سری مقالات داستان نویسی، قرار است در چند قسمت تولید شود.
در قسمت اول به شما می گوییم که داستان چیست ، داستان و داستان نویسی را تعریف می‌کنیم وبه سراغ انواع داستان می‌رویم و آنها را می‌شناسیم.
در بخش بعدی در مورد سوژه، ایده و خط طرح صحبت می‌کنیم و بسط آن به داستان را بررسی می‌کنیم.
سپس در مورد شخصیت پردازی صحبت می‌کنیم؛
و در انتها در مورد صحنه پردازی، توجه به جزئیات، زمان داستان و چگونگی فلش بک زدن به گذشته حرف خواهیم زد

داستان چیست؟

رولان باروت در تعریف داستان می‌گوید: «داستان، جمله‌ای است طولانی و هرجمله داستانی است کوتاه.»
داستان یعنی بازآفرینی رویدادها و حوادثِ به ظاهر طبیعی.
داستان تکرار واقعیت‌ها نیست. داستان در اصل تخیلی است از واقعیت.
داستان هم می‌تواند بازآفرینی رویدادهای واقعی باشد و هم غیرواقعی و ساخته ذهن انسان.
داستان از قدیمی‌ترین قالب‌های هنری است که پیشینه بسیار کهنی دارد. انسان‌ها آن را به شکل‌های مختلفی برای هم نقل و بازگو کرده‌اند.
از وقتی انسان‌های غارنشین بعد از یک روز پر شکار و پرتلاش کنار هم می‌نشسته، آتش روشن می‌کردند و رویدادها را برای هم تعریف می‌کردند، داستان بوده تا همین حالا که شکل‌های بسیار مختلفی به خود گرفته است.
نویسندگان مختلفی به وجود آمده‌اند، داستان‌های شنیدنی زیادی خلق شده‌اند و عرصه‌های ادبیات بسیار گسترده شده است.

طبق یک تعریف دیگر:

داستان در ایران چطور به وجود آمد؟

پیدایش داستان به سبک کنونی را به قرن‌ها قبل نسبت می‌دهند.
در کشور ایران، سعدی شیرازی (ملقب به شیخ اجل) داستان‌های زیادی را در قالب حکایات گلستان و بوستان روایت کرده است.
مولوی در همان قرون، داستان‌های فلسفی می‌گفت منتها در قالب نظم. (داستان معمولاً قالب نثر دارد).
قبل از همه اینها، عطار نیشابوری بود که داستان‌های فوق العاده خود را در قالب نظم درآورده بود.
پنج گنج نظامی و شاهنامه‌ فردوسی نیز از مهم‌ترین نمونه‌های داستان است.
کمی به عقب‌تر برویم. جایی که قرآن و انجیل حاوی داستان‌های زیبایی بودند. البته داستان‌هایی که مدنظر ماست، از نظر ساختار و محتوا با داستان‌های قدیمی متفاوت است.
در این سلسله مقالات می‌خواهیم به شما یاد بدهیم که چگونه داستان نویسی کنید.

داستان کی تمام می‌شود؟

هیچ موقع انسان از داستان بی نیاز نخواهد شد. داستان‌ها دارای جنبه‌های پندآموز و عبرت انگیز در زندگی انسان‌ها هستند و به نوعی درس زندگی، یادگیری و تجربه بهتر زیستن را به انسان می‌آموزند؛ بنابراین هیچ عصر و دوره‌ای نمی‌توانید پیدا کنید که داستانی در آن خلق نشده باشد.

ویژگی‌های داستان

اگر چه اصول داستان نویسی، تغییرات بسیار زیادی کرده و نمی‌توانیم هیچ سفارش، توصیه یا قاعده‌ای برای آن در نظر بگیریم، اما به طور کلی هر داستان به طور معمول دارای ویژگی‌های زیر است:
1- (معمولاً) به نثر است
2- در داستان، تخیل به کار رفته است
3- هر داستان حادثه‌ای را نقل می‌کند
4- ساختار داستان بر رابطه علت و معلول استوار است
5- حجم آن مشخص است

انواع داستان

بد نیست قبل از اینکه بدانیم چطور باید داستان نویسی کنیم، انواع داستان را بشناسیم.
معمولاً به جز داستان‌های غیرمتعارف یا خارج از تقسیم بندی‌های رایج، داستان به انواع زیر تقسیم می‌شود:

• داستان کوتاه
• داستان بلند
• رمان
• داستانک
• داستان فیلمی/عکسی

داستان کوتاه

نسبت به گذشته که مردم زمان زیادتری داشتند و وقت کمتری را در جاهایی مثل شبکه‌های اجتماعی می‌گذراندند، داستان کوتاه محبوبیت بیشتری پیدا کرده است.
داستان کوتاه نوعی از داستان است که هم حجم کوتاه‌تری نسبت به داستان بلند دارد. (معمولاً بین 3500 تا 12000 کلمه).
فرق داستان کوتاه و بلند در این است که معمولاً در داستان کوتاه، نویسنده تنها برشی از حادثه یا واقعه را بیان می‌کند اما در داستان بلند، نویسنده زوایای متنوع و مختلفی از آن رویداد را بررسی می‌کند.
در داستان بلند شخصیت پردازی بیشتری صورت می‌گیرد و دست نویسنده برای بسط داستان بازتر است.
در داستان کوتاه، ایجاز و اختصار متن بسیار مهم است. باید بتوانید در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین تعداد کلمات، مفهوم اصلی را به مخاطب منتقل کنید.

بهترین نویسندگان داستان کوتاه در جهان

• آنتوان چخوف
• نیکلای گوگول
• ارنست همینگوی
• خورخه لوئیس بورخس
• ساموئل بکت
• او. هنری
• گی دو موپاسان
• جروم دیوید سالینجر
• ریموند کارور
• ادگار آلن پو
• سر آرتور کانن دویل

بهترین نویسندگان داستان کوتاه در ایران

محمدعلی جمالزاده از بهترین و بزرگترین نویسندگان داستان کوتاه در ایران و ملقب به پدر داستان کوتاه در ایران است. جلال آل‌احمد، مهدی اخوان ثالث، محمود اعتمادزاده، صادق چوبک، سیمین دانشور، غلامحسین ساعدی، صادق کرمیار، هوشنگ گلشیری، احمد محمود، بیژن نجدی و صادق هدایت از مشهورترین نویسندگان داستان کوتاه ایران هستند.

داستان بلند

در داستان بلند هم مثل داستان کوتاه، معنا و مفهوم، اهمیت زیادی دارد؛ اما برای حجم داستان معمولاً محدودیتی وجود ندارد.
البته باید مراقب باشید که حجم زیاد، معنای اثر را تحت الشعاع قرار ندهد و به قول معروف «آب به داستانتان اضافه نشود».
شخصیت‌ها و زمان در داستان بلند پیوسته در حرکت هستند،
شخصیت پردازی (که در مقالات بعدی به آن پرداخته خواهد شد)، در داستان بلند بیشتر از داستان کوتاه صورت می‌پذیرد و تا اندازه‌ای به خصوصیات رمان نزدیک می‌شود.
از مشهورترین داستان بلندنویسان خارجی می‌توانیم به لئو تولستوی، فرانتس کافکا، هنری جیمز، ارنست همینگوی و از داستان بلند نویسان ایرانی به صادق هدایت، بزرگ علوی و نادر ابراهیمی اشاره کنیم.

رمان

رمان، متن داستانی بلند(از لحاظ تعداد کلمات) و خلاقانه‌ای است که به زبان نثر نوشته می‌شود.در دو قرن گذشته، رمان تبدیل به یکی از مهم‌ترین اشکال ادبی شده‌است. کلمه «رمان» یک واژه فرانسوی است. رمان در معنای مدرن آن، زیرمجموعه داستان طبقه‌بندی می‌شود. رمان نویسان ایرانی مثل زویا پیرزاد، نادر ابراهیمی، محمود دولت آبادی، علی محمد افغانی و مصطفی مستور را نام ببریم.

داستانک

داستانک یا داستان کوتاهِ کوتاه داستانی حتی کم حجم‌تر از «داستان کوتاه» است.
داستانک نهایتاً باید بتواند در چند خط یا حداکثر یک صفحه نوشته منظور و مفهوم خود را برساند. داستانک برای جذابیت خود باید عنصری غافلگیر کننده یا شوکه کننده داشته باشد یا حاوی شوخی یا نمایش لحظه‌ای باشد.
مثلاً به داستانک زیر توجه کنید:

وقتی بیدار شدم تمام تنم درد می‌کرد و می‌سوخت. چشم‌هایم را بازکردم و دیدم پرستاری کنار تختم ایستاده است!
او گفت: «آقای فوجیما. شما خیلی شانس آوردید که دو روز پیش از بمباران هیروشیما جان به در بردید. حالا در این بیمارستان در امان هستید».
با ضعف پرسیدم: «من کجا هستم؟»
آن زن گفت: «در ناگازاکی»

داستان فیلمی یا داستان عکسی

این گونه داستان‌ها برای اولین بار در سایت‌های اشتراک ویدئو مثل آپارات و یوتیوب به وجود آمدند.
در این داستان‌ها (که کمیک‌های امروزی را به وجود آورده‌اند) از شخصیت‌های درون فیلم‌ها، انیمیشن‌ها و در مواردی بازی‌ها استفاده می‌شود.
عکس یا فیلم در این گونه داستان‌ها در پیش زمینه قرار می‌گیرد که در آن شخصیت داستان وجود دارد و دیالوگ این شخصیت به صورت زیرنویس در ویدئو نوشته می‌شود. سپس مجموعه‌ای از این فیلم‌های ادیت شده یا عکس‌ها داستان را با زیرنویسی که دارند بیان می‌کنند. معمولاً در این گونه داستان‌ها از موسیقی ترجیحاً هماهنگ با داستان استفاده می‌شود تا هیجان بیشتری بر انگیزاند. این نوع داستان با وجود نوپا بودن به سرعت میان نوجوانان رواج پیدا کرد.