در این مقاله به اصول سخنوری و فن بیان خواهیم پرداخت تا پایان همراه ما باشید.

اصول سخنوری چیست؟

پیشنهاد ویژه:

توصیه می‌کنم حتماْ در دوره رایگان سخنرانی و فن بیان شرکت کنید و 9 درس آموزشی فوق‌العاده را دریافت کنید:

دوره رایگان آموزش فن بیان را از دست ندهید

در ادامه به شکل اصولی شما را با مفهوم سخنوری و مهم‌ترین اصول فن بیان آشنا می‌کنیم!

1_ اصل اول سخنوری: گوش دادن بهتر از گفتن

اول اصل بسیار کلیدی و مهم در سخنوری، گوش دادن درست است. گوش دادن موثر و مفید (و نه شنیدن) اهمیت بسیار زیادی دارد و ما اعتقاد داریم که پرحرفی یک معضل بسیار بزرگ است.
بنابراین بسیار مهم است که قبل از هر چیزی شروع به تقویت گوش‌هایمان کنیم.
در رابطه با این موضوع نوشته‌های زیادی در سایت قرار دارد که در مقاله فن بیان: تقویت گوش‌ها در مورد آن صحبت کردیم. یا می‌توانید دوره فن بیان بیشترازیک را تهیه بفرمایید. (بخش مهمی از این محصول به تقویت گوش‌ها پرداخته است)

 

• بیشتر بخوانید: چگونه فن بیان خوبی داشته باشیم
• بیشتر بخوانید: فن بیان در خواستگاری
• بیشتر بخوانید: فن بیان کودکان
• بیشتر بخوانید: قشنگ ترین جملات احوال پرسی رسمی 

 

2_ اصل دوم سخنوری و فن بیان: همگامی ارتباطات کلامی و غیر کلامی

از دیگر اصول بسیار مهم در سخنوری، موضوع بسیار مهمی به نام تمامیت است. این که تمام پیام‌های کلامی و غیر کلامی شما در زمان ارتباطات یک مفهوم واحدی را ارائه کند. پیام‌های کلامی مانند کلمات، صدا لحن و … است و پیام‌های غیر کلامی زیادی وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:

_ پوشش

لباس شما اهمیت بسیار مهمی در ارتباطاتتان دارد البته نه به این معنی که همه چیز باشد و قطعاْ چیزهای مهم‌تری نیز وجود دارد اما اگر در انتخاب آنها درست تصمیم نگیرید، بدون شک انرژی و زمان زیادی را از دست خواهید داد.
پیشنهاد می‌کنم به مقاله پوشش سخنران توجه کنید.

_ ارتباط چشمی

گفته می شود که شما در زمان ارتباطات به هرجایی نگاه کنید، پیامتان به همانجا می‌رود و بسیاری از افراد در سخنرانی‌ها و گفت و گوهای خود به جای نگاه کردن به مخاطبان، در حال نگاه کردن به سقف یا کف زمین هستند!

به همین دلیل ارتباطات آنها بسیار ضعیف اجرا خواهد شد و اگر می‌خواهید ارتباط چشمی خوبی برقرار کنید حتماً مقاله ارتباطات چشمی را مطالعه کنید.

_ زبان بدن

زبان بدن نیز موضوع بسیار مهمی در اصول سخنوری به شمار می‌رود که اگر به درستی از آن استفاده کنیم پیام ما بسیار حرفه‌ای خواهد بود و اگر درست استفاده نکنیم با یک شکست بزرگ رو به رو خواهیم شد!

بنابراین حتماً مقاله زبان بدن را به صورت کامل مطالعه کنید.

 

• بیشتر بخوانید: فن بیان چیست؟
• بیشتر بخوانید: تمرین فن بیان
• بیشتر بخوانید: تکنیک های افزایش هوش کلامی
• بیشتر بخوانید: لحن صحبت

 

3_ اصل سوم سخنوری: داشتن صدایی واضح و رسا

سومین اصل در سخنوری، داشتن صدایی واضح و رسا است. این که به درستی از صدایی که خدا در اختیار ما قرار داده است استفاده بکنیم، مهارتی بسیار ضروری است. شما نمی‌توانید برای مدت طولانی به یک صدای زنگی، تو دماغی و یا گوش خراش توجه کنید! به همین دلیل لازم است که با مهارت‌های فن بیان و صداسازی به خوبی آشنا باشید.

4_ اصل چهارم سخنوری: تسلط کلامی کافی

از دیگر اصولی که حتماً باید در زمینه سخنوری به آن تسلط داشت، تسلط کلامی است. این که بدانیم چه زمانی از چه کلماتی استفاده کنم و حرف کم نیاوریم. به عنوان مثال، همین الان مراجعی در دفتر داشتم که که گفت:

آقای بهرام پور امری داشتم خدمت شما

این خیلی مهم است که بدانیم برای احترام به دیگران باید بگویم عرضی داشتم!

و یا فردی دیگر گفت همکاران شما به من خیلی لطف داشتند و کارم را انجام دادن و من هم به آنها خیلی لطف داشتم!

در صوتی که باید می گفتند، من هم به اندازه توانم انجام وظیفه کردم (از اون تعارف‌های ایرانی است البته) از دیگران نکاتی که در تسلط کلامی مطرح است، بحث بسیار پر اهمیت تکیه کلام و اِ … گفتن در سخنرانی است. در واقع اگر به طور مداوم حین صحبت کردن از عبارت اِِِ استفاده می‌کنید، بدانید که در حال زیر پا گذاشتن اصول فن بیان و سخنوری هستید. یکی از بهترین تمرین‌ها برای رفع این مشکل، تمرین کِش است. در این تمرین یک کش پول به دست خود می‌بندید، بعد از این هر بار حین صحبت عبارت اِ را گفتید، به آرامش کِش را می‌کشید. بر اساس تحقیقات علمی این تمرین با درد ایجاد شده در دست شما، مغزتان را عادت می‌دهد تا به مرور ا گفتن را ترک کند.

5_ اصل پنجم در سخنوری: داشتن اعتماد به نفس کامل

از دیگر اصول سخنوری داشتن اعتماد به نفس کامل است. یکی از جدی‌ترین مشکلات در ارتباطات و سخنوری، بحث خجولی و کم حرفی و در سطوح بالاتر ترس از سخنرانی و صحبت در جمع است. همچنین  دیدن فیلم زیر برای بحث اعتماد به نفس خالی از لطف نیست:

• بیشتر بخوانید: افزایش اعتماد به نفس در مقابل دیگران

 

6_ اصل ششم سخنوری: بازخورد گرفتن

اصل ششم از اصول سخنوری در این چند سال که به آموزش سخنرانی می‌پردازم، موضوع بسیار ارزشمندی را دریافتم. موضوعی که می‌تواند مانند یک معجزه به بهبود سخنرانی هر فردی کمک بکند.
پیش از اشاره به این موضوع، ترجیح می‌دهم شما را با مراحل و درجات یادگیری از نظر دانشمند صاحب نام حوزه آموزش و یادگیری، «بنجامین بلوم» آشنا کنم. زیرا این موضوع کمک می کند تا خیلی بهتر مقوله یادگیری اصول سخنوری و فن بیان را تمرین کنیم.

 

• بیشتر بخوانید: اصول سخنرانی و فن بیان
• بیشتر بخوانید: آموزش صداسازی
• بیشتر بخوانید: چگونه صدای خود را کلفت کنیم؟

 

بلوم در کتاب طبقه بندی اهداف آموزشی خود بیان می‌کند که یادگیری 6 مرحله دارد و این مراحل به ترتیب توانایی‌ها، به شرح زیر هستند:

1. دانش: توانایی یادآوری
2. فهمیدن: توانایی درک
3. به کار بستن: توانایی استفاده از مفاهیم در موقعیت‌های واقعی
4. تحلیل: توانایی بیان سلسله مراتب و تجزیه اجزا
5. ترکیب: توانایی کنار هم گذاشتن عناصر و اجزا برای ایجاد یک کل
6. ارزشیابی: توانایی داوری در مورد ارزش مطالب و روش‌ها برای مقاصد معیّن

همانطور که می‌بینید ارزشیابی در بالاترین پله قرار گرفته است و این به آن معنی است که اگر شما بتوانید موضوعی را به درستی ارزیابی نمایید، بدون شک به درک بالایی از آن دست یافتید.

اعتماد به نفس چیست؟ اهمیت داشتن اعتماد به نفس!

با این توضیحات برویم سراغ اصل موضوع! این که چطور با استفاده از ارزشیابی می‌توانیم فن‌بیان و مهارت‌های سخنوری خود را بهبود ببخشیم.
همه ما زمانی که به سخنرانی دیگران نگاه می‌کنیم (چه در یک سمینار و چه در فیلم یک سخنرانی) مطمئناً حس خاصی نسبت به سخنران داریم. مثلاً گاهی اوقات می‌گوییم: «چقدر خشک و بی‌روح» و یا گاهی اوقات می‌گوییم: «خیلی بامزه است» و البته گاهی اوقات هم از برخی از سخنان و حرف‌هایش ناراحت می‌شویم….

این یک فرصت فوق‌العاده است که ما بدانیم از نظر مخاطبان، کدام رفتارها و ویژگی‌های سخنرانان مناسب و کدام غیر مناسب است و سعی کنیم که این رفتارها را در سخنرانی‌های خود به صورت هدفمند ارائه دهیم.
بنابراین از این به بعد، برای هر کلاس درس، سمینار و یا فیلم سخنرانی یک کاغذ و قلم داشته باشید و نقاط ضعف و قوت سخنران را حتماً یاداشت کنید. (اگر خیلی اهل تکنولوژی هستید، این نکات را در تبلت یا موبایل خود وارد کنید!)

مطمئناً شما هم مثل من در سمینارها و برنامه‌هایی شرکت کرده‌اید یا دعوت شده‌اید که هیچ بار علمی ارزشمندی ندارند و فقط باعث اتلاف وقت می‌شوند. در این صورت اگر امکان ترک سالن را ندارید، بدون شک بهترین کار تحلیل سخنرانان و مدرسان است.

یک کاغذ و قلم بردارید و ویژگی‌های مثبت و منفی هر سخنران را بنویسید و مشخص کنید که اگر جای او بودید چه کاری انجام می‌دادید.
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های کلاس‌های آموزشی ما، زمانی است که وقتی فردی برای تمرین در مقابل جمع قرار می‌گیرد، از مخاطبان دعوت می‌کنم که ویژگی‌های مثبت و منفی سخنران را مورد بررسی و تحلیل قرار دهند. و به اصطلاح در وجه سخنران چک بکشند.

در این بخش هم سخنران نکات و بازخوردهای بسیاری را دریافت می‌کند و مخاطبان هم بسیار دقیق‌تر و کارشناسی‌شده‌تر سخنرانی را می‌آموزند و بدون شک در سخنرانی خود آنها را رعایت خواهند کرد.
بازخورد بگیرید و نقد پذیر باشید

روش تدریس چیست؟ معرفی بهترین روش‌های تدریس مناسب ایران

همانطور که در قسمت قبل نیز اشاره کردم، در موضوع سخنرانی ارزشیابی سخنرانی می‌تواند بسیار ارزشمند باشد و چه خوب است که خودتان سخنرانی خود را نقد و بررسی کنید.

از سخنرانی‌ها و صحبت‌های خود فیلم بگیرید و یا حداقل‌ صدای خود را ضبط کنید و ببینید که چطور می‌توانستید بهتر صحبت کنید. همچنین پیشنهاد می‌کنم به اطرافیان خود بگویید و از آنها خواهش کنید که نوع سخنرانی و حتی صحبت کردن عادی شما را نقد کنند و در انتها به جای توجیه کردن و توضیح دادن از آنها تشکر کنید.
سپس مطالب گفته شده را بررسی کنید. توجه کنید که مثلاً اگر به شما می‌گویند تند صحبت می‌کنید، قرار نیست بگویید:
اتفاقاً فکر نمی‌کنم خیلی تند صحبت می‌کنم!

یا اینکه:

پس او نهایی که تند صحبت می‌کنند رو ندیدی!

بلکه فقط باید بگوییم که متشکرم که نظرتان را گفتید و سپس خودمان بررسی کنیم که به لحاظ اصولی آیا تند صحبت می‌کنیم یا خیر؟ مثلاً در دقیقه چند کلمه صحبت می‌کنیم و چطور می‌توانیم به میزان استاندارد برسیم؟
پس به جای توضیح دادن و توجیه آوردن بررسی کنیم که به صورت علمی و اصولی آیا نقد وارد است و اگر وارد هست چطور باید اینن مشکل را رفع بکنیم؟

 

 

• بیشتر بخوانید: معرفی 5 بازی برای تقویت هوش کلامی؛ لذت‌بخش و ساده!
• بیشتر بخوانید: آموزش تلفظ کلمات فارسی به صورت درست

 

 

سخنور کیست؟

تقریباً مطمئنم که با توضیحی که در مورد اصول سخنوری دادیم و گفتیم که سخنوری چیست، این سوال که سخنور کیست به  خوبی پاسخ داده شده است اما به صورت کلی اگر بخواهم تعریفی در مورد یک فرد سخنور بگویم این است:

فردی که از مهارت‌های کلامی و غیر کلامی خود برای بیشترین اثرگذاری به بهترین نحو استفاده می کند.

و در ادامه در این رابطه مطالب بسیار مفصلی را ارائه خواهیم کرد.

منتظر مقاله‌های بعدی باشید….