌هایش مشخص است می‌تواند خیلی آسان‌تر تکلیف خودش را مشخص کند. چون می‌داند که می‌خواهد چه جور انسانی باشد.

 

مزایای فوق العاده شناخت ارزش های فردی

حالا که با کلیاتی از ارزش ها آشنا شدید، بگذارید بخشی از فایده های شناخت ارزش ها را با هم مرور کنیم تا بعد از آن، به چگونگی پیداکردن ارزش‌ها بپردازیم.

 

قطب نمای زندگی ما

ارزش ها مثل قطب نما جهت زندگی ما را مشخص می‌کنند. ارزش ها هدف نیستند که بتوانیم به آن‌ها دست پیدا کنیم. آن‌ها جهت هستند و همیشه در حال حرکت به سمت آن‌ها خواهیم بود. البته اگر به دلیل ناآگاهی، مدتی بدون ارزش ها زندگی کنیم، حال دلمان خوب نخواهد بود و احساس سرزندگی نخواهیم داشت. البته نمی‌شود گفت همیشه و هر لحظه می‌توان با ارزشها زندگی کرد و همیشه احساس سرزندگی خواهیم داشت. وقتی شما می‌خواهید به سمت شمال (یکی از ارزش‌هایتان) حرکت کنید به احتمال زیاد در مسیر موانعی خواهید داشت که باعث رنجش و درد شما خواهند شد؛ ولی حتی در زمان عبور از آن رنجش‌ها احساس سرزندگی زیادی خواهید داشت. توجه داشته باشید که هیچ‌کس همیشه با ارزش هایش زندگی نمی‌کند.
بلکه مثل هر راننده‌ای گاهی باید مسیر را عوض کنیم و تغییراتی را صورت بدهیم؛ بنابراین زیاد هم به خودتان سخت نگیرید.

 

موفقیت یعنی چه؟

وقتی از موفقیت صحبت می‌کنیم، جامعه به ما این تعریف را ارائه می‌کند که کسی موفق است که به هدف‌هایش رسیده است. حالا اگر در این کتاب، با این تعریف به موفقیت نگاه کنیم، موفقیت یعنی زندگی کردن همراه با ارزشها!
در این صورت هیچ‌کس به هیچ صورتی نمی‌تواند مانع رسیدن ما به موفقیت شود و از همه مهم‌تر اینکه از هر لحظه که بخواهیم می‌توانیم احساس موفقیت داشته باشیم، چون اگر موفقیت را رسیدن به هدف‌ها مشخص کنیم، زمان زیادی تا رسیدن به اهداف نیاز داریم. ولی برای زیستن با آهنگ ارزشها از همین حالا می‌توانیم شروع کنیم!

 

زندگی آگاهانه، نتیجه زیستن با ارزش ها

هر اقدامی که می‌کنیم یک معنا و نیازی را در پشت خود دارد، ولی اکثر ما به نیت و قصد و معنای آن آگاه نیستیم و فراموش کرده‌ایم که خیلی از کارها را برای چه منظوری انجام می‌دهیم و همه کارها به صورت خودکار و اتوماتیک صورت می‌گیرد. حالا تصور کنید بتوانید با ارزش‌های خود تماس بیشتری داشته باشید. در این صورت آگاهی زیادی خواهید داشت و احساس سرزندگی و رضایتمندی بی شتری را تجربه می‌کنید.

 

احساس سرزندگی و زنده دلی!

وقتی احساس بی انگیزگی می‌کنیم و حال و انرژی برای انجام کاری نداریم، به احتمال زیاد، ارتباطمان را با ارزش‌هایمان از دست داده ایم.
و ده‌ها مزایای دیگر…

خواندن این مقاله هم به شما تصویری از امیدواری و شیرینی آن می دهد: 

چرا باید امید به آینده را فراموش نکنیم؟

 

چطور ارزش هایمان را پیدا کنیم؟

فکر می‌کنم به اندازه کافی در مورد ارزش ها اطلاعات به دست آورده‌اید و حالا باید برویم سراغ اینکه ارزش های شما چه هستند.
راه‌های زیادی برای پیداکردن ارزش ها وجود دارد که ما با تمرین‌های مختلف سعی می‌کنیم به آن‌ها دست پیدا بکنیم.
تنوع تمرین‌ها کمکتان می‌کند بتوانید آن‌طور که دوست دارید ارزش‌های خود را پیدا کنید.
برای اینکه به چندین تمرین فوق العاده و کاربردی دسترسی پیدا کنید، می‌توانید کتاب مهندسی آرزوها را تهیه کنید.

اما ما در اینجا تنها به یکی از این تمرین‌ها اشاره می‌کنیم. تمرین پیدا کردن ارزش های زندگی با استفاده از لیست ارزش‌ها:

 

تمرین پیداکردن ارزش ها با لیست ارزش های زندگی

یکی از ساده‌ترین تمرین‌ها برای پیداکردن ارزش‌ها، نگاه کردن به لیست ارزش های زندگی است. این فهرست، بعضی از پرتعدادترین ارزش ها را به شما نشان می‌دهد و شما جلو هرکدام یکی از این حروف را بگذارید:

خ، م، ک
خ: برای من خیلی مهم
م: برای من مهم
ک: برای من کم اهمیت

نکته: دقت کنید هیچ کدام از ارزش ها درست یا غلط نیستند و فقط سلیقه و نظر شما مهم است.

 

لیست ارزش های زندگی

1- پذیرش: پذیرفتن خود، دیگران و زندگی.

2- ماجراجویی: تجربیات نو را تجربه کردن.

3- قاطعیت: ضمن احترام به حقوق دیگران برای دریافت حقوق انسانی خود و پاسخ به نیازهای شخصی و اقدام کردن.

4- اصالت: خود واقعی بودن

5- مراقبت: مراقب خود، دیگران یا محیط زیست بودن.

6- مهربانی: بروز رفتارهای مهربانانه نسبت به خود و دیگران به خصوص در مواقع سختی.

7- هیجان: جستجوگری، ابداع فعالیت‌های مهیج و تازه.

8- غمخواری و شفقت: مهربان بودن با خود و دیگران، دلسوز دیگران بودن در هنگام درد و رنج.

9- ارتباط: معطوف کردن تمام حواس به کار در حال اجرا یا شخص در حال صحبت.

10- مشارکت: همیاری و کمک، سخاوت.

11- همکاری: مشارکت با دیگران

12- شجاعت: دلیر و نترس بودن، ایستادگی در برابر ترس و اضطراب.

13- خلاقیت: خلاق و مبدع بودن در کار یا بازی. (مقاله مرتبط : تمرینات پرورش خلاقیت )

14- کنجکاوی: علاقه مند بودن به کشف و شناسایی، تمایل شدید به فهم و یادگیری.

15- تشویق و دلگرمی: تشویق رفتارهایی که برای خود و دیگران ارزشمند است.

16- انصاف و عدالت: داشتن رفتار منصفانه نسبت به خود و دیگران. دفاع از حقوق خود و دیگران.

17- تندرستی: حفظ، نگهداری و مراقبت از سلامت خود. (مقاله مرتبط : فواید ورزش صبحگاهی و چند قانون مهم )

18- انعطاف پذیری: سازگاری با شرایط سخت و چالش زا از روی میل.

19- آزادی: تبعیت نکردن از دیگران و آزادی عمل دادن به دیگران برای انتخاب راه و روش زندگی.

20- دوستی: برخورد گرم و صمیمی، گشوده و پذیرا بودن. کمک و یاری دادن به دیگران.

21- بخشش: بخشش داشتن نسبت به خود و دیگران، رها کردن سرزنشگری.

22- تفریح و نشاط: خندیدن، شوخ طبعی، شرکت در فعالیت‌ها و بازی‌های مفرح یا ایجاد شرایط و محیط شوخی و تفریح. (مقاله مرتبط: شش راه برای افزایش رضایت از زندگی از پروفسور سانتوس )

23- قدرشناسی: قدرشناسی از خود و دیگران و دنیای پیرامون.

24- صداقت: درستکار و راستگو بودن، صادق بودن با خود و دیگران.

25- پشتکار: سخت کوشی، تعهد، وفای به عهد.

26- صمیمیت: گشاده رو بودن و باز بودن در برابر دیگران. در میان گذاشتن افکار و احساسات با دیگران. نزدیکی فکری، عاطفی و فیزیکی.

27- مهربانی: محبت و توجه به دیگران. مراقبت از خود و دیگران و دنیای پیرامون.

28- عشق: دوستانه رفتار کردن و عشق ورزی به خود و دیگران.

29- ذهن آگاهی: هوشیار و کنجکاو بودن. برقراری تماس با آنچه که در لحظه می‌توان تجربه کرد. ( دوره ذهن آگاهی و مدیتیشن )

30- نظم: منظم و مرتب بودن. (مقاله مرتبط: چگونه اتاقی مرتب داشته باشیم؟ )

31- استقامت: انجام تکالیف و وظایف با جدیت حتی با وجود ترس و مشکل.

32- احترام: رفتار محترمانه با خود و دیگران، توجه صمیمانه و رعایت حال دیگران.

33- مسئولیت‌پذیری: پذیرفتن مسئولیت افکار و احساسات و اعمال خود، پاسخگو بودن و داشتن رفتار مسئولانه. (مقاله مرتبط: مسئولیت پذیری در کار؛ چطور مسئولیت پذیر تر شویم؟ )

34- امنیت: توجه به ایمنی خود و دیگران، پشتیبانی و حمایت.

35- لذت طلبی: به دنبال تجربه‌های لذت بخش بودن. ایجاد شرایط لذت بخش برای خود و دیگران.

36- تمایلات جنسی: شناخت درست تمایلات جنسی، ابراز و بیان تمایلات جنسی خود.

37- مهارت: استفاده مداوم از مهارت‌های خود، ارتقای دائمی مهارت‌ها.

38- حمایتگری: یاری کننده، در دسترس برای خود و دیگران.

39- اعتماد: مورد اعتماد بودن. وفادار به عهد، اعتماد کردن به دیگران.

البته ارزش ها به این موارد محدود نمی‌شوند و شما می‌توانید ارزش‌هایی فراتر از این فهرست برای خود داشته باشید. مثلاً یکی از ارزش‌های شما ارائه بیش از توقع یا Over Deliver است؛ به این معنی که اگر کسی کاری برای شما انجام می‌دهد، همیشه منفعت بیشتری از توقع او برایش داشته باشید؛ بنابراین ممکن است ارزش‌های اصلی شما در این فهرست اصلاً قرار نگیرند.

بعضی از ارزش ها را می‌توانید یک کاسه کنید. مثلاً ارزشی مثل صداقت، بخشی از مسئولیت‌پذیری ست؛ یعنی فردی که مسئولیت‌پذیر است، حتماً صداقت دارد؛ بنابراین با حذف صداقت، فقط گزینه مسئولیت‌پذیری را نگه می‌دارم. چگونگی دسته بندی کردن ارزش‌ها کاملاً به سلیقه شما ربط دارد. شاید صداقت از نظر شما حتی عمیق‌تر و بزرگ‌تر از مسئولیت‌پذیری باشد. این کاملاً به شما ارتباط دارد. حالا که با سه حرف «خ، م، ک» این ارزشها یا ارزش‌های جدید را مشخص کردید، در بین ارزش‌های خیلی مهم شش تا از مهم‌ترین‌ها را انتخاب و مشخص کنید به ترتیب کدام یک از اهمیت بیش‌تری برای شما برخوردارند.

احتمالاً این شش مورد ارزش های مرکزی‌تان هستند. البته نگران نباشید هر زمان که خواستید می‌توانید برگردید و آن‌ها را بازنگری کنید.

 

چرا همواره باید ارزش ها جلوی چشم‌هایتان باشد؟

یکی از مهم‌ترین کارهایی که برای زیستن با ارزش‌ها باید انجام دهیم این است که به روش‌های مختلف، ارزش‌هایمان را به خود یادآوری کنیم. می‌توانید ارزش‌هایتان را روی کارت‌هایی نوشته و بالای میز کارتان قرار دهید یا به دیوار بچسبانید.

این راهکارها می‌توانند یادآورنده خوبی برای شما باشد:

1- مرور ارزش‌ها هر روز صبح و مشخص کردن برنامه‌ای که چطور می‌خواهم ارزش‌هایم را در رفتارهایم به کار ببندم؟
2- مرور ارزش‌ها در انتهای شب، قبل از خواب و مشخص کردن اینکه تا چه اندازه طبق ارزش‌هایم عمل کرده‌ام؟
3- قرار دادن فهرست ارزش‌ها یا علامت یادآورنده آن‌ها جلو چشمانتان. روی در یخچال، آینه روشویی یا هر جای دیگر…
4- تعامل داشتن با دوستان فرهیخته‌ای که زیستن با ارزش‌ها برایشان یک ارزش است و همیشه یادآورنده ارزش‌ها به شما خواهند بود.

مقاله‌ای که خواندید، تنها بخشی از کتاب کاربردی «مهندسی آرزوها» به قلم «پیام بهرام پور» بود. برای خواندن این کتاب ارزشمند و بهبود ارتباطات و توسعه فردی خودتان لینک زیر را باز کنید:

خرید کتاب «مهندسی آرزوها»