حتماً شما هم با کودکانی برخورد داشتید که خیلی زیبا صحبت می‌کنند و به قولی از دایره لغات بیشتری از هم‌سن‌وسالان خود برخوردار هستند. آن‌ها از کلمات قلمبه و سلمبه استفاده می‌کنند و جالب اینکه گاهی مواقع خود پدر و مادر این کودکان هم تعجب می‌کنند و می‌گویند؟ آخر این کلمات را از کجا یاد گرفتی؟ به احتمال زیاد، هوش کلامی بالای این کودکان، می‌تواند دلیلی بر تفاوت آنها باشد. البته که هوش کلامی هم همچون سایر هوش‌ها، چیزی صرفاً ذاتی یا ژنتیکی نیست و می‌توان آن را تقویت کرد.

تعریف هوش کلامی چیست؟

 

هوش کلامی یکی از انواع هوش‌های چندگانه گاردنر است که ویلیام گاردنر به آن اشاره کرده است. مطابق نظریه آقای گاردنر، ما چندین نوع هوش داریم. مثل هوش ریاضی، هوش مالی و هوش موسیقایی و… یکی از انواع هوش‌ها همین هوش کلامی است که در این مقاله می‌خواهیم به آن بپردازیم: افزایش هوش کلامی کودکان! ساده‌ترین تعریف برای هوش کلامی این است که میزان تسلط فرد به کلمات و توانایی استفاده درست از آن بر اساس مفهوم، صوت، ترتیب موقعیت و جمله‌بندی.

• مطلب مرتبط: هوش کلامی چیست؟ +راهکارها، تکنیک‌ها و معرفی کتاب!

ویژگی‌های کودکان با هوش کلامی بالا چیست؟

کودکانی که هوش کلامی بالا دارند، معمولاً نحوه تعامل بهتری با دیگران دارند و شاید بتوان گفت کودکانی که از هوش کلامی بالاتری برخوردار باشند معمولاً در زندگی شخصی و اجتماعی نسبت به دیگران موفق‌تر هستند. چون این کودکان می‌توانند منظور خودشان را بهتر انتقال دهند و همین‌طور مفهوم صحبت‌های طرف مقابل را هم به خوبی درک می‌کنند. پس در برقراری ارتباط مؤثرتر از دیگران عمل کنند.

تفاوت فن بیان و هوش کلامی چیست؟

 

 

فن بیان ارائه شفاهی مطلب است و هوش کلامی به تسلط بر سخن و سخنوری معنا پیدا می‌کند. ما در ضرب‌المثل داریم: «تا مرد سخن نگفته باشد، عیب و هنرش نهفته باشد». تا زمانی که فردی صحبت نکند مشخص نمی‌شود که تسلط کلامی خوب دارد یا نه. در حقیقت تا کسی حرف نزند نمی‌توانیم بدانیم فن بیان خوبی دارد یا خیر. اما اگر فردی هوش کلامی بالا داشته باشد از روی نوشته‌هایش هم می‌توان تشخیص داد.

مثلاً ما هرگز حضرت سعدی را ندیدیم اما از نوشته‌هایش مشخص است که هوش کلامی بالایی داشته است.

• مطلب مرتبط: آموزش فن بیان کودکان؛ تکنیک‌های مهم و علمی!

آیا هوش کلامی ذاتی است؟

البته همه ما دیده‌ایم که خیلی از کودکان به صورت ذاتی توانایی استفاده کردن از کلمات را به زیبایی دارند و خیلی خوب و زیبا می‌توانند از کلمات استفاده کنند؛ اما هوش کلامی یک مهارت است و این مهارت هم مثل مهارت‌های دیگر مانند دوچرخه سواری قابل آموختن است و می‌توان این مهارت را هم با تمرین و ممارست به دست آورد.

معایب نداشتن مهارت هوش کلامی کودکان

عواقب نداشتن هوش کلامی می‌تواند ضربات جبران‌ناپذیری برای کودکان داشته باشد. یکی از مهم‌ترینِ این پیامدها شاید همین خشم باشد. کودکانی که هوش کلامی کمتری دارند چون نمی‌توانند منظور خود را بیان کنند یا منظور خود را به خوبی برسانند، خشمگین و ناراحت می‌شوند.

چنین کودکانی معمولاً انزوا را انتخاب می‌کنند و سعی می‌کنند کمتر صحبت کنند. آنان چون در توانایی برقراری ارتباط ضعیف هستند، ترجیح می‌دهند کمتر صحبت کنند.  پس واضح و روشن است که مهارت‌های کلامی بخش مهمی از رشد کودک را شکل می‌دهد و همچنین می‌تواند در سلامت عاطفی و روانی کودک مؤثر باشد. والدین در تقویت این مهارت و توسعه توانایی‌های کلامی نقش اساسی دارند.

نکاتی دیگر برای افزایش هوش کلامی کودکان

با انجام تکنیک‌هایی می‌توان سبب افزایش هوش کلامی شد. با هم چند نمونه دیگر از ویژگی‌های کودکان با مهارت هوش کلامی بالا را می‌بینیم:

1- مهارت گوش دادن

 کودکانی که هوش کلامی بالا دارند، شنونده‌های خوبی هستند. پس اگر می‌خواهیم فرزندانمان هوش کلامی بالایی داشته باشند، باید به کودکان خوب گوش دادن را یاد بدهیم.

3 تمرین ساده و مؤثر برای خوب شنیدن

برای تمرین خوب گوش دادن باید چه کارهایی انجام دهیم؟

تمرین اول: یکی از بهترین تمرینات گوش دادن فعال این است که به کودک بگوییم یک دقیقه سکوت کند و با دقت به صدای اطراف گوش کند و بعد بگوید چه صداهایی را شنیده است؟

تمرین دوم: نام چند چیز را پشت سرهم فقط یک‌بار بگویید و از کودک بخواهید آن‌ها را تکرار کند. مثلاً می‌توانید به او بگویید این جملات را تکرار کند:

• چه ژست زشتی
• سپر عقب ماشین جلویی زد به سپر جلو ماشین عقبی

تمرین سوم: یک جمله بلند به کودک بگویید و از کودک بخواهید که جمله شما را تکرار کند.

2- قوی‌ترین الگو چیست؟

همه ما می‌دانیم که مقدار زیادی از مهارت داشتن هوش کلامی بالا اکتسابی است و کودکان از بدو تولد بیشترین تعامل را با والدین خود دارند. پس نیاز است که خود پدر و مادر هوش کلامی بالایی داشته باشند، چون کودکان قبل از همه از والدین یاد می‌گیرند که چطور از کلمات استفاده کنند.

3- کودک ما ارزشمند است

 

خیلی مهم است که پدر و مادر برای کودک ارزش قائل شوند و کودک این حس را داشته باشد که برای پدر و مادرش فردی ارزشمند و قابل احترام است. هرچقدر کودک ما احساس ارزشمندی کند و حس اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد به مهارت هوش کلامی او کمک بیشتری می‌کند.

4- گفتمان با کودک!

قطعاً یکی از بهترین راه‌ها برای افزایش هوش کلامی گفتگو و گپ زدن با کودک است. از هر فرصتی برای گفتگو با کودک استفاده کنید. این گفتگو می‌تواند حتی طول بارداری مادر صورت بگیرد. در دوران نوزادی سعی کنید هر فعالیتی که برای کودک انجام می‌دهید در مورد آن با کودک گفتگو کنید.

زمانی که کودک بزرگ‌تر شد سعی کنید برای اینکه کودک را وادار به گفتگو کنید از کودکان سؤال باز بپرسید.

• نمونه سؤال بسته: مثل اینکه از کودک بپرسیم امروز مدرسه خوب بود؟
• نمونه سؤال باز: از کودک بخواهیم بگوید امروز در مدرسه چه کسانی را دیده، یعنی کودک را علاقه‌مند کنیم که توضیح بیشتری بدهد و با یک کلمه صحبت تمام نشود. یا اینکه از کودک بخواهیم در مباحث خانوادگی شرکت کند و نظر و ایده فرزند را هم سؤال کنیم.

5- کتاب خواندن

کارشناسان، والدین را تشویق می‌کنند از بدو تولد برای فرزندان خود کتاب بخوانند و حتی زمانی که کودکان به سن مدرسه رسیدند و خودشان می‌توانند به‌تنهایی کتاب بخوانند به این کار ادامه دهند.

شنیدن داستان‌ها مهارت شنیداری کودکان را افزایش می‌دهد و همچنین شنیدن داستان‌ها ریتم زبانی و کلامی را توسعه می‌دهند. البته کتاب خواندن خیلی ارزشمند است اما اگر والدین از کودکی خود و از خاطرات کودکی خود یا اعضای خانواده بگوید، حس نزدیکی بیشتری برای کودک ایجاد می‌کند. پس یکی از کارهای دیگر برای افزایش هوش کلامی کودکان خواندن کتاب داستان است.

6- آموزش موسیقی

 

یک مطالعه در سال 2011 در کانادا انجام شد که بچه‌های چهار تا شش سال به مدت 20 روز تحت آموزش موسیقی قرار گرفتند. نتیجه این مطالعه نشان داد متوجه شدند این کودکان در آزمون هوش کلامی عملکرد بهتری داشتند

و مطالعه دیگری مشخص شد که کودکانی که سازهای زهی و پیانو می‌نوازند 15% از کودکانی که این سازها را نمی‌نوازند مهارت‌های کلامی بیشتری دارند. در نهایت مشخص شد طبق این تحقیقات آموزش موسیقی تأثیر منحصر به فردی بر مهارت‌های کلامی کودکان دارد.

چند تکنیک ساده برای افزایش هوش کلامی کودکان

برای افزایش هوش زبانی کودکان این راه ها را دنبال کنید:

1- ساختن داستان

 

یکی از بهترین کارها برای افزایش هوش کلامی کودکان ساختن داستان است. چون کودکان ذاتاً ذهن خلاقی دارند، می‌توانند هوش کلامی‌شان را خیلی خوب از راه ساختن داستان کسب کنند.

به طور مثال از کودک بخواهید که با جمله «شبی تاریک و طوفانی بود…» شروع به ساختن یک داستان کند. گفتن داستان نیمه کاره هم یکی دیگر از تکنیک‌های افزایش هوش کلامی برای کودکان است. در اینجا ما قسمتی از داستان را برای کودک تعریف می‌کنیم، در ادامه کودک بقیه داستان را تعریف می‌کند.

مثلاً: روزى، مردى خواب عجیبى دید! او دید پیش فرشته‌هاست و کارهاى آنها را نگاه مى‌کند. هنگام ورود، دسته بزرگى از فرشتگان را دید که سخت مشغول کارند. آن‌ها تند تند نامه‌هایى را که توسط پیک‌ها از زمین مى‌رسند، باز مى‌کنند و داخل جعبه مى‌گذارند. مرد از فرشته‌ها پرسید: شما دارید چه‌کاری انجام می‌دهید؟

2- ساخت جملات

 به کودک چند کلمه با معنی اما به هم ریخته بگوید و از او بخواهید یک جمله معنادار از آن‌ها بسازند. مثلاً از او بخواهید با سه کلمه شام، دمپایی، خودکار یک جمله بسازد. و یا با سه واژه قندان، عکاسی و خوشحالی!

3- کلمات با معنا

 چند کلمه می‌نویسیم و کلمه چهارم باید به این سه کلمه ربط داشته باشند. مثلاً این سه کلمه را بنویسید و از کودک بخواهید یک کلمه دیگر مرتبط بنویسد:

تله – سوراخ – خونه 

بستنی – مدرسه – تعطیلات

4- داشتن کتابچه هوش کلامی

به کودک در سنین مدرسه بیآموزید که یک دفترچه کوچک داشته باشید و هر کلمه یا داستان یا ضرب‌المثل یا خاطره جدیدی شنید، در دفترچه هوش کلامی‌اش یادداشت کند و در محاوره‌های روزانه از آن استفاده کند.

5- تمرین گزارشگری!

با کودک خود تمرین گزارشگری بدهید. یک مسابقه فوتبال را انتخاب کنید و صدای گوینده را قطع کنید و از کودک بخواهید به جای گزارشگر گزارش بدهد.

6- ساخت شعر

به کودک یاد بدهید که سعی کند با کلمات و جملاتی که می‌شنود شعر بسازد. مثلاً با کلمه جنگل و پروانه و گل یک شعر بسازد.

7- شخصیت آدم‌ها را توصیف کند

تصویر یک کودک را قرار دهید و از کودکتان سؤال کنید که او چه احساسی دارد:

 این کودک افسرده است
یا غمگین
پولدار
یا شادمان
و از کودک بخواهید که این تصویر را برای شما بیشتر توضیح دهد.

8- قرار دادن خودتان به جای شخصیت‌ها

هنگام تماشای فیلم‌ها یا خواندن داستان‌ها از کودک بخواهید که خودش را جای هنرپیشه‌ها بگذارد و بگوید به جای این جمله یا دیالوگ، چه جمله دیگری می‌گفت؟

9- درخواست کردن

کودک را در یک فضای فرضی قرار دهید.

مثلاً به کودک بگویید فرض کند یک مهمانی رفته است و خیلی هم احساس گرسنگی می‌کند. ولی میزبان غذا نمی‌آورد. کودک باید سعی کند به یک نحوی به میزبان بگوید که غذا را سرو کند. از او بخواهید بگوید چه جملاتی به کار خواهد برد.

مشاغل آینده کودکان با هوش کلامی بالا

اگرچه پرورش هوش کلامی می‌تواند در هر زمینه یاری رسان و کمک کننده باشد، اما اغلب شاعران و روزنامه نگاران و نویسندگان، معلمین، وکلا، سیاست‌مداران و مترجمین هوش کلامی بالایی دارند.
شما در هر شغلی که باشید معمولاً کسانی هستند که هوش کلامی بالایی دارند.

 کودکان ما با استفاده از هوش کلامی بالا می‌توانند:

• هم جایگاه اجتماعی بهتری کسب کنند
• هم بهتر و روشن‌تر فکر کنند
• هم ارتباط مؤثرتری با دیگران داشته باشند
• و هم موفقیت‌های بیشتری کسب کنند

سخن پایانی مقاله افزایش هوش کلامی کودکان!

سعی کردیم تکنیک‌ها و تمرین‌های متنوعی برای افزایش هوش کلامی کودکان در این مقاله ارائه کنیم، چون تحقیقات نشان می‌دهند هوش کلامی و بیانی کودکان در میزان موفقیت‌هایشان تاثیر مستقیم دارد. اگر نظر و پیشنهادی در این باره دارید، در قسمت کامنت‌ها برایمان بنویسید!

پیشنهاد ویژه ما برای افزایش هوش کلامی!

اگر می‌خواهید یک ابزار بسیار کاربردی را برای همیشه در زندگی تان استفاده کنید و یا به دیگران هدیه بدهید روی تصویر زیر کلیک کنید.